Słowa kluczowe
cosmopolitism
nazizm
cinema of nazi Germany
German cinematographers
Polish cinema of 1930s
Jak cytować
Abstrakt
The paper is a comparative analysis of the circumstances influencing symbolic spaces in four movies by Franz Weihmayr in the years 1931–1942: Dzikie Pola [Wild Fields], Halutzim, La Habanera and The Great Love. The analysis allows for delineating the development of the German cinematographer Franz Weihmayr’s career, which, in the context of historical-political and ideological-artistic circumstances, can serve as an example of a broader phenomenon: a particular fluctuation of choices made by German cinematographers over the Weimar, Nazi, and post-war periods. This analysis is of pioneering importance because of the paucity of publication heretofore dedicated to Weihmayr’s works, who at the time worked together with, among others, Leni Riefenstahl, Frank Wysbar, and Hans Detlef Sierck, as well as Polish directors, such as Józef Lejtes and Aleksander Ford. The framework for semiotic analyses of the symbolic spaces of the movies mentioned above are two groups of contexts connected with ideas stemming from contradictory bases: the idea of cosmopolitism and the idea of Nazism.
Bibliografia
Alroz, Niespodziewany wywiadowca, „Kino” 1932, nr 8
Armatys L., Stradomski W., Historia filmu polskiego, t. 2, Warszawa 1988
Beck U., Grande E., Europa kosmopolityczna. Społeczeństwo i polityka w drugiej nowoczesności, przeł. A. Ochocki, Warszawa 2009
Bergfelder T., Love beyond the nation. Cosmopolitanism and transnational desire in cinema, [w:] Europe and Love in Cinema, red. L. Passerini, J. Labanyi, K. Diehl, Bristol, Chicago 2012
Brockmann S., A Critical History of German Film, Rochester 2010
Brun L., Dzikie pola (Szkic scenariusza do filmu dźwiękowego. Prawa autorskie zastrzeżone), cz. 1, „Kino” 1930, nr 21
Brun L., Dzikie pola (Szkic scenariusza do filmu dźwiękowego. Prawa autorskie zastrzeżone), cz. 2, „Kino” 1930, nr 22
Bruns J.F., Nazi Cinema’s New Women. Marika Rokk, Zarah Leander, Kristina Soderbaum, Stanford 2002
Cirlot J.E., Słownik symboli, przeł. I. Kania, Kraków 2001
Danielewicz M., Ford reżyser, Warszawa 2019
Drewniak B., Teatr i film III Rzeszy. W systemie hitlerowskiej propagandy, Gdańsk 2011
Ford R., Tajne bronie III Rzeszy, przeł. P. Butkiewicz, Warszawa 2000
Gross N., Film żydowski w Polsce, przeł. A. Ćwiakowska, Kraków 2002
Grunberger R., Historia społeczna Trzeciej Rzeszy, przeł. W. Kalinowski, Warszawa 1994
Gwóźdź A., Zaklinanie rzeczywistości. Filmy niemieckie i ich historie 1933–1949, Wrocław 2018
Hake S., Popular Cinema of the Third Reich, Austin 2001
Helker R., Lenssen C., Der Tschechow-Clan. Die Geschichte einer deutsch-russischen Künstlerfamilie, Berlin 2001
Helker R., Die Tschechows. Wege in die Moderne, Berlin 2005
Heywood A., Ideologie polityczne wprowadzenie, przeł. M. Habura, N. Orłowska, D. Stasiak, Warszawa 2007
Holliday J., Sirk on Sirk. Conversations with Jon Holliday, London 2010
Housden M., Hitler: Study of a Revolutionary?, Routlege 2000
I, Nowy film polski „Dzikie pola”, „Kurier Nowogródzki” 1931, nr 40
Klinger B., Melodrama and Meaning: history, culture, and the films of Douglas Sirk, Bloomington 1994
Kłys T., Od Mabusego do Goebbelsa. Weimarskie filmy Fritza Langa i kino niemieckie do roku 1945, Łódź 2013
Knoph V., Martens S., Görings Reich. Selbstinszenierungen in Carinhall, Berlin 2006
Korczyński T.M., Kiedy dom zaczyna płonąć. Swój, obcy, wróg w Trzeciej Rzeszy z perspektywy konstruktywistycznej socjologii wiedzy, Gdańsk 2019
Kracauer S., Od Caligariego do Hitlera. Z psychologii filmu niemieckiego, przeł. E. Skrzywanowa, W. Wertenstein, Gdańsk 2009
Kreimeier K., The UFA Story: A History of Germany’s Greatest Film Company, 1918–1945, przeł. R. Kimber, R. Kimber, Berkeley 1996
Luba I., Berlin. Szalone lata dwudzieste – nocne życie i sztuka, Warszawa 2013
Mazur D., Pacyfistyczny duch nad Dzikimi polami, [w:] Europa Środkowo-Wschodnia. Trudny dialog, red. J. Getka, R. Kramar, Warszawa 2015
McCormick R.W., Gender and Sexuality in Weimar Modernity. Film, Literature, and “New Objectivity”, London 2001
Nicolella H., Frank Wisbar. The Director of Ferryman Maria, from Germany to America and Back, Jefferson 2017
Od poetyki przestrzeni do geopoetyki, red. E. Konończuk, E. Sidoruk, Białystok 2012
Patek A., Żydzi w drodze do Palestyny 1934–1945. Szkice z dziejów aliji bet nielegalnej imigracji żydowskiej, Kraków 2009
Petz A., „Sto szabel błysnęło w słońcu”. Warszawska premiera filmu Dzikie pola Józefa Lejtesa, [w:] 1918 – kino polskie wobec odzyskania niepodległości, red. M. Guzek, P. Zwierzchowski, Bydgoszcz 2020
Porter A.K., Rentschler E., The Ministry of Illusion: Nazi Cinema and its Afterlife, Harvard 1996
Preizner J., Aleksander Ford – car PRL-owskiego kina, [w:] Autorzy kina polskiego, t. 2, red. G. Stachówna, B. Zmudziński, Kraków 2007
Pryt K., Polskie elementy w nazistowskiej polityce filmowej 1933–1939, „Pleograf. Kwartalnik Akademii Polskiego Filmu” 2019, nr 1
Rachwald T., „Aleksander Ford” człowiek zmyślony. Tożsamość i polityka w Sabrze (1933) i Drodze młodych (1936), „Kwartalnik Filmowy” 2015, nr 92
Rother R., Leni Riefenstahl. The Seduction of Genius, London, New York 2002
Ryan T., The Films of Douglas Sirk: Exquisite ironies and magnificent obsessions, Jackson 2019
Rybicka E., Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Kraków 2014
Rybicka E., Geopoetka, geokrytyka, geokulturologia. Analiza porównawcza pojęć, „Białostockie Studia Literaturoznawcze” 2011, nr 2
Schindler Z., Rozmowa o „Dzikich Polach” w Berlinie (Korespondencja własna), „Kino” 1931, nr 38
Schulte-Sasse L., Entertaining the Third Reich. Illusions of wholeness in Nazi cinema, Durham 1996
Spielhofer H., An der Kamera. Franz Weihmayr, “Der Deutsche Film” 1938, nr 4 (April)
Thompson K., Narodziny i schyłek „Filmowej Europy”, [w:] Kino Europy, red. P. Sitarski, Kraków 2001
Wspomnienia Józefa Lejtesa (cz. I), „Tygiel Kultury” 1997, nr 5
Zahorska S., Kronika filmowa, „Wiadomości Literackie” 1932, nr 13
Źródła internetowe:
<https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Paneuropa;3953811.html>, dostęp: 12.03.2020
<https://www.filmportal.de/en/person/franz-weihmayr_f303075915672226e03053d50b375262> dostęp: 12.03.2020
<http://www.fn.org.pl/page/index.php?str=521>, dostęp: 12.03.2020
<https://www.imdb.com/name/nm0005925/>, dostęp: 12.03.2020
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Daria Mazur
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.