Język i kultura w przekładzie tekstów specjalistycznych
PDF

Słowa kluczowe

język
kultura
tłumaczenie
tekst specjalistyczny
kulturem

Jak cytować

Piotrowski, S., & Sadowska-Dobrowolska, K. (2023). Język i kultura w przekładzie tekstów specjalistycznych. Neofilolog, (60/1), 130–145. https://doi.org/10.14746/n.2023.60.1.10

Abstrakt

This study explores the link between language and culture in the context of translating specialist texts. The starting point is the assumption that each text contains a cultural element, even if it is “only” a professional text. The illustration of the theoretical considerations is a comparative analysis of translations (from French into Polish) of press articles in the field of economics. The analysis of selected press materials shows that their cultural value is not a peripheral phenomenon, but constitutes an important sense-creating element. In the process of their translation, the translator's tasks include not only changing the original linguistic structures, but also changing the cultural perspective embedded in the text. The carriers of the cultural point of view are both single lexical units, as well as linguistic constructions and complex conceptual networks. Based on the research, the authors conclude that it seems particularly important to sensitize students to respect the genre standards of the target language and to understand the need to reconceptualize the original conceptual metaphor and change the deictic perspective of the text.

https://doi.org/10.14746/n.2023.60.1.10
PDF

Bibliografia

Anusiewicz J., Nieckula F. (red.) (1992), Język a kultura, tom 5. Potoczność w języku i kulturze. Wrocław: Wydawnictwo Wiedza o Kulturze.

Barańczak S. (1992), Ocalone w tłumaczeniu: szkice o warsztacie tłumacza poezji z dodatkiem Małej antologii przekładów-problemów. Kraków: Wydawnictwo „a5”.

Bartmiński J. (red.) (1999), Językowy obraz świata. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Bartmiński J., Tokarski R. (1993), Definicja semantyczna: czego i dla kogo?, (w:) Bartmiński J., Tokarski R. (red.), O definicjach i definiowaniu. Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 47-61.

Bogdanowicz E. (2017), Konotacje nazw własnych (na materiale publicystyki prasowej). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Hejwowski K. (2004), Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu. Warszawa: PWN.

Jakobson R. (1960), Poetyka w świetle językoznawstwa. „Pamiętnik Literacki”, nr 51/2, 1960, s. 431-473.

Lakoff G., Johnson M. (2010), Metafory w naszym życiu. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Lewandowska-Tomaszczyk B. (2010), Nowe spojrzenie na przekład: podobieństwo, granice ekwiwalencji i rekonceptualizacja. „Lingwistyka Stosowana”, nr 3, s. 9-31.

Marcjanik M. (2007), Grzeczność w komunikacji językowej. Warszawa: PWN.

Paprocka N. (2005), Problemy klasyfikacji błędów w przekładzie. Studenckie tłumaczenia tekstów użytkowych z francuskiego na polski, (w:) Piotrowska M. (red.), Język trzeciego tysiąclecia III. Konteksty przekładowe. Kraków: Tertium, s. 417-428.

Piotrowski S., Sadowska-Dobrowolska K. (2020), Tłumaczenie pisemne na język polski: o spójności tekstu docelowego. „Roczniki Humanistyczne”, t. LXVIII, s. 89-102. DOI: https://doi.org/10.18290/rh206810-7

Płużyczka M. (2010), Bezekwiwalentność a kontekst kulturowy, (w:) Grucza S., Marchwiński A., Płużyczka M. (red.), Translatoryka. Koncepcje – modele – analizy. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, s. 387-399.

Shank R.C., Abelson R.P. (1977), Scripts, Plans, Goals and Understanding. An Inquiry Into Human Knowledge Structures. London: Routledge.

Tabakowska E. (2010), Wyznaczniki literackości w przekładzie tekstów „nieliterackich”, (w:) Grucza S., Marchwiński A., Płużyczka M. (red.), Translatoryka. Koncepcje – modele – analizy. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, s. 144-155.

Tokarski R. (1988), Konotacja jako składnik treści słowa, (w:) Bartmiński J. (red.), Konotacja. Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 35-54.

Tokarski R. (2001), Słownictwo jako interpretacja świata, (w:) Bartmiński J. (red.), Współczesny język polski. Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 343-370.

Urbanek D. (2010), Tłumaczenie jako komunikacja interkulturowa, (w:) Grucza S., Marchwiński A., Płużyczka M. (red.), Translatoryka. Koncepcje – modele – analizy. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, s. 156-163.

Walasek H. (2004), Polski język unijny (eurożargon) jako nowa odmiana języka polskiego, (w:) Dąbrowska A. (red.), Wrocławska dyskusja o języku polskim jako obcym. Wrocław: Wydawnictwo WTN, s. 263-268.

Wojtak M. (2004), Gatunki prasowe. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Zarzycka G. (2004), Linguakultura – czym jest, jak ją badać i „otwierać”?, (w:) Dąbrowska A. (red.), Wrocławska dyskusja o języku polskim jako obcym. Wrocław: Wydawnictwo WTN, s. 435-443.