Słowa kluczowe
polska tradycja prawna
kodyfikacja narodowa
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 504
Liczba pobrań: 329
Abstrakt
Celem artykułu jest zaprezentowanie idei kodyfikacji narodowej w Królestwie Kongresowym, w szczególności postulatu przygotowania nowych kodeksów, które byłyby zgodne z duchem narodu polskiego. Postulat ten wydaje się, że był w tamtej epoce popularny, tym niemniej jego zwolennicy z reguły nie tłumaczyli szczegółowo jak rozumieli omawianą koncepcję.
Do wyjątków należał Antoni Bieńkowski - wybitny prawnik omawianej epoki długotrwale zaangażowany w prace kodyfikacyjne. Postulował on, aby spośród nowoczesnych ustaw (francuskich, pruskich i austriackich) wybierać rozwiązania zgodne z polską tradycją prawną i oczekiwaniami społeczeństwa Królestwa Kongresowego. Nie uważał przy tym, że instytucje składające się na polski system prawny powinny być unikatowe.
Finansowanie
Tekst przygotowany w ramach projektu Kodyfikacja narodowa – fantazmat czy realna alternatywa? W kręgu debat nad rodzimym systemem prawa sądowego w konstytucyjnym Królestwie Polskim finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki (UMO-2015/18/E/HS5/00762).
Bibliografia
Almási A., Ungarisches Privatrecht, Berlin – Leipzig 1924.
Anderson B., Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, Kraków 1997.
Bardach J., Senkowska-Gluck M. (red.), Historia państwa i prawa Polski, Warszawa 1983, t. 3.
Bielecki R., Tyszka A., Dał nam przykład Bonaparte. Wspomnienia i relacje żołnierzy polskich 1796–1815, Kraków 1984.
Bieńkowski A., Stan czyli prospekt do kodeksu cywilnego, Biblioteka Książąt Czartoryskich w Krakowie, rkps nr 5236.
Borkowska-Bagieńska E., Zbiór praw sądowych Andrzeja Zamoyskiego, Poznań 1986.
Czubaty J., Zasada „dwóch sumień”. Normy postępowania i granice kompromisu politycznego Polaków w sytuacjach wyboru (17951815), Warszawa 2005.
Daniłowicz I., Kodex Napoleona w porównaniu z prawami polskiemi i litewskiemi, wyd. A. Kraushar, Warszawa 1905.
Gałędek M., Klimaszewska A., A Controversial Transplant? The Debate on the Adaptation of the Napoleonic Code on Polish Territories in the Early Nineteenth Century, „Journal of Civil Law Studies” 2018, nr 2.
Giddens A., Socjologia. Kluczowe pojęcia, Warszawa 2014.
Głuszak M., Zbiór rezolucji interpretacyjnych Rady Nieustającej z lat 1786–1788, Łódź 2014.
Godek S., III Statut Litewski w dobie porozbiorowej, Warszawa 2012.
Grodziski S., Historia ustroju społeczno-politycznego Galicji (1772–1848), Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1971.
Grodziski S., Studia Galicyjskie, Kraków 2007.
Hube R., Uwagi nad systematem Kodexu cywilnego francuskiego, „Themis Polska”, t. V, Warszawa 1829.
J.B. Duvergier, Collection complète des lois, décrets, ordonnances, réglements, avis du Conseil d’État, Paris 1827, t. 20.
Kappler F., Handbuch der Literatur des Criminalrechts und dessen philosophischer und medizinischer Hülfswissenschaften, Stuttgart 1838.
Kizwalter T., O nowoczesności narodu. Przypadek polski, Warszawa 1999.
Kłoskowska A., Kultury narodowe u korzeni, Warszawa 2012.
Kołłątaj H., O Ustanowieniu I Upadku Konstytucyi Polskiey 3go Maia 1791, Metz 1793.
Konic H., Dzieje prawa małżeńskiego w Królestwie Polskim (1818–1836), Kraków 1903.
Koźmian K., Pamiętniki, Poznań 1825.
Królasik T., Francuski model postępowania egzekucyjnego w Księstwie Warszawskim i w Królestwie Polskim w latach 1808–1823 (praca doktorska: Biblioteka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego), Warszawa 2018.
Łuczewski M., Odwieczny naród. Polak i katolik w Żmiącej, Warszawa 2012.
Maciejewski J., Pojęcie narodu w myśli republikanów lat 1767–1775, [w:] J. Goćkowski i A. Walicki (red.), Idee i koncepcje narodu w polskiej myśli politycznej czasów porozbiorowych, Warszawa 1977.
Memorjał J. W. Bandtkiego o prawie hypotecznem z roku 1818, wyd. J.J. Litauer, Warszawa 1915.
Pomianowski P.Z., Początki polskiego czasopiśmiennictwa prawniczego. Seria pierwsza „Themis Polskiej”, Warszawa 2015.
Powody urzędowe do księgi pierwszéj kodeksu cywilnego Królestwa Polskiego z roku 1825. Z dyaryusza senatu sejmu Królestwa Polskiego z roku 1825, zebr. i ułożył M. Godlewski, Warszawa 1875.
Radwański Z., Wąsicki J., Wprowadzenie pruskiego prawa krajowego na ziemiach polskich, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1954, t. 6, z. 1.
Safjan M. (red.), System prawa prywatnego, wyd. 2, Warszawa 2012.
Smoleński W., Emigracja polska w latach: 179597 (materiały historyczne), „Przegląd Historyczny” 2011.
Stawiarski I., Rozprawa o użyciu i przystosowaniu księgi niniejszej do potrzeb legislacji Narodu Polskiego, [w:] Ogólna Ordynacya Sądowa dla Państw Pruskich, Warszawa 1807.
Szafrański W., Józef Weyssenhoff: polityk, prawnik, legislator czasów Oświecenia, Poznań 2017.
Szafrański W., Kodeks Stanisława Augusta, Poznań 2007.
Śliwowski J., Kodeks karzący Królestwa Polskiego, Warszawa 1958.
Wachowiak B. (red.), Prusy w okresie monarchii absolutnej (1701–1806), Poznań 2010.
Wawel-Louis J., Początkowe sądownictwo austriackie w Galicji (1772–1784), Lwów 1897.
Wąsicki J., Ziemie polskie pod zaborem pruskim. Prusy Nowowschodnie, Poznań 1963.
Wąsicki J., Ziemie polskie pod zaborem pruskim. Prusy Południowe, Wrocław 1957.
Wójcikiewicz W., Prawo hipoteczne Królestwa Polskiego, Wrocław – Warszawa – Kraków 1967.
Wyczechowski A., Myśli względem prawodawstwa narodowego, Biblioteka Książąt Czartoryskich w Krakowie, rkps 5259.
Zimmermann R., Dziedzictwo Savigny’ego. Historia prawa, prawodawstwo porównawcze i kształtowanie się europejskiej nauki prawa, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2005, r. 14, z. 1.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.