Abstrakt
This report analyses the current state, challenges, and future prospects of language education in Poland. It presents statistical data on the teaching of national and ethnic minority languages, the regional language, and foreign languages, as well as an assessment of its effectiveness. Although language education in Poland aligns with EU recommendations, its outcomes require improvement. The 2021 Census shows that over 1.7 million people in Poland use a language other than Polish at home, yet minority and regional language education attracts relatively few students. English dominates foreign language learning, with nearly all students studying it as the compulsory subject. Despite extensive instruction, proficiency in English and other foreign languages remains low, as indicated by exam results. As an EU member state, Poland is committed to enhancing the effectiveness of language education. The report emphasises the need for innovative approaches to improve language acquisition and promote overall linguistic diversity in Poland.
Bibliografia
VIII Raport dotyczący sytuacji mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego w Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2019–2020. Online: https://www.gov.pl/web/mniejszosci-narodowe-i-etniczne/rada-ministrow-przyjela-w-dniu-25-pazdziernika-2022-r-viii-raport-dotyczacy-sytuacji-mniejszosci-narodowych-i-etnicznych-oraz-jezyka-regionalnego-w-rzeczypospolitej-polskiej [DW 18.08.2024].
Andrzejewska E. (2008), Aneignung von fremdsprachlicher deutscher Lexik im frühen Schulalter. Methodologische Probleme bei der empirischen Forschung im grundschulischen Kontext, (w:) Chlosta Ch., Leder G., Krischer B. (red.), Auf neuen Wegen. Deutsch als Fremdsprache in Forschung und Praxis. Beiträge der 35. Jahrestagung DaF 2007. Göttingen: Universitätsverlag, s. 17–34. Online: https://www.univerlag.uni-goettingen.de/bitstream/handle/3/isbn-978-3-940344-38-0/fadaf_Bd79.pdf?sequence=1 [DW 18.08.2024].
Baker C., Wright W.E. (2021), Foundations of Bilingual Education and Bilingualism, 7th edition, Bristol: Multilingual Matters. DOI: https://doi.org/10.21832/BAKER9899
Banasiak I., Olpińska-Szkiełko M. (w druku). Positioning CLIL in the Polish Context, (w:) Romanowski P. (red.), The Cambridge Handbook of Multilingual Education. Cambridge University Press, s. 202–228.
Bartek R. (2014), Erkenntnisgewinn durch die Kampagne zur Förderung der deutsch-polnischen Zweisprachigkeit in Gebieten, die durch die deutsche Minderheit bewohnt werden, (w:) Olpińska-Szkiełko M., Bertelle L. (red.), Zweisprachigkeit und bilingualer Unterricht. Warszawa: Peter Lang Verlag, s. 201–206.
Bielicka M. (2014), Methoden zur Überprüfung des Sprachentwicklungsstandes polnisch-deutsch bilingual betreuter Kindergarten- und Grundschulkindern, (w:) Olpińska-Szkiełko M., Bertelle L. (red.), Zweisprachigkeit und bilingualer Unterricht. Warszawa: Peter Lang Verlag, s. 13–28.
Bielicka M. (2017), Efektywność nauczania języka niemieckiego na poziomie przedszkolnym i wczesnoszkolnym w dwujęzycznych placówkach edukacyjnych w Polsce. Poznań: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Czajkowska-Kisil M. (2014), Bimodal Bilingualism (Polish Sign Language), (w:) Olpińska-Szkiełko M., Bertelle L. (red.), Zweisprachigkeit und bilingualer Unterricht. Warszawa: Peter Lang Verlag, s. 217–226.
Enever J. (red.) (2011), ELLiE: Early Language Learning in Europe. British Council. Online: https://www.teachingenglish.org.uk/publications/case-studies-insights-and-research/ellie-early-language-learning-europe [DW 18.08.2024].
Europejski systemu opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie, CODN, Warszawa 2003.
Gaida W. (2014), Rechtlich-formale Voraussetzungen für das Minderheitenschulwesen und die zweisprachige Bildung in Polen. Erfahrungen der deutschen Minderheit im Oppelner Land und in Oberschlesien, (w:) Olpińska-Szkiełko M., Bertelle L. (red.), Zweisprachigkeit und bilingualer Unterricht. Warszawa: Peter Lang Verlag, s. 227–244.
Iluk J. (red.) (2015), Nauczanie języków obcych w przedszkolu i na etapie wczesnoszkolnym na przykładzie języka niemieckiego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Online: https://wydawnictwo.us.edu.pl/sites/wydawnictwo.us.edu.pl/files/077_ack_nauczanie_jezykow_online.pdf [DW 18.08.2024].
Jarczewska A. (2014), Aus der Praxis eines zweisprachigen Kindergartens, (w:) Olpińska-Szkiełko M., Bertelle L. (red.), Zweisprachigkeit und bilingualer Unterricht. Warszawa: Peter Lang Verlag, s. 245–256.
Kalata-Zawłocka A. (red.) (2021), Tłumacz języka migowego. Kim był? Kim jest? Kim będzie? Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Kalata-Zawłocka A. (2021), Wstęp, (w:) Kalata-Zawłocka A. (red.), Tłumacz języka migowego. Kim był? Kim jest? Kim będzie? Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 7–14. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323554356
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 27. Online: https://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/kon1.htm [DW 18.08.2024].
Kozub M., Bartczak M., Stanek Ł. (2021), Tłumacz polskiego języka migowego oczami klienta. Wpływ czynników zewnętrznych zaburzających odbiór komunikatów, (w:) Kalata-Zawłocka A. (red.), Tłumacz języka migowego. Kim był? Kim jest? Kim będzie? Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 119–127. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323554356.pp.119-128
Mistarz R. (2014), Kashubian experience in bilingual education, (w:) Olpińska-Szkiełko M., Bertelle L. (red.), Zweisprachigkeit und bilingualer Unterricht. Warszawa: Peter Lang Verlag, s. 293–306.
Muszyński M., Campfield D., Szpotowicz M. (2015), Język angielski w szkole podstawowej – proces i efekty nauczania. Wyniki podłużnego badania efektywności nauczania języka angielskiego (2011–2014). Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych. http://eduentuzjasci.pl/images/stories/publikacje/ibe-ee-raport-jezyk-angielski-w-szkole-podstawowej.pdf [DW 18.08.2024].
Olpińska-Szkiełko M. (2013), Nauczanie dwujęzyczne w świetle badań i koncepcji glottodydaktycznych. Warszawa: Studi@ Naukowe, t. 10. Online: https://portal.uw.edu.pl/documents/7732735/0/SN+10.+Magdalena+Olpi%C5%84ska-Szkie%C5%82ko+-+Nauczanie+dwuj%C4%99zyczne+w+%C5%9Bwietle+bada%C5%84%20glottodydaktycznych.pdf [DW 18.08.2024].
Olpińska-Szkiełko M., Bertelle L. (red.) (2014), Zweisprachigkeit und bilingualer Unterricht. Warszawa: Peter Lang Verlag. DOI: https://doi.org/10.3726/978-3-653-04395-2
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z 11 września 2013 r. w sprawie języków europejskich zagrożonych wymarciem oraz różnorodności językowej w Unii Europejskiej (2013/2007(INI)). Online: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A52013IP0350 [DW 18.08.2024].
Sopata A. (2009), Erwerbstheoretische und glottodidaktische Aspekte des frühen Zweitspracherwerbs. Sprachentwicklung der Kinder im natürlichen und schulischen Kontext. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM Poznań. Online: https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/8707/1/sopata_tekst.pdf [DW 18.08.2024].
Sowa-Bacia K. (2016), Efektywność nauczania języka niemieckiego w przed-szkolu. Warszawa: Studi@ Naukowe, t. 31. Online: https://portal.uw.edu.pl/documents/7732735/0/SN+31+Katarzyna+Sowa-Bacia+Efektywno%C5%9B%C4%87%20nauczania+j%C4%99zyka+niemieckiego+w+przedszkolu.pdf [DW 18.08. 2024].
Steinlen A. (2021), English in Elementary Schools: Research and Implications on Minority and Majority Language Children’s Reading and Writing Skills in Regular and Bilingual Programs. Tübingen: Narr Francke Attempto Verlag.
Syrnyk M. (2014), The teaching of the Ukrainian language in Poland, (w:) Olpińska-Szkiełko M., Bertelle L. (red.), Zweisprachigkeit und bilingualer Unterricht. Warszawa: Peter Lang Verlag, s. 307–318.
Tomaszewski P., Sak M. (2014), Is it possible to educate deaf children bilingually in Poland? (w:) Olpińska-Szkiełko M., Bertelle L. (red.), Zweisprachigkeit und bilingualer Unterricht. Warszawa: Peter Lang Verlag, s. 129–150.
Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Dz.U. 2022 poz. 1116. Online: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220001116 [DW 18.08.2024].
Ustawa z 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Dz.U. 2022 poz. 1117. Online: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220001117 [DW 18. 08.2024].
Ustawa z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe. Dz.U. 2024 poz. 737. Online: https://isap.s7ejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU2024000073 [DW 18.08.2024].
Traktat o Unii Europejskiej i Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Wersje skonsolidowane 2016. Online: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex%3A12016ME%2FTXT [DW 18.08.2024].
Zalecenie Rady UE z 22 maja 2018 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie. Online: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:32018H0604(01) [DW 18.08.2024].
https://cke.gov.pl/egzamin-osmoklasisty/wyniki/ [DW 18.08.2024].
https://cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_MATURALNY_OD_2015/Informacje_o_wyikach/2023/sprawozdanie/E_ogolne_sprawozdanie_2023.pdf [DW 4.04.2024].
https://cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_MATURALNY_OD_2015/Informacje_o_wynikach/2023/sprawozdanie/E_ogolne_sprawozdanie_2023.pdf [DW 18.08.2024].
https://cke.gov.pl/egzamin-maturalny/egzamin-maturalny-w-formule-2023/wyniki-sprawozdania/ [DW 18.08.2024].
https://cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_MATURALNY_OD_2023/Informacje_o_wynikach/2023/sprawozdanie/MJMP_jezyki_mniejsz_sprawozdanie_2023.pdf [DW 10.04.2024].
https://cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_MATURALNY_OD_2023/Informacje_o_wynikach/2023/sprawozdanie/M_ogolne_sprawozdanie_2023.pdf [DW 18.08.2024].
https://dane.gov.pl/pl/dataset/276,nauka-jezykow-mniejszosci-narodowych-etnicznyc-i-jezyka-regionalnego/resource/45540/table?page=1&per_page=20&q=& sort= [DW 4.04.2024].
https://firr.org.pl/pjm-sjm-nie-rowne-czyli-co-o-jezykach-migowych-wiedziec-warto/ [DW 4.04.2024].
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220001246 [DW 4.04.2024].
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220001591 [DW 19.08.2024].
https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-rzeczypospolitej-polskiej-2023,2,23.html [DW 17.04.2024].
https://swiatgluchych.pl/video/dla-ilu-polakow-jezyk-migowy-jest-pierwszym-jezykiem/ [DW 17.04.2024].
https://www.gov.pl/web/edukacja/wymagania-egzaminacyjne-obowiazujace-na-egzaminie-maturalnym-w-roku-2023-i-2024 [DW 4.04.2024].
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Ilona Banasiak, Magdalena Olpińska-Szkiełko, Mateusz Patera

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Przedstawiany utwór (artykuł) upubliczniany jest na podstawie umowy z autorem i na licencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Użytkownicy mają obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych,
- utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
