Spór między Sądem Najwyższym a Najwyższym Trybunałem Administracyjnym w przedmiocie wykładni art. 126 Konstytucji marcowej w świetle polityki wyznaniowej Drugiej Rzeczypospolitej

Abstrakt

Przystąpienie do kształtowania ustroju państwa polskiego wymagało określenia jego charakteru, który niekoniecznie musiał pokrywać się z charakterem ustroju państw zaborczych. W konsekwencji określenie ustroju niepodległej Polski odbywało się w znacznym stopniu w opozycji do zastanego ustawodawstwa zaborczego. Pociągało to za sobą konieczność ustosunkowania się polskiego ustrojodawcy do obowiązującego stanu prawnego, zwłaszcza że nawet pobieżny przegląd ustaw zaborczych pozwalał stwierdzić w szeregu kwestiach jego sprzeczność z interesami lub projektowanym ustrojem państwa polskiego. Postulat ten doczekał się ostatecznej realizacji w postanowieniach konstytucji marcowej. Spośród kilku zasadniczych przepisów konstytucji, które wchodzą w omawianej kwestii w grę, podstawowe znaczenie miał art. 126. W ramach tego zagadnienia istotne znaczenie miała również relacja art. 126 do art. 38 konstytucji. Określenie tej relacji rozstrzygało bowiem kwestię bezpośredniego stosowania konstytucji, co zarazem przesądzało o jej stosunku do ustaw państw zaborczych.