Zbiór Praw Sądowych Andrzeja Zamoyskiego w nauce XX wieku

Abstrakt

Zbiór Praw Sądowych Andrzeja Zamoyskiego, mimo znacznego zainteresowania nauki epoką, w której powstał i pokaźnej bibliografii prac tyczących samego dzieła, nie doczekał się jeszcze wyczerpującej monografii jako pomnik polskiej myśli prawniczej, społecznej i politycznej. Utrwalona przez historiografię XIX w. nie najlepsza opinia o projekcie kodyfikacji, wobec znacznego postępu wiedzy o polskim oświeceniu, uległa ostatnio pewnej poprawie. Nie jest to jednak opinia wynikła z gruntownych badań nad samym dziełem, lecz, jak się wydaje, z pogłębienia znajomości epoki, zwłaszcza dostrzeżenia niejednolitego ideowo i kompromisowego charakteru reform początków czasów stanisławowskich.

Opracowanie niniejsze ma na celu przedstawienie nie tyle stanu wiedzy o Zbiorze Praw, co rozwoju i kierunków zainteresowania dziełem oraz poglądów i polemik w nauce historycznej XX w. Przedmiotem zainteresowania są więc głównie prace poświęcone specjalnie Zbiorowi, również wydawnictwa źródłowe z pracami kodyfikacyjnymi związane, choć oczywiście nie sposób pominąć ważniejszych opinii i ocen wypowiadanych okazjonalnie przez wybitnych znawców oświecenia oraz twórców opracowań syntetycznych. Zwłaszcza te ostatnie, podsumowując wyniki badań szczegółowych, ze względu na szeroki zasięg oddziaływania utrwalają najsilniej opinie w świadomości historycznej, ale i inspirują do podejmowania badań szczegółowych.