Technika redagowania Kodeksu Teodozjusza na tle ustawodawstwa antynestoriańskiego

Abstrakt

Kodeks Teodozjusza (Codex Theodosianus) zaprojektowany został jako obszerny zbiór praw. Zadanie postawione 26 marca 429 r. przed dziewięcioosobową komisją polegało na tym, aby wzorując się na Kodeksie Gregoriańskim oraz Kodeksie Hermogeniańskim zgromadzić wszystkie akty prawne wydane od czasów Konstantyna Wielkiego, a następnie pogrupować je według zasad rzeczowych i chronologicznych, na końcu zaś uzupełnić je o nowe prawa¹. Cel utylitarny, jaki zamierzano osiągnąć, polegał na znacznym ułatwieniu pracy sędziów poprzez wyeliminowanie sprzeczności i powtórzeń. Zamysłem twórców było połączenie teorii praktyki, historii prawa i dogmatyki. Ponieważ w skład komisji weszli w większości praktycy, szybko okazało się, że elementy teoretyczne zeszły na plan dalszy. Prace nad Kodeksem nie posuwały się naprzód w zadowalającym tempie, ale projektu nie porzucono. 20 grudnia 435 r. Teodozjusz II i Walentynian III powołali nową, tym razem szesnastoosobową komisję redakcyjną². Zadanie, tak jak poprzednio, obejmować miało opracowanie pełnego systemu prawa. Dla osiągnięcia tego celu przyjęto kilka zasad, które decydowały o sposobie prowadzenia pracy redakcyjnej. Konstytucje, które postanawiały o wielu różnych przedmiotach rozdzielano na części według schematu rzeczowego. Zbędne fragmenty pomijano, dokonując w razie potrzeby koniecznego przeredagowania tekstu³.