Filmowość Marii Antoniego Malczewskiego
PDF (Język Polski)

Keywords

Antoni Malczewski
Maria
film theory
cinematic quality of literature
relations of literature and film
Romanticism
verse novel
Siegfried Kracauer
Béla Balázs
Jean Mitry

How to Cite

Sławnikowski, W. (2023). Filmowość Marii Antoniego Malczewskiego. Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication, 34(43), 283–298. https://doi.org/10.14746/i.2023.34.43.18

Abstract

The aim of this article is to analyse the poetics of Antoni Malczewski’s Maria in terms of its cinematic qualities. The author uses various film theories, including those formulated by Siegfried Kracauer, Béla Balázs and Jean Mitry, in order to approximate the meaning of a text being cinematic and to find tools for the analysis of a literary text through this lens. Six features are distinguished: (1) fragmentariness of the plot structure, (2) editing within scenes, (3) a focus on movement, (4) transcending the limitations of human perception, (5) quasi-reproduction of reality and (6) giving images meaning as parts of a larger composition. These can be found in different passages from Maria, the analysis of which leads the author to conclude that the key to the cinematic qualities in Malczewski’s novel is the quasi-impersonal reproduction of reality achieved thanks to the withdrawn narrative perspective, the descriptions of empirical reality and the behavioural characteristics of the characters. In the summary, the cinematic qualities of Maria are put within a context of the history of literature and linked to the break with classicistic poetics and the move towards Romanticism.

https://doi.org/10.14746/i.2023.34.43.18
PDF (Język Polski)

References

Antoniemu Malczewskiemu w 170. rocznicę pierwszej edycji „Marii”. Materiały sesji naukowej Białystok 5–7 V 1995, red. H. Krukowska, Białystok 1997

Balázs B., Wybór pism, przeł. K. Jung, R. Porges, wyboru dokonał oraz studium wstępne napisał A. Jackiewicz, Warszawa 1987

Helman A., Co to jest kino? Panorama myśli filmowej, Warszawa 1978

Irzykowski K., X muza. Zagadnienia estetyczne kina, wstęp i przyp. J. Bocheńska, Warszawa 1977

Janion M., Ruch wyobraźni romantycznej, „Kino” 1978, nr 4, s. 17–21

Kordalska H., Romantyczne przeczucie filmowości, „Kino” 1980, nr 173, [za:] http://www.akademiapolskiegofilmu.pl/pl/historia-polskiego-filmu/artykuly/romantyczne-przeczucie-filmowosci/145 (dostęp: 14.01.2020)

Kracauer S., Teoria filmu. Wyzwolenie materialnej rzeczywistości, przeł. W. Wertenstein, wstęp A. Helman, wyd. 2, Gdańsk 2008

Malczewski A., Maria. Powieść ukraińska, oprac. R. Przybylski, Warszawa 1976