Jak cytować
Liczba wyświetleń: 1247
Liczba pobrań: 1682
Abstrakt
Agrarian reforms in Central Europe date back to the 19th century. They were connected with the abolition of personal serfdom, socage as well as of rentification, and ultimately granting the peasants land which they farmed previously. These reforms were carried out on the Polish lands during the partition period. As a result, the course of the changes and the resulting agrarian structure was significantly different in the territory of the Polishstate that was created after the First World War. Later, a land reform was carried out in the Second Polish Republic. Initially, it was done on the basis of the Act of 15 July 1920 which announced the implementation of the land reform. Subsequently, the land reform issued was associated with the implementation of the Act of 17 March 1921 of the Polish Constitution.
Its provisions deviated from those in the act of 1920. In particular, it concerned the amount of indemnity paid to landowners. The implementation of the land reform was mainly impeded during the Great Depression. This economic depression also resulted in a substantial fall in the profitability of the agricultural farms. As a consequence, the land reform did not result in significant changes in the agrarian structure of the Second Polish Republic.
During the Second World War in 1944, the Polish Committee of National Liberation issued a manifesto in which, inter alia, it announced the introduction of an agrarian reform. Subsequently, on the 6th of September 1944, the Polish Committee of National Liberation issued a decree on the land reform. According to the aforementioned document, the purpose of the reform was to pass agricultural holdings exceeding a certain size to the
ownership of the state. Moreover, this process was carried out without any compensation to the previous owners. As a result of the implementation of the land reform, the National Land Fund was established in order to manage the land holdings collected in this manner. The proceedings concerning the reform were administrative in character which effectively prevented the former landowners from filing a court case at the time. Furthermore, the agricultural reform in the so-called “Recovered Territories”, which were attached to the
Polish state as a result of the Potsdam Conference in 1945, was carried out in a different way. It was not until the 6th of September 1946 that a decree was issued on the agricultural system and settlement on the lands of the Recovered Territories and the former Free City of Danzig. The decree was a special regulation relating to the Decree on Agrarian Reform. Its primary purpose was to enable the settlement of those lands as quickly as possible.
Therefore, a different procedure was implemented for transferring land to the settlers in those areas. The land reform period after World War II, from a legal standpoint, ended with the release of legal acts between 1957 and 1958. It is also worth mentioning that during that period the forests and the real estate belonging to the church were separately nationalized (respectively by the 1944 decree and by the Church Estate Act of 1950). The agrarian reform, announced in the Manifesto of the Polish Committee of National Liberation, significantly changed the agrarian and social structure of the Polish state after the Second World War. It is estimated that 30% of the land made available to peasants came from the land reform. At the same time, it resulted in the decrease of the importance of the landowners. It should also be noted that the aforementioned legal regulations pertaining to the land reform remain in force in the currently binding law.
Bibliografia
Ajnenkiel A., Ustawodawstwo agrarne, (w:) Historia Państwa i Prawa Polski 1918 – 1939, część I, pod red. F. Ryszki, pod ogólną red. J. Bardacha, Warszawa 1962.
Bendetson W., Przegląd rozwoju prawodawstwa w zakresie gospodarki rolnej, ,,Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 1956, Nr 5, 6.
Biegeleisen L. W., Reforma rolna głównych państw europejskich, Warszawa 1926, t. I, II.
Bielecki Ł., Nacjonalizacja nieruchomości ziemskich na obszarze południowo – wschodniego pogranicza Polski (część I), ,,Rejent” 2007, Nr 5, (część II) ,,Rejent” 2007, Nr 6.
Bielski A., Ustrój rolny i osadnictwo na ziemiach odzyskanych, ,,Rada Narodowa” 1946, Nr 45 – 46.
Bilans Zjazdu Stronnictwa Ludowego, ,,Zielony Sztandar”, Lublin 1 października 1944 r., Nr 2 – 3.
Bitner W., Janczewski S., Ustawa o wykonaniu reformy rolnej, Warszawa 1926.
Breyer S., Uporządkowanie chłopskiej własności ziemi w świetle uchwał II Zjazdu PZPR i II Plenum KC PZPR, ,,Państwo i Prawo” 1954.
Brzeski T., Walka o reformę rolną, ,,Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1926, z. 1.
Brzoza Cz., Reforma rolna w województwie krakowskim (1945 – 1948), Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1988.
Bujak F., O naprawie ustroju rolnego w Polsce, Warszawa – Lublin – Łódź 1918.
Bujak F., O podziale ziemi i reformie rolnej, Warszawa 1920.
Bujak F., Uwagi krytyczne o naszej reformie rolnej, Warszawa – Lublin – Łódź – Poznań – Kraków 1921.
Bukowiecki S., Z rozmyślań nad sprawą procesów konfiskacyjnych, ,,Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1932.
Burda A., Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego i Manifest Lipcowy, (w:) Krajowa Rada Narodowa, pod red. A. Burdy, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1976.
Ciepielewski J., Polityka agrarna rządu polskiego w latach 1929 – 1935, Warszawa 1968.
Dawidowicz W., W sprawie sądownictwa administracyjnego, ,,Państwo i Prawo” 1956, z. 12.
Dąbrowski Z., Waloryzacja należności z reformy rolnej, ,,Przegląd Notarialny” 1948.
de Saint-Ouën A., O ustroju rolnym i osadnictwa na obszarze Ziem Odzyskanych i byłego Wolnego Miasta Gdańska, ,,Śląsko – Dąbrowski Przegląd Administracyjny” 1946, Nr 11 – 12.
Dekret Polskiego Kom. Wyzwol. Narod. O wprowadzeniu reformy rolnej, ,,Wici”, Lublin 17 września 1944 r.
Droga sądowa w sporach na tle reformy rolnej, ,,Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1945, Nr 1.
Duda H., Początki sektora państwowego w rolnictwie na Śląsku Opolskim (marzec 1945 – luty 1946). Reforma rolna – zarys problemu, Opole 2008.
Dymek B., Rola PPR w przeprowadzeniu reformy rolnej w województwie warszawskim (1944 – 1945), około 1963.
Fenichel Z., Nieuchylone a jednak nieobowiązujące ustawy, ,,Państwo i Prawo” 1947.
Fiema J., Świątkowski H., Problematyka prawna rolnictwa, (w:) Dziesięciolecie Prawa Polski Ludowej 1944 – 1954. Zbiór Studiów, pod. red. L. Kurowskiego, Warszawa 1955.
Głębowicz B., Przemiany stosunków agrarnych w Polsce w latach 1944 – 1965, ,,Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Nauki Humanistyczno – Społeczne”, Toruń 1967, z. 22, Nauki Polityczne I.
Głębowicz B., Realizacja reformy rolnej Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego w województwie pomorskim w latach 1945 – 1948, Toruń 1966.
Głosy prasy w sprawach konfiskat popowstaniowych, Warszawa 1930.
Gołębiewski S., Polityka agrarna doby obecnej w świetle wydanych dekretów, ,,Państwo i Prawo” 1946.
Gomułka W., Pamiętniki, t. II, red. naukowa A. Werblan, Warszawa 1994.
Góra W., Kształtowanie się programu lewicy społecznej w sprawie przebudowy ustroju rolnego, (w:) Z najnowszych dziejów Polski 1939 – 1947. Zbiór artykułów pod red. W. Góry i J. Gołębiewskiego, Warszawa 1963.
Góra W., Polityka rolna PPR w latach 1944 – 48, (w:) Lenin a kwestia agrarna w kapitalizmie i socjalizmie. Koncepcja zbioru i redakcja naukowa H. Chołaj, Warszawa 1967.
Góra W., PPR w walce o podział ziemi obszarniczej (1944 – 1945), Warszawa 1962.
Góra W., Reforma rolna PKWN oraz rola partii robotniczych w jej przeprowadzeniu, (w:) Historia polskiego ruchu robotniczego 1864 – 1964, tom drugi 1939 – 1964, Warszawa 1967.
Góra W., Reforma rolna PKWN, Warszawa 1969.
Góra W., Słabek H., Polityka rolna władzy ludowej w latach 1944 – 1948, (w:) Z dziejów Polski Ludowej. Zbiór artykułów pod red. W. Góry, J. Gołębiowskiego, Warszawa 1966.
Grabski W., Dwa lat pracy u podstaw państwowości naszej (1924 – 1925), Warszawa 1927.
Groniowski K., Kwestia agrarna w Królestwie Polskim 1871 – 1914, Warszawa 1966.
Groniowski K., Realizacja reformy uwłaszczeniowej 1864 roku, Warszawa 1963.
Gruber H., Wspomnienia i uwagi 1892 – 1942, Londyn 1968.
Grzybowski K., Historia Państwa i Prawa Polski. T. IV. Od uwłaszczenia do odrodzenia państwa, pod ogólną red. J. Bardacha, Warszawa 1982.
Grzybowski K., Ustrój polityczny Polski, (w:) Zarys historyczno – polityczny I – go rządu demokratycznego w Polsce 1944 – 1946, Warszawa 1947.
Herman A., Od PKWN do własności. Restytucja mienia przejętego dekretem reformy rolnej, Warszawa 2010.
Historia Państwa i Prawa Polski, tom III, od rozbiorów do uwłaszczenia, pod red. J. Bardacha, M. Senkowskiej – Gluck, pod ogólną red. J. Bardacha, Warszawa 1981.
Hulewicz M., Pozostałości ustroju pańszczyźnianego w XX wieku na polskim Spiszu i Orawie, ,,Roczniki z Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 1938, t. VII.
Iwaniak S., Reforma rolna w województwie kieleckim w latach 1944 – 1945, Warszawa 1975.
Jagielska A., Reforma rolna na tle orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego – zagadnienia wybrane, (w:) Reformy rolne w Polsce międzywojennej i powojennej. Prawo – realizacja – skutki – problemy reprywatyzacyjne, red. naukowa E. Borkowska – Bagieńska, W. Szafrański, Poznań 2008.
Jakóbczyk W., Uwłaszczenie chłopów w Wielkopolsce w XIX w., Warszawa 1951.
Jastrzębski L., Sytuacja prawna wspólnot gruntowych w Polsce Ludowej, Warszawa 1963.
Jastrzębski R., Ciągłość państwa polskiego – publikacja dzienników urzędowych wydanych przez władze Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie w latach 1939 – 1990, ,,Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu” 2017, z. 2.
Jastrzębski R., Konstytucyjność aktów ustawodawczych w judykaturze II Rzeczypospolitej, ,,Przegląd Sejmowy” 2010, Nr 2.
Jastrzębski R., Reprywatyzacja w państwie polskim z punktu widzenia historii prawa, ,,Studia i Analizy Sądu Najwyższego. Materiały Naukowe. Reprywatyzacja w orzecznictwie sądów”, t. III, Warszawa 2016.
Jastrzębski R., Trybunał Kompetencyjny. Kolegium Kompetencyjne. Geneza. Działalność. Współczesność, Warszawa 2014.
Jastrzębski R., Wpływ siły nabywczej pieniądza na wykonanie zobowiązań prywatno – prawnych w II Rzeczypospolitej, Warszawa 2009.
Jastrzębski R., Wykładnia historyczna we współczesnej judykaturze, ,,Przegląd Sądowy” 2010, Nr 1.
Jastrzębski R., Zagadnienia prawne reform agrarnych na ziemiach polskich w XX wieku, (w:) Kwestia agrarna. Zagadnienia prawne i ekonomiczne, red. naukowa P. Litwiniuk, Warszawa 2016.
Jastrzębski R., Z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego (prawo połowu przyznane na podstawie regulacji uwłaszczeniowych z XIX wieku na obszarze dawnego Królestwa Kongresowego), Glosa do postanowienia z 7 V 2008, SK 14/06, ,,Państwo i Prawo” 2010, z. 1.
Jaworski W. L., Państwo praworządne a reforma rolna. Zbiór artykułów i opinji, Kraków 1922.
Jaworski W. L., Prawa Państwa Polskiego. Zeszyt IV A. Prawo agrarne. Uzupełnienie: Reforma rolna, Kraków 1921.
Jaworski W. L., Projekt Kodeksu Agrarnego, Warszawa 1928.
Jaworski W. L., Reforma rolna, Kraków 1926; H. Stark, E. Stein, Reforma rolna. Wyjaśnienia. Ustawodawstwo związkowe. Orzecznictwo, Kraków – Warszawa 1939.
Kaliński M., Nieruchomość ziemska o charakterze rolniczym w świetle dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej (glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 czerwca 2015 r., I OSK 2440/13), ,,Monitor Prawniczy” 2016, z. 2.
Kazancew N. D., Przebudowa rolnictwa w krajach demokracji ludowej, ,,Państwo i Prawo” 1950, s. 79. Zob. Nowe formy rozwoju wsi polskiej, ,,Państwo i Prawo” 1959.
Kersten K., Narodziny systemu władzy. Polska 1943 – 1948, Poznań 1990.
Kersten K., Osadnictwo wojskowe w 1945 roku. Próba charakterystyki, ,,Przegląd Historyczny” 1964, t. LV, z. 4.
Kieniewicz S., Przemiany społeczne i gospodarcze w Królestwie Polskim (1815 – 1830). Wybór tekstów źródłowych, Warszawa 1951.
Klonowiecki W., Odbudowa sądownictwa administracyjnego, ,,Gazeta Administracji” 1946, Nr 4 – 6.
Kniat M., Dzieje uwłaszczenia włościan w Wielkim Księstwie Poznańskim, t. I, Poznań 1939; t. II, Poznań 1949.
Kobylański A., Oświetlenia do programu gospodarczego i zmiany ustroju rolnego w Polsce, Kraków 1927.
Kociubiński P.T., Powojenne przekształcenia własnościowe w świetle konstytucji, Warszawa 2013.
Kołomejczyk N., Syzdek B., Polska w latach 1944 – 1949. Zarys Historii Politycznej, Warszawa 1971.
Kostrowicka I., Rozwój rolnictwa w latach 1947 – 1955, (w:) Gospodarka Polski Ludowej 1944 – 1955, pod red. J. Kalińskiego i Z. Landaua, Warszawa 1974.
Kowalczyk M., Analiza przepisów dekretu PKWN z 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej wraz z późniejszymi zmianami oraz innych aktów prawnych, na podstawie których nastąpiło przejęcie nieruchomości ziemskich i lasów, (w:) Reformy rolne w Polsce międzywojennej i powojennej, red. E. Borkowska – Bagieńska, W. Szafrański, Poznań 2008.
Kowalczyk M., Przestępstwa przeciwko reformie rolnej, (w:) Reformy rolne w Polsce międzywojennej i powojennej, red. E. Borkowska – Bagieńska, W. Szafrański, Poznań 2008.
Kraus A., Ustawa o nacjonalizacji przemysłu, ,,Państwo i Prawo” 1946.
Landau Z., Tomaszewski J., Wielki Kryzys 1930 – 1935. Gospodarka Polski Międzywojennej 1918 – 1939, t. III, Warszawa 1982.
Langrod J. S., Sprawa reaktywacji sądownictwa administracyjnego, ,,Gazeta Administracji” 1946, Nr 10-11.
Listowski A., Reforma rolna, (w:) Zarys historyczno – polityczny I – go rządu demokratycznego w Polsce 1944 – 1946, Warszawa 1947.
Longchamps F., Scalenie ziem zachodnich. Prawo o ustroju administracyjnym polskiej ludności miejscowej i osadnictwie nierolniczym, Warszawa 1950.
Ludkiewicz Z., Podręcznik polityki agrarnej, t. I, II, Warszawa 1932.
Ludkiewicz Z., Ustrój rolny Polski i jego niedomagania, Warszawa 1935.
Łach S., Przekształcenia ustrojowo – gospodarcze w rolnictwie ziem zachodnich i północnych w latach 1945 – 1949, Słupsk 1993.
Łebiński T. , Ustawa o wykonaniu reformy rolnej, Poznań 1937.
Machnikowska A., Prawo własności w Polsce w latach 1944 – 1981. Studium Historycznoprawne, Gdańsk 2010.
Madajczyk Cz., Burżuazyjno – obszarnicza reforma rolna w Polsce 1918 – 1939, Warszawa 1956.
Majorowicz J., Przebudowa ustroju rolnego PRL. W orzecznictwie Sądu Najwyższego, Warszawa 1966.
Makarzec P., Rewindykacja dóbr popowstańczych w II Rzeczypospolitej, ,,Studia Iuridica Lublinensia” 2007, t. 10.
Małe Konstytucje. Ustawy zasadnicze okresów przejściowych 1919 – 1947 – 1992, pod. red. R. Jastrzębskiego i M. Zubika, Warszawa 2014.
Marowski J., Problematyka prawna użytkowania gruntów rolnych, Warszawa 1959.
Materiały źródłowe do historii polskiego ruchu ludowego, tom IV 1939 – 1945, materiały zebrał J. Nowak, opracowali, wstępem i przypisami opatrzyli Z. Mańkowski i J. Nowak, Warszawa 1966.
Michałowski R., Regulacja obrotu państwowymi gruntami rolnymi w świetle przepisów o reformie rolnej i osadnictwie na Ziemiach Odzyskanych, ,,Miscellanea Historico-Iuridica” 2012, t. XI.
Michna W., Szynkarczuk A., Rolnictwo w Polsce Ludowej, Warszawa 1964.
Mieszczankowski M., Struktura agrarna Polski międzywojennej, Warszawa 1960.
Milewski S., Ciemne sprawy międzywojnia, Warszawa 2002.
Modliński E., Istota i problemy sądownictwa administracyjnego, ,,Państwo i Prawo” 1946.
Nowak J., Krzywda chłopska, czyli o tem jak tumaniono chłopów reformą rolną, Warszawa 1924.
Odezwa WiN w sprawie głosowania w referendum ludowym, (w:) 1944 – 1947. W walce o utrwalenie władzy ludowej w Polsce, Warszawa 1967.
Ohanowicz A., Ustawa o wykonaniu reformy rolnej i inne ustawy rolne, Poznań 1926.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego w składach powiększonych. Zbiór wytycznych i uchwał Zgromadzenia Ogólnego Całej Izby i składu siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego w sprawach cywilnych za lata 1945 – 1959, zebrali i opracowali W. Święcicki, K. Piasecki, Warszawa 1961, poz. 25, 34, 38, 46.
Paczkowski A., Referendum z 30 czerwca 1946 r. Próba wstępnego bilansu, (w:) Referendum w Polsce współczesnej, pod red. D. Waniek, M. T. Staszewskiego, Warszawa 1995.
Paliwoda J., Przebudowa ustroju rolnego. Zakres działania administracji rolnej, Warszawa 1964.
Pawlak W., Z zagadnień prawnych reformy rolnej w Polsce Ludowej, ,,Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1958, z. 2.
Petrušov A., Sel’skoe hozâjstvo evropejskih stran narodnoj demokratii na socialističeskom puti, Moskwa 1959.
Pietkiewicz Z., Reforma rolna na ziemiach narodów odrodzonych, Warszawa 1921.
Pietruszow A., Przeobrażanie rolnictwa w krajach demokracji ludowej, Warszawa 1950.
Pietrzak M., Państwo prawne w Konstytucji z 17 marca 1921 r., ,,Czasopismo Prawno – Historyczne” 1987, tom XXXIX, z. 2.
Poniatowski J., Cele i założenia Reformy Rolnej w 20 – leciu Niepodległości, Warszawa 2004.
Projekt Ustroju Państwa Polskiego. Wniosek P.P.S. i Stronnictwa Ludowego w Radzie Narodowej, ,,Robotnik Polski” (Wielka Brytania), 15 grudnia 1942 r. Nr 24.
Protokół pierwszego plenarnego posiedzenia Krajowej Rady Narodowej, Warszawa 31.XII 1943 R./1.I 1944 R., Warszawa 1947.
Przybysz K., Chłopi polscy wobec okupacji hitlerowskiej 1939 – 1945. Zachowania i postawy polityczne na terenach Generalnego Gubernatorstwa, Warszawa 1983.
Ptaszyk M., Spółki do zagospodarowania wspólnot gruntowych – sytuacja prawna, funkcjonowanie, perspektywy (stan prawny na dzień 1 I 1985), Kraków 1989.
Raczyński A., Wywłaszczenie na cele reformy rolnej i ustawy kresowej, Lwów – Warszawa 1921.
Reforma rolna a konstytucja polska, ,,Ruch Prawniczy i Ekonomiczny” 1924, z. 1.
Reforma Rolna PKWN. Materiały i dokumenty, Warszawa 1959.
Reforma rolna. Ustawy i rozporządzenia rządu, dotyczące ustroju rolnego Rzeczypospolitej Polskiej wydane i wyjaśnieniami zaopatrzone, pod red. Z. Nagórskiego, Warszawa 1919.
Reformy agrarne w socjalistycznych państwach Europy (1944 – 1948). Zbiór dokumentów i materiałów, pod red. W. Góry, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1987.
Rose A., Reformy rolne w Europie Środkowej po wojnie światowej, Warszawa 1925.
Roszkowski W., Land Reforms in East Central Europe after World War One, Warszawa 1995.
Rutkowski J., Historia gospodarcza Polski, t. II, Czasy porozbiorowe do 1918 roku, Poznań 1950.
Ryszka F., „Sprawa Polska” i sprawy Polaków. Szkice z lat 1944 – 1946, Warszawa 1966.
Skarżyński Ł., Dekret PKWN o reformie rolnej 1944 r. na przykładzie północnego Mazowsza – ziemia pułtuska, ,,Miscellanea Historico – Iuridica” 2016, t. XV, z. 1.
Słabek H., O niektórych zagadnieniach reformy rolnej PKWN. Na podstawie stenogramu wykładu wygłoszonego na kursie Wydziału Propagandy i Agitacji KC PZPR, Warszawa 1958.
Słabek H., O programach reformy rolnej w latach 1939 – 1944, ,,Kwartalnik Historyczny” 1962, rocznik LXIX, z. 2.
Sosnowski B., Zbiór przepisów o parcelacji nieruchomości ziemskich według stanu w dniu 1 marca 1938 r., Warszawa 1938.
St. Ch., Reforma rolna. Wykonanie aktów nadania w trybie egzekucji administracyjnej, ,,Gazeta Administracji” 1948, Nr 6 – 7.
Staniewicz W., Uwagi o reformie stosunków rolnych w Polsce, Warszawa 1929.
Staniewicz W., Zmiany w strukturze agrarnej Polski, ,,Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1936, z. 4.
Stankiewicz W., Wrzenie rewolucyjne na wsi polskiej w końcu 1918 i w 1919 roku, ,,Kwartalnik Historyczny” 1955, Nr 1.
Stanulewicz M., Reforma rolna jako próba regulacji stosunków agrarnych w Polsce. Koncepcje i próby ich realizacji w latach 1918 – 1944, (w:) Reformy rolne w Polsce międzywojennej i powojennej. Prawo – realizacja – skutki – problemy reprywatyzacyjne, red. naukowa: E. Borkowska – Bagieńska, W. Szafrański, Poznań 2008.
Starczewski H., Prywatne poprawki do państwowej reformy, ,,Prawo i Życie” 1962, Nr 8.
Steuermark J.T., Wniosek w sprawie Marjii Uszyckiej ze Skarbem Państwa o skonfiskowane dobra, ,,Gazeta Sądowa Warszawska” 1930, Nr 9.
Studnicki W., Przewroty i reformy agrarne Europy powojennej i Polski, Warszawa 1927.
Suligowski A., Bezprawia i konfiskaty pod rządami rosyjskimi, Warszawa 1928.
Suligowski A., Uwagi do projektu ustawy o nadaniu gruntów z dóbr skonfiskowanych przez byłe rządy zaborcze, Warszawa 1931.
Surowiec J., Spór o koncepcję ustroju państwowego Polski w okresie Krajowej Rady Narodowej (1944 – 1946), Wrocław 1982.
Szachułowicz J., Status prawny wspólnot gruntowych, ,,Przegląd Sądowy” 2002, Nr 9.
Szafrański W., Jagielska A., Dotychczasowe koncepcje przeprowadzenia reprywatyzacji w Polsce, (w:) Reformy rolne w Polsce międzywojennej i powojennej. Prawo – realizacja – skutki – problemy reprywatyzacyjne, red. naukowa E. Borkowska – Bagieńska, W. Szafrański, Poznań 2008.
Szemberg A., Reforma rolna PKWN, Warszawa 1953.
Śliwa M., Myśl agrarna socjalistów polskich w XIX i XX wieku, Kraków 1993.
Śreniowski S., Studia nad prawem i stosunkami agrarnymi Królestwa Polskiego 1831 – 1864, Warszawa 1963.
Śreniowski S., Uwłaszczenie chłopów w Polsce, Warszawa 1956.
Świątkowski H., Niektóre zagadnienia prawne wspólnot gruntowych w Polsce, ,,Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 1958, Nr 9.
Świątkowski H., Wykładnia prawno – społeczna (Uwagi na tle okólnika w sprawie reformy rolnej), ,,Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1945, Nr 1.
Święcicki J.A., Nowe projekty ponownej konfiskaty mienia powstańców, Warszawa 1932.
Święcicki J.A., Rewindykacja konfiskat popowstaniowych w świetle cyfr, etyki i celowości, Warszawa 1931.
Taraszewski J., Reforma rolna na południowym Mazowszu w latach 1944 – 1947, Góra Kalwaria 2010.
Tomaszewski Z., Drogi realizacji socjalistycznej przebudowy stosunków agrarnych w Polsce, (w:) Lenin a kwestia agrarna w kapitalizmie i socjalizmie. Koncepcja zbioru i redakcja naukowa H. Chołaj, Warszawa 1967.
Torańska T., Oni, Warszawa 1990.
Tych F., Kwestia rolna w programie SDKPiL, (w:) Lenin a kwestia agrarna w kapitalizmie i socjalizmie. Koncepcja zbioru i redakcja naukowa H. Chołaj, Warszawa 1967.
W walce o sojusz robotniczo – chłopski. Wybór dokumentów i materiałów 1944 – 1949, Warszawa 1963.
Winnicki Z. J., Uwagi o efektach i zastosowaniu dekretu PKWN o przeprowadzeniu reformy rolnej w powiecie stopnickim (województwo kieleckie), ,,Wrocławskie Studia z Historii Najnowszej”, tom IV, pod red. W. Wrzesińskiego, Wrocław 1997.
Zakrzewska J., Sesje plenarne Krajowej Rady Narodowej, (w:) Krajowa Rada Narodowa, pod red. A. Burdy, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1976.
Zieliński A., Formy prawne gospodarowania nieruchomościami rolnymi Państwowego Funduszu Ziemi, Poznań 1980.
Żenczykowski T., Polska Lubelska 1944, Warszawa 1990.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.