Słowa kluczowe
cinema under German occupation
General Government
World War II
audience's film preferences
POPSTAT
Jak cytować
Abstrakt
Research on film culture in the General Government has not yet addressed the issue of Germans going to cinemas. This article aims to ll this gap. But the topic is particularly interesting from a comparative perspective, both in relation to the film offerings in cinemas for Germans and Poles and the film tastes of the two audience groups, which in the period before the outbreak of the World War II were characterized by distinct preference profiles. This article compares the film offer and film preferences of Germans and Poles in Krakow, which was the capital of the General Government. This issue is presented against the background of more recent research on the functioning of cinemas and film distribution in the Third Reich, as well as archival material relating to the General Government.
Bibliografia
Albrecht G., Nationalsozialistische Filmpolitik. Eine soziologische Untersuchung über die Spielfilme des Dritten Reiches, Stuttgart 1969
Bednarek M., Zimmerer K., Okupanci. Niemcy w Krakowie 1939–1945, Kraków 2017
Chwalba A., Okupacyjny Kraków, Kraków 2002
Der Film im Dritten Reich. Eine Dokumentation, red. G. Albrecht, Karlsruhe 1979
Dębski A., Nowoczesność, rozrywka, propaganda. Historia kina we Wrocławiu w latach 1919–1945, Wrocław 2019
Dębski A., Raz jeszcze o repertuarach kin dla Polaków w okupowanym Krakowie, „Kwartalnik Filmowy” 2022, nr 117, s. 161–183 DOI: https://doi.org/10.36744/kf.1046
Drewniak B., Teatr i film Trzeciej Rzeszy. W systemie hitlerowskiej propagandy, Gdańsk 2011
Garncarz J., Begeisterte Zuschauer. Die Macht des Kinopublikums in der NS-Diktatur, Köln 2021
Garncarz J., Zmienność upodobań. O preferencjach filmowych Europejczyków w latach 1896–1939, tłum. A. Dębski, Wrocław 2022
Goebbels J., Dzienniki, t. 1, 1923–1939, tłum. i red. E.C. Król, Warszawa 2013
Hinter den Kulissen einer Renovierung, „Krakauer Zeitung”, 15/16.12.1940, nr 296
Jaenicke E., Propaganda und Kulturarbeit, „Das Generalgouvernement” 1941, nr 15, s. 3–11
Januszewski B., Kino pod okupacją. Wojenne losy i postawy polskich filmowców (1939–1945), Gdańsk–Warszawa 2021
Kanzog K., „Staatspolitisch besonders wertvoll”. Ein Handbuch zu 30 deutschen Spielfilmen der Jahre 1934 bis 1945, München 1994
Klaus U., Deutsche Tonfilme. Filmlexikon der abendfüllenden deutschen und deutschsprachigen Tonfilme nach ihren deutschen Uraufführungen, Berlin 1988–2006
Kłys T., Od Mabusego do Goebbelsa. Weimarskie filmy Fritza Langa i kino niemieckie do roku 1945, Łódź 2013 DOI: https://doi.org/10.18778/7525-759-5
Kreimeier K., Die Ufa-Story. Geschichte eines Filmkonzerns, München–Wien 1992
Król E.C., Polska i Polacy w propagandzie narodowego socjalizmu w Niemczech 1919–1945, Warszawa 2006
Madajczyk C., Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, Warszawa 1970
Muschol Ch., Sukces filmowy w prowincji dolnośląskiej w sezonie 1938/1939. Studium przypadku na temat preferencji filmowych mieszkańców małych i dużych miast Trzeciej Rzeszy, tłum. D. Nowak-Oprzalska, [w:] Na obrzeżach wielkiego miasta. Z dziejów kina na Dolnym Śląsku do 1945 roku, red. A. Dębski, Poznań 2021, s. 251–278
Niechciana społeczność. Architektura i urbanistyka Krakowa w czasie okupacji niemieckiej 1939–1945, red. J. Purchla, Kraków 2022
Ob., „Demnächst in diesem Theater...”. Aus der Arbeit einer Filmdisponentin – Probleme des Filmvertriebs, „Schlesische Tageszeitung”, 22.08.1943
Pafort-Overduin C. et al., Cinemagoing in German-occupied territory in the Second World War. The impact of film market regulations on supply and demand in Brno, Brussels, Krakow and The Hague, [w:] The Palgrave Handbook of Comparative New Cinema Histories, red. D. Treveri Gennari, L. Van de Vijver, P. Ercole, London 2023 (w przygotowaniu)
Rotsztadt-Miastecki I., Augustowski K., Kalendarz Wiadomości Filmowych na rok 1936, Warszawa 1936
Sedgwick J., Measuring Film Popularity, [w:] Digital Tools in Media Studies. Analysis and Research: an Overview, red. M. Ross, M. Grauer, B. Freisleben, Bielefeld 2009, s. 43–54 DOI: https://doi.org/10.1515/9783839410233-003
Sedgwick J., Popular Filmgoing in 1930s Britain: A Choice of Pleasures, Exeter 2000
Sedgwick J., Pafort-Overduin C., Znajomość zachowań widowni na podstawie danych statystycznych: Londyn i Amsterdam w połowie lat 30. XX wieku, tłum. A. Cybulski, M. Rawska, [w:] Filmowa Europa, red. M. Pabiś-Orzeszyna, M. Rawska, P. Sitarski, Łódź 2020, s. 203–223 DOI: https://doi.org/10.18778/7969-572-0.09
Semilski J., Toeplitz J., Owoc zakazany, Kraków 1987
Skopal P., Going to the Cinema as a Czech: Preferences and Practices of Czech Cinemagoers in the Occupied City of Brno, 1939–1945, „Film History: An International Journal” 2019, nr 31(1), s. 27–55 DOI: https://doi.org/10.2979/filmhistory.31.1.0027
Spiker J., Film und Kapital. Der Weg der deutschen Filmwirtschaft zum nationalsozialistischen Einheitskonzern, Berlin 1975
Stahr G., Volksgemeinschaft vor der Leinwand? Der nationalsozialistische Film und sein Publikum, Berlin 2001
Struckmann U.-E., Beifall für den Film, „Warschauer Zeitung”, 9.01.1943, nr 7
Vande Winkel R., Die Expansion der Ufa während des zweiten Weltkrieges. Verleihgesellscha en im Ausland zwischen 1939 und 1945, [w:] Linientreu und populär. Das Ufa-Imperium 1933–1945, red. R. Rother, V. Thomas, Berlin 2017, s. 57–66
Vande Winkel R., Rekordeinnahmen und Kassengift. Die Ufa-Auslandsabteilung und der deutsche Filmexport im Zweiten Weltkrieg, [w:] Ufa international. Ein deutscher Filmkonzern mit globalen Ambitionen, red. P. Stiasny, F. Lang, München 2021, s. 127–143
Vom Kientopp zum Lichtspieltheater, „Krakauer Zeitung”, 24–27.12.1939, nr 37
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Andrzej Dębski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie IMAGES są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie IMAGES udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku IMAGES tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).