Z badań nad zagadnieniem wolności osobistej mieszczan miast prywatnych w Polsce XVII i XVIII wieku

Abstrakt

I. Uwagi wstępne. II. Wolność osobista w świetle norm prawnych i świadectw współczesnych. 1. Akty prawne monarchów, prawo magdeburskie, konstytucje sejmowe. 2. Opinie i postanowienia organów państwowych. 3. Głosy literatury. III. Wolność osobista mieszczan na gruncie praktyki. A. Wielkopolska. 1. Reformy społeczno-gospodarcze w XVII i XVIII w. 2. Umacnianie się zasady wolności osobistej mieszczan. 3. Przykłady ograniczeń w sferze wolności osobistej. B. Małopolska. 1. Rozwój pozytywnych tendencji w kwestii wolności osobistej mieszczan. 2. Utrzymujące się ograniczenia w tym zakresie. C. 1. Wypowiedzi magistratów i mieszkańców miast Wielkopolski; znaczenie migracji mieszczan. 2. Dane na ten temat odnośnie do miast prywatnych Małopolski. IV. Zakończenie.

Wśród problemów prawno-ustrojowych, wyjaśnionych dotychczas tylko częściowo, znajduje się sprawa wolności osobistej mieszczan miast prywatnych w dawnej Polsce. W XVII i XVIII w. duży wpływ na rozwój tych uprawnień posiadali właściciele dóbr ziemskich. Obowiązujące prawo — zarówno ziemskie, jak i magdeburskie — nie regulowało w dostateczny sposób tej kwestii1. Badania nad tym zagadnieniem powinny opierać się więc na szerszej podstawie źródłowej, ponieważ wiele informacji na ten temat zawierają unormowania właścicieli miast, jak i dane dotyczące istniejącej w tym względzie praktyki.