Zasady etyki publikacyjnej w czasopiśmie Neofilolog

Polskie Towarzystwo Neofilologiczne oraz Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, jako współwydawcy, dokładają wszelkich starań, aby zapewnić najwyższą jakość publikacji oraz przeciwdziałać nieuczciwym praktykom publikacyjnym, takim jak plagiat, autoplagiat, „ghostwriting” czy „guest authorship”. Wydawcy stosują zasady etyki publikacyjnej zgodne z wytycznymi Komitetu ds. Etyki Publikacyjnej (COPE – Committee on Publication Ethics). Zawartość czasopisma jest indeksowana w ramach inicjatywy CrossRef Similarity Check przy użyciu oprogramowania iThenticate należącego do firmy Turnitin – globalnego dostawcy usług technologicznych dla nauki i edukacji. Pozwala to skutecznie wykrywać przypadki plagiatu naukowego i zawodowego. Każdemu artykułowi zostaje przypisany cyfrowy identyfikator dokumentu elektronicznego (Digital Object Identifier; DOI). Proces wydawniczy oraz publikowanie czasopisma w wersji elektronicznej są realizowane za pomocą systemu Open Journal Systems (OJS), który oferuje narzędzia wspierające komunikację między autorem, redaktorem i recenzentami oraz usprawnia dyskusję, korektę, poprawę czy wycofywanie artykułów po publikacji. W przypadku naruszenia zasad etycznych w tekście już opublikowanym redakcja zastrzega sobie prawo do wycofania artykułu ze strony internetowej wraz z zamieszczeniem informacji o powodach tej decyzji.

OBOWIĄZKI REDAKTORÓW

Decyzje dotyczące publikacji

Decyzja o publikacji lub odrzuceniu tekstu jest podejmowana przez redaktora naczelnego. Podstawą tego wyboru są oryginalność, znaczenie i przejrzystość artykułu oraz jego zgodność z profilem tematycznym czasopisma. W procesie podejmowania decyzji redaktor naczelny może zasięgać opinii członków zespołu redakcyjnego oraz recenzentów, aby zapewnić rzetelną i kompleksową ocenę nadesłanego materiału.

Równe traktowanie

Redaktor naczelny ocenia artykuły wyłącznie w oparciu o ich wartość merytoryczną oraz znaczenie dla profilu czasopisma, niezależnie od rasy, pochodzenia etnicznego, płci, orientacji seksualnej, wyznania, obywatelstwa czy poglądów politycznych autora(-ów).

Poufność

Redaktor naczelny oraz członkowie zespołu redakcyjnego są zobowiązani do zachowania pełnej poufności materiałów przesłanych do czasopisma na każdym etapie procesu recenzji. Informacje dotyczące manuskryptu mogą być udostępniane jedynie autorowi korespondencyjnemu, recenzentom, potencjalnym recenzentom, doradcom redakcyjnym lub wydawcy, wyłącznie w zakresie niezbędnym do realizacji procesu wydawniczego.

Ujawnianie informacji i konflikty interesów

Nieopublikowane materiały zawarte w przesłanych manuskryptach nie mogą być wykorzystywane przez redaktora naczelnego ani członków zespołu redakcyjnego w ich własnych badaniach bez wyraźnej, pisemnej zgody autora(-ów). Zachowanie etyczne w tym zakresie obejmuje również unikanie wszelkich działań, które mogłyby prowadzić do konfliktu interesów.

OBOWIĄZKI RECENZENTÓW

Wkład w decyzje redakcyjne

Proces recenzji odgrywa kluczową rolę we wspieraniu redaktora naczelnego oraz zespołu redakcyjnego przy podejmowaniu decyzji o publikacji. Recenzja nie tylko dostarcza oceny merytorycznej i metodologicznej pracy, ale również pomaga autorowi udoskonalić manuskrypt poprzez wskazanie jego mocnych stron, słabych punktów oraz obszarów wymagających poprawy.

Terminowość

Recenzent, który nie czuje się wystarczająco kompetentny do oceny treści manuskryptu lub zdaje sobie sprawę, że nie będzie w stanie sporządzić recenzji w wyznaczonym terminie, jest zobowiązany niezwłocznie poinformować redaktora naczelnego. W takiej sytuacji powinien zrezygnować z udziału w procesie recenzji, aby umożliwić redakcji znalezienie innego, odpowiedniego eksperta.

Poufność

Wszystkie manuskrypty przekazane do recenzji należy traktować jako dokumenty poufne. Nie mogą być udostępniane ani omawiane z innymi osobami bez zgody redaktora naczelnego. Poufność ta dotyczy zarówno treści manuskryptu, jak i wyników procesu recenzji.

Obiektywność

Recenzje powinny być przeprowadzane z zachowaniem najwyższych standardów rzetelności i obiektywizmu. Niedopuszczalne są jakiekolwiek przejawy personalnej krytyki autora. Recenzenci są zobowiązani do klarownego formułowania swoich opinii, wspierając je argumentami oraz dowodami.

Potwierdzenie źródeł

Recenzenci mają obowiązek wskazać istotne publikacje, które nie zostały uwzględnione w manuskrypcie, a które mogą znacząco wzbogacić omawiany temat. Powinni również poinformować redaktora naczelnego o każdym przypadku zauważonego istotnego podobieństwa lub pokrywania się treści recenzowanej pracy z innymi publikacjami.

Ujawnienie informacji i konflikt interesów

Informacje poufne, pomysły lub dane uzyskane w trakcie procesu recenzji muszą pozostać w tajemnicy i nie mogą być wykorzystywane do celów osobistych czy zawodowych recenzenta. Recenzenci powinni unikać podejmowania się recenzji manuskryptów w sytuacjach, w których istnieje potencjalny konflikt interesów wynikający z relacji osobistych, zawodowych, finansowych lub innych powiązań z autorami, instytucjami bądź organizacjami zaangażowanymi w powstanie recenzowanej pracy.

OBOWIĄZKI AUTORÓW

Standardy przedstawiania raportów badawczych

Autorzy mają obowiązek przedstawienia szczegółowego i rzetelnego opisu przeprowadzonych badań, a także obiektywnej analizy ich znaczenia. Dane źródłowe powinny być prezentowane w sposób precyzyjny, zapewniający możliwość powtórzenia badań. Jakiekolwiek nieścisłości, fałszywe informacje lub świadome wprowadzanie w błąd są uznawane za nieetyczne i niedopuszczalne.

Dostęp do danych i ich przechowywanie

Autorzy mogą zostać poproszeni o udostępnienie redakcji surowych danych do wglądu oraz o zapewnienie publicznego dostępu do nich przez określony czas po publikacji artykułu. Choć redakcja nie wymaga obligatoryjnego przedstawienia planu zarządzania danymi badawczymi, w wyjątkowych przypadkach może zaistnieć konieczność ich udostępnienia zarówno przed, jak i po publikacji.

Oryginalność pracy i zapobieganie plagiatom

Praca naukowa musi być w pełni oryginalna. Autorzy są zobowiązani do wskazania publikacji, które miały wpływ na powstanie pracy, oraz do poprawnego cytowania wszystkich źródeł z zachowaniem zasad etyki naukowej. Niedopuszczalne są jakiekolwiek praktyki takie jak plagiat, autoplagiat, fałszowanie lub zmyślanie danych oraz metod badawczych. Informacje uzyskane w sposób prywatny (np. w trakcie rozmów lub korespondencji) mogą być wykorzystywane wyłącznie za pisemną zgodą ich autora.

Unikanie publikacji zwielokrotnionej, zbędnej lub równoległej

Autorzy nie mogą publikować tego samego badania w więcej niż jednym czasopiśmie ani w innej pierwotnej publikacji (np. jako rozdział w monografii). Składanie równoległe tego samego artykułu do różnych czasopism traktowane jest jako działanie nieetyczne.

Błędy w opublikowanych pracach

W przypadku wykrycia istotnych błędów w opublikowanej pracy autorzy są zobowiązani niezwłocznie powiadomić redakcję i współpracować przy ich poprawieniu lub wycofaniu artykułu.

Ujawnienie konfliktów interesów

Autorzy są zobowiązani do ujawnienia wszelkich potencjalnych konfliktów interesów, które mogą wpłynąć na wyniki badań lub ich interpretację. Należy również wskazać źródła finansowania badań. Konflikty interesów obejmują wszelkie relacje zawodowe, finansowe oraz towarzyskie, które mogą wpływać na obiektywność pracy.

Autorstwo

Autorstwo pracy powinno być przypisane jedynie osobom, które wniosły istotny wkład w przeprowadzenie badań i przygotowanie publikacji. Autorzy mają obowiązek upewnić się, że wszyscy współautorzy zapoznali się z ostateczną wersją manuskryptu, zaakceptowali ją i wyrazili zgodę na publikację. Aby zapobiec zjawiskom „ghostwriting” (kiedy osoba wnosi wkład w publikację, ale nie jest wymieniona jako autor) oraz „guest authorship” (kiedy osoba niezaangażowana w pracę jest wpisana jako autor), autorzy są zobowiązani do:

• jasnego określenia wkładu poszczególnych autorów w publikację, uwzględniając ich afiliacje i specyficzne działania (np. opracowanie koncepcji, metodologia). Główną odpowiedzialność za ujawnienie tych informacji ponosi osoba składająca opracowanie.
• podania wszystkich źródeł finansowania projektu oraz zobowiązań finansowych między autorami a organizacjami związanymi z publikacją.

Wszelkie przypadki nierzetelności naukowej, takie jak nieujawnienie wkładu autorów czy ukrywanie konfliktów interesów, będą dokumentowane i zgłaszane odpowiednim instytucjom, w tym organizacjom naukowym i instytucjom zatrudniającym autorów.

Nadzór etyczny

W przypadku badań przeprowadzanych na ludziach lub zwierzętach, autorzy są zobowiązani do przedstawienia zgody odpowiednich komisji etycznych lub innych wymaganych zezwoleń na prowadzenie badań.

Skargi i odwołania

Skarga na członków zespołu redakcyjnego powinna być składana na piśmie. Jeśli dotyczy postępowania redakcji lub spraw związanych z czasopismem, skarga powinna być skierowana do redaktora naczelnego. W przypadku skargi dotyczącej postępowania redaktora naczelnego, powinna być adresowana do wydawcy (Polskie Towarzystwo Neofilologiczne) i jednocześnie przekazana do wiadomości redaktora naczelnego. Przedmiotem skargi mogą być m.in. naruszone interesy skarżącego, zaniedbanie obowiązków, przewlekłość postępowania lub brak działania ze strony redakcji. Skarżący powinien otrzymać pisemne zawiadomienie o rozstrzygnięciu sprawy w terminie nieprzekraczającym 30 dni od daty złożenia skargi.

 

 

Zasady dotyczące wykorzystania generatywnej sztucznej inteligencji (SI)

w czasopiśmie Neofilolog

 

Zasady zostały opracowane w odpowiedzi na rosnącą popularność generatywnej sztucznej inteligencji (SI) oraz technologii wspomaganych przez SI, które są coraz częściej wykorzystywane przez twórców treści. Ich głównym celem jest zapewnienie większej przejrzystości oraz dostarczenie jasnych wskazówek autorom, recenzentom, redaktorom, czytelnikom i współpracownikom czasopisma Neofilolog. Redakcja zobowiązuje się do regularnego monitorowania rozwoju tych technologii i, w razie potrzeby, dostosowywania lub udoskonalania obowiązujących zasad, aby zapewnić ich aktualność i adekwatność.

OBOWIĄZKI AUTORÓW

Wykorzystanie generatywnej SI i technologii wspomaganych przez SI w pisaniu naukowym

Jeśli autorzy korzystają z generatywnej SI lub technologii wspomaganych przez SI podczas pisania, narzędzia te powinny być wykorzystywane wyłącznie w celu poprawy jakości strony językowej pracy. Zastosowanie technologii musi odbywać się pod nadzorem człowieka, a autorzy powinni dokładnie przeglądać i edytować wygenerowane treści, ponieważ SI może tworzyć materiały, które są nieprawidłowe, niekompletne lub stronnicze. Ostateczna odpowiedzialność za treść pracy spoczywa na autorach.

Autorzy zobowiązani są ujawnić w manuskrypcie wykorzystanie SI i technologii wspomaganych przez SI, a stosowna informacja powinna zostać zawarta w opublikowanej wersji artykułu.

SI oraz technologie wspomagane przez SI nie mogą być wymieniane jako autorzy, współautorzy pracy lub cytowane jako źródła autorskie.

Wykorzystanie generatywnej SI i narzędzi wspomaganych przez SI w grafikach, obrazach i materiałach wizualnych

Nie zezwalamy na wykorzystanie generatywnej SI ani narzędzi wspomaganych przez SI do tworzenia lub modyfikowania obrazów w zgłaszanych manuskryptach. Dotyczy to wszelkich działań takich jak ulepszanie, ukrywanie, przesuwanie, usuwanie lub wprowadzanie określonych cech w obrazach. Akceptowalne są jedynie korekty dotyczące kontrastu, jasności lub balansu kolorów, pod warunkiem że nie prowadzą one do zniekształcenia ani eliminacji informacji zawartych w oryginalnym materiale.

Wyjątkiem jest wykorzystanie SI w procesie projektowania badań lub w metodach badawczych. W takich przypadkach należy szczegółowo opisać sposób użycia SI w sekcji metodologicznej, uwzględniając nazwę narzędzia, jego wersję oraz producenta.

OBOWIĄZKI RECENZENTÓW

Recenzenci nie są uprawnieni do wykorzystywania narzędzi sztucznej inteligencji w procesie oceny zgłoszonych tekstów. Nie powinni przesyłać zgłoszonych manuskryptów ani ich części do narzędzi SI, ponieważ takie działanie może naruszać zasady poufności oraz prawa autorskie. Zakaz ten dotyczy również raportów recenzji. Proces recenzji naukowej wymaga krytycznego myślenia, głębokiego zrozumienia dziedziny oraz niezależnej oceny, co wykracza poza obecne możliwości technologii SI. Ostateczna odpowiedzialność za ocenę manuskryptu spoczywa wyłącznie na recenzencie.

W przypadku podejrzenia nieoznaczonego wykorzystania generatorów sztucznej inteligencji w recenzowanym tekście recenzenci są zobowiązani do:

• niezwłocznego powiadomienia redakcji o swoich wątpliwościach,
• wstrzymania się od samodzielnego sprawdzania tekstu za pomocą narzędzi opartych na sztucznej inteligencji.

Redakcja przejmuje odpowiedzialność za dalsze działania wyjaśniające, zgodnie z przyjętymi procedurami weryfikacyjnymi i polityką czasopisma.

OBOWIĄZKI REDAKTORÓW

Redaktorzy nie mogą wykorzystywać narzędzi SI do przetwarzania zgłoszonych manuskryptów ani do prowadzenia komunikacji związanej z procesem recenzji. Decyzje redakcyjne oraz ocena manuskryptów muszą opierać się wyłącznie na niezależnej i krytycznej ocenie przeprowadzonej przez ludzi, zapewniając tym samym rzetelność oraz zgodność z zasadami etyki publikacyjnej.

W przypadku podejrzenia nieoznaczonego wykorzystania generatorów SI w zgłoszonym tekście redaktorzy podejmą odpowiednie działania w celu wyjaśnienia sprawy. Mogą one obejmować:

• analizę zgłoszonego manuskryptu przy użyciu narzędzi wspieranych przez modele SI,
• konsultacje z ekspertami w danej dziedzinie,
• bezpośredni kontakt z autorem(-ami) w celu uzyskania wyjaśnień oraz dodatkowych informacji dotyczących procesu przygotowania pracy.

Celem tych działań jest zapewnienie zgodności zgłoszonej publikacji z zasadami etyki naukowej oraz polityką czasopisma dotyczącą wykorzystania SI.