Państwo a własność u progu powszechnej industrializacji

Abstrakt

 Jednym z zamierzeń naszej konferencji, jak na to wskazuje jej ogólny tytuł, było prześledzenie zagadnień stosunku władzy państwowej do prawa własności w systemach należących do naszego kręgu kultury prawnej na różnych etapach ich historycznego rozwoju. Chodzić tu może zwłaszcza o odpowiedź na pytania o charakter i zakres oddziaływania państwa na sferę własności prywatnej, a także o instrumenty prawne, które tym celom służyły. Poniżej skoncentrujemy się na drobnym fragmencie tej niezmiernie rozległej problematyki, a mianowicie na kilku kwestiach dotyczących przemian instytucji prawa własności, które zostały zapoczątkowane u schyłku ubiegłego stulecia w wyniku zasadniczych przeobrażeń społeczne—gospodarczych tamtych czasów, a które zresztą w swych głównych zarysach utrzymały się do dni dzisiejszych. Pojęcie „własność" jest, jak wiadomo, wieloznaczne. Nie wdając się tu bliżej w sprawy terminologii i toczące się dotąd w literaturze spory wokół definicji własności w jej różnorakich aspektach ¹ należy zaznaczyć, że nasze rozważania dotyczyć będą prawnej problematyki własności, a określenia „własność'' i „prawo własności" używane będą przemiennie, co — choć nieprecyzyjne — zgodne jest z naszą tradycją językową.