Z problematyki wykonywania prawa pierwokupu nieruchomości rolnej przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
Praktyka zastrzegania w drodze ustawy prawa pierwokupu na rzecz Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz innych podmiotów, które należy uważać za emanację państwa, podlegała w ostatnich latach w Polsce intensywnemu rozwojowi. Do kategorii o szczególnym znaczeniu prawnym i praktycznym należy zaliczyć ustawowe prawo pierwokupu nieruchomości rolnych, zastrzeżone na rzecz Skarbu Państwa w przepisach ustawy z 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego. Przedmiotem artykułu jest charakterystyka prawna tego uprawnienia Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, w tym rozważenie, czy korzystanie z niego w imieniu własnym na rzecz Skarbu Państwa ma charakter dowolny (uznaniowy), czy powinno następować po zaistnieniu konstytucyjnych i ustawowych przesłanek państwowej ingerencji w prawo własności. Autor wyraża pogląd, że prawo pierwokupu nieruchomości rolnych w jego aktualnej ustawowej postaci oraz praktyka jego wykonywania przez Krajowy Ośrodka Wsparcia Rolnictwa budzą poważne wątpliwości natury konstytucyjnej. Wynikają one z braku wyraźnego ustawowego wyodrębnienia przesłanek stosowania tego uprawnienia Skarbu Państwa w stosunku do prywatnych nieruchomości rolnych, które pozostawałyby w merytorycznym związku z konstytucyjnymi wartościami, uzasadniającymi ograniczenie prawa własności. Postuluje również określenie ustawowego katalogu takich przesłanek oraz ustanowienie rzetelnej procedury administracyjnej w zakresie weryfikacji konieczności ingerencji państwa w stosunki prywatnoprawne, tak by rozstrzygnięcia dokonywane przez administrację publiczną nie były arbitralne.
Downloads
Article Details
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Zgodnie z polityką wdrożenia licencji CC na UAM w Poznaniu oraz warunkami określonymi w licencji do utworów z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Referencje
- Banaszak B. (2012), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa.
- Blajer P.A. (2020), Komentarz do art. 3 u.k.u.r., w: P.A. Blajer, W. Gonet, Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego. Komentarz, Warszawa.
- Dybowski T. (1969), Ochrona własności w polskim prawie cywilnym (rei vindicatio – actio negatoria), Warszawa.
- Dybowski T. (2013), Ochrona prawa własności na tle konstytucyjnej koncepcji źródeł prawa w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, w: T. Dybowski. Dzieła zebrane, oprac. B. Chanowska-Dymlang, Warszawa.
- Dydenko J., Telega T. (2018), Wycena nieruchomości. Komentarz do ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego, Warszawa.
- Garlicki L. (2003), Komentarz do art. 64 Konstytucji RP, w: L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. III, Warszawa.
- Giesen R. (2017), Przeniesienie własności nieruchomości rolnych w prawie niemieckim, w: P. Księżak, J. Mikołajczyk (red.), Nieruchomości rolne w praktyce notarialnej, Warszawa.
- Gonet W. (2017), Prawo pierwokupu nieruchomości, Warszawa.
- Grabicki K. (2021), Wykaz pozostałych praw pierwokupu, w: A.J. Szereda (red.), Praxis. Notariat. Czynności notarialne, Warszawa.
- Iwaszkiewicz P. (2018), Komentarz do art. 29 ust. 4, w: P. Czechowski (red.), Ustawa o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Komentarz, Warszawa.
- Jezioro J. (2017), Komentarz do art. 600 k.c., w: E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa.
- Korzycka M. (2019), Ustrój rolny państwa polskiego, w: M. Korzycka (red.), Instytucje prawa rolnego, Warszawa.
- Lachaud J. (2006), SAFER: Sociétés d'aménagement foncier et d'établissement rural. Définition, missions, moyens d'action, Paris.
- Lichorowicz A. (2000), Status prawny gospodarstw rodzinnych w ustawodawstwie krajów Europy Zachodniej, Białystok.
- Lichorowicz A. (2004), Instrumenty oddziaływania na strukturę gruntową Polski w ustawie z 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” nr 2.
- Litwiniuk P. (2018), The National Support Centre for Agriculture as the Trustee of Agricultural Property Stock of the State Treasury in Poland, „Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie – Problemy Rolnictwa Światowego” t. 18(33), nr 3.
- Łobos-Kotowska D. (2013), Umowa przyznawania pomocy z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, Warszawa.
- Łobos-Kotowska D., Stańko M. (2020), Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego. Komentarz, Warszawa.
- Marciniuk K. (2019), Prawne instrumenty ingerencji władzy publicznej w obrót nieruchomościami rolnymi jako środki kształtowania ustroju rolnego, Białystok.
- Martinez J. (2016), w: M. Düsing, J. Martinez (red.) Agrarrecht (Beck’sche Kurz-Kommentare), München.
- Safjan M. (2020), Komentarz do art. 61 k.c., w: K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny, t. I: Komentarz do art. 1–449(10), Warszawa.
- Schilbach J. (2020), Wycena nieruchomości rolnych, w: J. Dydenko (red.), Szacowanie nieruchomości, Warszawa.
- Strzelczyk R. (2019), Prawo nieruchomości, Warszawa.
- Szydło W. (2017), Komentarz do art. 600 k.c., w: E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa.
- Wiącek M. (2016), Konstytucyjne aspekty ograniczeń obrotu nieruchomościami rolnymi, w: P. Litwiniuk (red.), Kwestia agrarna. Zagadnienia prawne i ekonomiczne, Warszawa.
- Zaradkiewicz K. (2016), Komentarz do art. 21 Konstytucji RP, w: M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja. Komentarz, t. I, Warszawa.
- Zubik M. (2020), Prawo konstytucyjne współczesnej Polski, Warszawa.
- Żuławska C. (2011), w: G. Bieniek (red.), Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, t. II, Warszawa.