Marsjanie. Borowczyk i Lenica na Międzynarodowym Konkursie Filmu Eksperymentalnego w Brukseli
PDF

Słowa kluczowe

animated film
experimental film
Jan Lenica
Walerian Borowczyk
The House
Polish School of Animation
Expo-58 in Brussels

Jak cytować

Sitkiewicz, P. (2020). Marsjanie. Borowczyk i Lenica na Międzynarodowym Konkursie Filmu Eksperymentalnego w Brukseli. Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication, 27(36), 289–301. https://doi.org/10.14746/i.2020.36.18

Abstrakt

The text describes the backstage of the legendary International Experimental Film Competition in Brussels, which accompanied the Expo-58 Exhibition at a turning point of the political thaw in Eastern and Central Europe. The most important representatives of avant-garde cinema and auteur animation of three generations took part in this event. The Grand Prix was awarded to The House of Walerian Borowczyk and Jan Lenica. The prize became the ticket to a European career for these two young filmmakers. The competition was also remembered as a symbolic beginning of the “Polish school of animation” (or the so-called “Polish school of experimental film”) on the global film market. The author of the article also writes about a difficult return to Poland, about a cash prize that caused many problems, about the successes of Polish films in Brussels, and about the reception of The House in Poland and abroad. Finally, he tries to demonstrate why this bleak and difficult to understand film, which builds opposition to the optimism of Expo Exhibitions, won the main prize, beating over 300 competitors from around the world.

https://doi.org/10.14746/i.2020.36.18
PDF

Bibliografia

Borowczyk W., Co myślę, patrząc na rozebraną Polkę, Warszawa 2007

Borowczyk W., Szanowny Panie Redaktorze!, „Film” 1964, nr 35

Cudze chwalicie…, „Express Ilustrowany” 1958, nr 108

„Dom” na ekranie, „Trybuna Ludu” 1958, nr 130

Durgnat R., Borowczyk and the Cartoon Renaissance, „Film Comment” 1976, vol. 12, nr 1

Dygat S., Rozmyślania przy goleniu, „Przegląd Kulturalny” 1958, nr 19.

Entretien avec W. Borowczyk et Jan Lenica, „Image et son” 1960–1961, nr 136/137

„Filmowy Serwis Prasowy” 1958, nr 6/68

Gerhard J., Po międzynarodowym Konkursie Filmów Eksperymentalnych, „Wiadomości Filmowe” 1958, nr 22

Gerhard J., Sukces polskich filmów eksperymentalnych w Brukseli, „Przekrój” 1958, nr 685

Gerhard J., Walerian Borowczyk i Jan Lenica po sukcesie „Domu” w Międzynarodowym Konkursie Filmów Eksperymentalnych, „Wiadomości Filmowe” 1958, nr 23

[Gerhard J.] (G), Siedem filmów polskich zakwalifikowanych do konkursu, „Wiadomości Filmowe” 1958, nr 20

Givray C. de, Bruxelles 58: c’est l’expérience qui manqué le plus au film expérimental, „Arts”, 30 kwietnia 1958

Grzelecki S., Nad domem błyska i grzmi, „Przegląd Kulturalny” 1958, nr 26

Haker J., Two Men and a Wardrobe, „Film Quarterly”, Spring 1959, vol. 12, nr 3

Hendrykowski M., Dwaj ludzie z szafą. Historia pewnej etiudy, Poznań 2015

Herrmann W., Festival der Outsider, „Telegraf ”, 4 maja 1958

Horrocks R., Len Lye: A Biography, Auckland 2000

Jacobs L., Morning for the Experimental Film, „Film Culture” 1959, nr 19

Kałużyński Z., Film rysunkowy ratuje „szkołę polską”, „Polityka” 1961, nr 2

Kałużyński Z., Narodziny telewizji z ducha plastyki, „Miesięcznik Literacki” 1968, nr 11

Kochanowski J., Tylnymi drzwiami. Czarny rynek w Polsce 1944–1989, Warszawa 2016

Kowalski T., Dom, czyli poszukiwanie uniwersalnej formułki, „Film” 1958, nr 23

Krakowski Z., Grand Prix dla Polski, „Kierunki” 1958, nr 20, s. 7

Lassota R., Co poeta chciał przez to powiedzieć, „Ekran” 1958, nr 27

(lcz), Śmiech dowodem niezrozumienia, „Życie Radomskie” 1958, nr 203

Le film polonais DOM remporte le Premier Grand Prix de la Compétition Internationale du Film Expérimental, „La nouvelle gazette”, 30 kwietnia 1958

Lenica J., Labirynt, oprac. E. Czerwiakowska i T. Kujawski, Poznań 2002

Lenica w „Kwancie” [katalog], Warszawa 1973

M.J., Soirée de clôture de la compétition internationale en film expérimental, „La derniere heure”, 29 kwietnia 1958

Mały Rocznik Statystyczny 1959, Warszawa 1959

Michałek B., Cwaniacy, „Nowa Kultura” 1958, nr 28

Moritz W., Narrative Strategies for Resistance and Protest in Eastern European Animation, [w:] A Reader in Animation Studies, ed. by J. Pilling, London-Paris-Rome-Sidney 1997

Na marginesie „Domu”, „Nowa Kultura” 1958, nr 20

Nie tak, nie tak – Redaktorze!, „Zielony Sztandar” 1958, nr 70

Onckelinx R., Days of Experiment, „Films and Filming”, June 1958

Opinie czytelników, „Dookoła Świata” 1958, nr 245

Opinie redaktora, „Dookoła Świata” 1958, nr 247

Pijanowski L., Droga eksperymentu filmowego, „Świat” 1958, nr 19

Piotrowska A., Osęka A., Mitologia „Expo”, „Miesięcznik Literacki” 1968, nr 6

Płażewski J., Grand Prix w Brukseli, „Życie Warszawy” 1958, nr 102

Płażewski J., Poszukiwania na celuloidowej taśmie, „Przegląd Kulturalny” 1958, nr 20

[Płażewski J.] P.J., Polski film „Dom” nagrodzony wielką nagrodą w Brukseli, „Trybuna Ludu” 1958, nr 119

Reisz K., Experiment at Brussels, „Sight and Sound” 1958, vol. 27, nr 5

Severe perspectives, „Sight and Sound” 1992, vol. 1, nr 11

Sitkiewicz P., Powrócić do kina wizualnego. Borowczyk i Lenica w Zespole Autorów Filmowych „Kadr”, „Kwartalnik Filmowy” 2019, nr 105–106

Sukces polskich filmów eksperymentalnych na konkursie w Brukseli, „Trybuna Ludu” 1958, nr 113

Tyler P., New Images, „Film Quarterly”, Spring 1959, vol. 12, nr 3

Wawrzyniak Z., „Dom” pełen niepokoju, „Kurier Polski” 1958, nr 113

Wojna R., Udany czy nieudany, „Ekran” 1958, nr 23

Zbiory dokumentów

Archiwum Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej

Archiwum Jana Lenicy, Muzeum Narodowe w Poznaniu

Cinématheque Française, zbiory Waleriana Borowczyka