O reformach sejmikowania w latach 1764-1793

Abstrakt

Zrozumiałe, że dzieje polskiego parlamentaryzmu przedrozbiorowego od dawna cieszą się zainteresowaniem badaczy; wszak temat to ważny, ogniskujący w sobie wszystkie problemy dawnej Rzeczypospolitej, której szlachecko-demokratyczny ustrój wysuwał instytucje przedstawicielskie na czoło organów państwa. O dziejach sejmu walnego pisali m. in.: Juliusz Bardach, Wacław Uruszczak, Stanisław Kutrzeba, Władysław Czapliński, Władysław Konopczyński, Henryk Olszewski, Ryszard Łaszewski, Bogusław Leśnodorski. Ostatnio ogłoszona pod redakcją Jerzego Michalskiego Historia sejmu polskiego (1984) spełnia już wiele wymogów opracowania syntetycznego. Jeszcze większy dorobek ma nauka polska w odniesieniu do drugiego filaru polskiego parlamentaryzmu – sejmików i choć sporo tu prac drobnych, to przecież obok pomnikowego dzieła Adolfa Pawińskiego, doczekaliśmy się tak ważnych monografii, jak praca Józefa Gierowskiego o sejmiku generalnym mazowieckim, czy ostatnio Stanisława Płazy o sejmikach wielkopolskich przełomu XVI/XVII w. Charakterystyczne jednak, że rozprawy dotyczące sejmików niewiele uwagi poświęcały okresowi reform po 1764 r., koncentrując się z reguły na czasach najżywszego rozwoju sejmików w dobie oligarchii magnackiej.