Indygenat w Prusach Królewskich (1454-1772)

Abstrakt

I. Uwagi wstępne. II. Indygenat pruski i jego cechy szczególne. III. W walce o odrębność pruskiego indygenatu. IV. Wnioski ogólne.

Problem indygenatu budził spory i kontrowersje przez cały czas istnienia tej instytucji, a więc od XV do XVIII w. Do dzisiaj nie został on.
dokładnie zbadany, szczególnie w odniesieniu do roli, jaką odegrał w podtrzymywaniu partykularyzmów poszczególnych obszarów Rzeczypospolitej szlacheckiej.

Zjawisko indygenatu ma bogatą bazę źródłową. Należą do niej zarówno źródła o charakterze normatywnym, a więc statuty, konstytucje, lauda i recesy, jak i historiograficznym: pamiętniki, korespondencja, herbarze, diariusze, a także pisma propagandowe, obficie wydawane zwłaszcza w XVII i XVIII w. Indygenat nie zajmuje w nich głównego miejsca, ale jest sprawą omawianą bardzo często. Wśród źródeł historiograficznych do najwartościowszych należą prace G. Lengnicha, który indygenatowi w ogóle, a pruskiemu w szczególności poświęcił dużo miejsca.