Słowa kluczowe
nauczanie języków obcych
zintegrowane nauczanie przedmiotowo-językowe (CLIL)
Jak cytować
Abstrakt
The report examines bilingual education in Poland, focusing on the Content and Language Integrated Learning (CLIL) approach. It outlines the history of bilingual education, variations in programs, and the current enrollment of students and institutions in bilingual education. In Poland, the predominant bilingual education is in English, but the overall availability of bilingual education is limited and varies by region. The Polish education system is confronted with several significant challenges, such as the need to improve language teaching overall, particularly for languages taught as additional foreign languages, better support for the learning of languages other than English, and more significant endorsement for teaching national minority, ethnic, and regional languages. The increasing public interest in multilingualism and the engagement of researchers, educators, and policymakers in addressing these societal needs inspire hope that the Polish education system will soon take better advantage of the opportunities provided by bilingual programs.
Bibliografia
X. Sprawozdanie Dyrekcyi c. k. wyższéj szkoły realnéj a piérwsze c. k. gimnazyum w Jarosławiu za rok szkolny 1885 (1885). http://pbc.up.krakow.pl/dlibra/publication/7504/edition/7334 [DW 31.08.2025].
XXV. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jarosławiu za rok szkolny 1909 (1909). http://pbc.up.krakow.pl/dlibra/docmetadata?id=7321&from=publication [DW 31.08.2025].
Baker C., Wright W. E. (2021), Foundations of Bilingual Education and Bilingualism, wyd. 7. Bristol: Multilingual Matters. DOI: https://doi.org/10.21832/BAKER9899
Banasiak I., Olpińska-Szkiełko M., Patera M. (2025), Edukacja językowa w Polsce: stan, wyzwania i perspektywy rozwoju. Część I: Nauczanie języków mniejszości narodowych i etnicznych, języka regionalnego oraz języków obcych. „Neofilolog”, nr 64/2, s. 450–469. DOI: https://doi.org/10.14746/n.2024.64.2.14
Będkowska-Obłąk M. (2002), Efektywność rozwoju kompetencji gramatycznej w nauczaniu dwujęzycznym. „Języki Obce w Szkole”, nr 6, s. 95–100.
Bielicka M. (2017a), Efektywność nauczania języka niemieckiego na poziomie przedszkolnym i wczesnoszkolnym w dwujęzycznych placówkach edukacyjnych w Polsce. Poznań: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bielicka M. (2017b), Zróżnicowanie wyników testu na rozumienie zjawisk gramatycznych jako wskaźnik zindywidualizowanych procesów nabywania języka drugiego w grupie dzieci przedszkolnych i wczesnoszkolnych. „Lingwistyka Stosowana”, nr 23(3), s. 91–105. DOI: https://doi.org/10.32612/uw.20804814.2017.3.pp.91-105
Bielicka M., Olpińska-Szkiełko M. (2022), Nauczanie języka sąsiada od przedszkola do zakończenia edukacji – kluczem do komunikacji w Euroregionie Pomerania. Założenia teoretyczne, cele i wstępne wyniki projektu. „Neofilolog”, nr 51(1), s. 119–132, DOI: https://doi.org/10.14746/n.2022.58.1.8
Cenoz J., Genesee F., Gorter D. (2014), Critical Analysis of CLIL: Taking Stock and Looking Forward. „Applied Linguistics”, nr 35(3), s. 243–262. [DW 31.08.2025]. DOI: https://doi.org/10.1093/applin/amt011
Cummins J. (2009), Bilingual and Immersion Programs, (w:) Long M. H., Doughty C. J. (red.), The Handbook of Language Teaching. Malden, MA: Wiley-Blackwell. http://www.gaelscoileanna.ie/assets/Bilingual-and-Immersion-Programs.pdf [DW 31.08.2023]. DOI: https://doi.org/10.1002/9781444315783.ch10
Curle S., Jablonkai R., Mittelmeier J., Sahan K., Veitch A. (2020), English Medium Part 1: Literature review, (w:) Galloway N. (red.), English in higher education (Report No. 978-0-86355-977–8). British Council. https://www.teachingenglish.org.uk/article/english-higher-education-%E2%80%93-english-medium-part-1-literature-review [DW 31.08.2025].
Gajo L. (2005), Raport ewaluacyjny – sekcje dwujęzyczne z językiem francuskim w Polsce: założenia i wnioski końcowe. Warszawa: CODN. https://www.ore.edu.pl/2015/03/raporty-2/ [DW 31.08.2025].
Genesee F. (1987), Learning through Two Languages. Studies of Immersion and Bilingual Education. Cambridge: Newbury House Publishers.
Huibregtse I. (1994), Late Immersion in the Netherlands: State of Affairs and Research Plans, (w:) Lauren Ch. (red.), Evaluating European Immersion Programs. From Catalonia to Finland. Vaasa: Vaasan yliopisto, s. 137–153.
Iluk J. (2011), Stan i perspektywy nauczania dwujęzycznego w sekcjach niemieckojęzycznych w Polsce. „Studia Germanica Gedanensia”, nr 25, s. 229–242. https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Studia_Germanica_Gedanensia/Studia_Germanica_Gedanensia-r2011-t25/Studia_Germanica_Gedanensia-r2011-t25-s229-242/Studia_Germanica_Gedanensia-r2011-t25-s229-242.pdf [DW 31.08.2025].
Jarczewska A. (2014), Aus der Praxis eines zweisprachigen Kindergartens, (w:) Olpińska-Szkiełko M., Bertelle L. (red.), Zweisprachigkeit und bilingualer Unterricht. Warszawa: Peter Lang, s. 245–256.
Kamińska J. (2014), Integriertes Inhalts- und Sprachenlernen (CLIL) anstatt des bilingualen Unterrichts im Gymnasium, (w:) Olpińska-Szkiełko M., Bertelle L. (red.), Zweisprachigkeit und bilingualer Unterricht. Warszawa: Peter Lang, s. 257–264.
Kersten K. (2013), Ins Sprachbad eintauchen. „Gehirn und Geist”, nr 6/2013, s. 40–43. https://www.uni-hildesheim.de/media/fb3/englische_sprache/PDF/K_Kersten/Spektrum_der_Wissenschaft_Gehirn_und_Geist_Fremdsprache_lernen_Kersten_Uni_Hildesheim__Mai_2013_.pdf [DW 31.08.2025].
Kersten K., Rohde A., Schelletter Ch., Steinlein A. (2010), Bilingual Preschools. Volume 1. Learning and Development. Trier: WVT Wissenschaftlicher Verlag.
Kurczak K. (2018), Koncepcja nauczania specjalistycznego języka medycyny dla początkujących z wykorzystaniem technik Content and Language Integrated Learning. Rozprawa doktorska, manuskrypt. Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
Lambert W. E., Tucker, G. R. (1972), Bilingual education of children. The St. Lambert experiment. Rowley, MA: Newbury House.
Macaro E., Curle S., Pun J., An J., Dearden, J. (2018), A systematic review of English medium instruction in higher education. „Language Teaching”, nr 51(1), s. 36–76. DOI: https://doi.org/10.1017/S0261444817000350
Majewska R., Tatoj C. (2009), Sprawozdanie z badań jakościowych prowadzonych na zlecenie CODN w klasach dwujęzycznych z językiem hiszpańskim w polskich gimnazjach i liceach. „Neofilolog”, nr 33, s. 227–238. DOI: https://doi.org/10.14746/n.2009.33.21
Majewska R. (2018), Autonomia w klasach dwujęzycznych: sprawozdanie z badań jakościowych. „Forum Filologiczne Ateneum”, nr 1(6), s. 171–185. DOI: https://doi.org/10.36575/2353-2912/1(6)2018.171
Marsh D., Zając M., Gozdawa-Gołębiowska H. (2008), Raport ewaluacyjny. Edukacja dwujęzyczna w Polsce (język angielski). Warszawa: CODN. https://www.ore.edu.pl/2015/03/raporty-2/ [DW 31.08.2025].
Muszyńska B., Papaja K. (2019), Zintegrowane kształcenie przedmiotowo-językowe. Content and language integrated learning (CLIL). Wprowadzenie. Warszawa: PWN.
Olpińska M. (2006), Untersuchungsbericht. Leistungen von Kindern in der bilingualen Gruppe im Kindergarten Nr. 4 in Olesno. „Studia Niemcoznawcze”, nr XXXII, s. 839–884.
Otwinowska-Kasztelanic A. (2010), Użycie elementów CLIL we wczesnoszkolnym nauczaniu języka obcego. „Języki Obce w Szkole”, nr 6, s. 71–78.
Pawlak M. (2015), Edukacja dwujęzyczna w polskich szkołach. Raport ewaluacyjny. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Pérez-Cañado M. L. (2012), CLIL research in Europe: past, present, and future. „International Journal of Bilingual Education and Bilingualism”, nr 15, s. 315–341. [DW 31.08.2025]. DOI: https://doi.org/10.1080/13670050.2011.630064
Przybylska-Gmyrek J. (1997), Nauczanie dwujęzyczne w polskim systemie oświatowym, (w:) Bilingualer Unterricht oder Immersion?, Dokumentation der Tagung in Kazimierz Dolny, Polen vom 03.03.1997-06.03.1997. Köln: Bundesverwaltungsamt, Zentralstelle für das Auslandsschulwesen, s. 15–21.
Romanowski P. (2018), CLIL models in Polish lower-secondary schools. „Kwartalnik Neofilologiczny”, nr 4/2018, s. 592–605. https://journals.pan.pl/publication/125006/edition/109050/kwartalnik-neofilologiczny-2018-no-4-clil-models-in-polish-lower-secondary-schools-romanowski-piotr [DW 31.08.2025].
Romanowski P. (2022), From EFL to CLIL and EMI in Poland: Language Education in Transition. „HETEROGLOSSIA. Studia kulturoznawczo-filologiczne”, nr 12, s. 231–249.
Steinlen A. (2021), English in Elementary Schools: Research and Implications on Minority and Majority Language Children’s Reading and Writing Skills in Regular and Bilingual Programs. Tübingen: Narr Francke Attempto Verlag.
Stępniak A. L. (2017), Implementing Bilingual Education and Content Language Integrated Learning in Polish Primary Schools. Rozprawa doktorska, manuskrypt. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski.
Tatoj C., Majewska R., Spychała M., Zając M., Piech E. (2008), Raport ewaluacyjny – sekcje dwujęzyczne z językiem hiszpańskim w Polsce. Warszawa: CODN. https://ore.edu.pl/2015/03/raporty-2/ [DW 31.08.2025].
Ustawa z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe. Dz.U. 2024 poz. 737. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20240000737 [DW 31.08.2025].
Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Dz.U. 2022 poz. 1116. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220001116 [DW 31.08.2025].
Wolff D., Otwinowska-Kasztelanic A. (2010), CLIL – przełomowe podejście w edukacji europejskiej. „Języki Obce w Szkole”, nr 6, s. 7–13.
Wolski P. (2010), Edukacja dwujęzyczna w Polsce – język niemiecki. Raport ewaluacyjny. Warszawa: CODN. https://www.ore.edu.pl/2015/03/raporty-2/ [DW 31.08.2025].
Zalecenie Rady UE z 22 maja 2019 r. w sprawie kompleksowego podejścia do nauczania i uczenia się języków. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=uriserv%3AOJ.C_.2019.189.01.0015.01.POL [DW 31.08.2025].
https://bilingualfuture.com/pl/ [DW 31.08.2025].
https://edukacja.um.warszawa.pl/oddzialy-dwujezyczne-miedzynarodowe [DW 31.08.2025].
https://nabor.pcss.pl/poznan/klasa7/dokumenty [DW 31.08.2025].
https://niemieckizbliza.pl/ [DW 31.08.2025].
https://niemieckizbliza.pl/assets/files/material/275-Program-nauczania-jezyka-niemieckiego-jako-jezyka-sasiada-w-przedszkolu-0efe1f.pdf [DW 31.08.2025].
https://niemieckizbliza.pl/assets/files/material/276-Program-nauczania-jezyka-niemieckiego-jako-jezyka-sasiada-I-etap-SP-klasy-1-3-b30094.pdf [DW 31.08.2025].
https://niemieckizbliza.pl/assets/files/material/277-Program-nauczania-jezyka-niemieckiego-jako-jezyka-sasiada-II-etap-SP-klasy-4-8-c122ef.pdf [DW 31.08.2025].
https://niemieckizbliza.pl/assets/files/material/280-Program-nauczania-szkoly-ponadpodstawowej-9bfa88.pdf [DW 31.08.2025].
https://niemieckizbliza.pl/materialy-dydaktyczne [DW 31.08.2025].
https://niemieckizbliza.pl/materialy-interaktywne [DW 31.08.2025].
https://www.ourkids.net/pl/dwujezyczne-szkoly.php [DW 31.08.2025].
https://pe.szczecin.pl/chapter_201199.asp?soid=4B4E190A9B844801AFBD602A0AB20F06 [DW 31.08.2025].
https://rekrutacje-warszawa.pzo.edu.pl/duo-public/ [DW 31.08.2025].
https://rspo.gov.pl/ [DW 31.08.2025].
https://sio.gov.pl/sio [DW 31.08.2025].
https://yellowhouseedu.com/ [DW 31.08.2025].
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Ilona Banasiak, Magdalena Olpińska-Szkiełko, Mateusz Patera
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Przedstawiany utwór (artykuł) upubliczniany jest na podstawie umowy z autorem i na licencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Użytkownicy mają obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych,
- utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).