Słowa kluczowe
liberalizm
francuska myśl polityczno-prawna
suwerenność
ustrój Republiki Francuskiej
Jak cytować
Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest pojęcie suwerenności we francuskiej myśli polityczno-prawnej. Przedstawiono w nim najbardziej reprezentatywne teorie suwerenności w kontekście ich wpływu na współczesny system polityczno-ustrojowy we Francji. Motyw przewodni opracowania stanowi analiza sporu między etatystyczną a liberalną koncepcją suwerenności. Konkluzję stanowi teza o V Republice Francuskiej jako „monarchii republikańskiej”, czyli swoistej syntezie najkorzystniejszych z punktu widzenia interesu narodowego elementów liberalnej i etatystycznej tradycji suwerenności, przy dominacji tej ostatniej.
Bibliografia
Aguluon M., De Gaulle: histoire, symbole, mythe, Paris 2000.
Althusser L., Montesquieu. La politique et l’histoire, Paris 1981.
Aron R., Esej o wolnościach, Warszawa 1997.
Avril P., Le régime politique de la V République, Paris 1964.
Baczko B., Rousseau: samotność i wspólnota, Gdańsk 2009.
Barwicka-Tylek I., Malczewski J., [w:] K. Chojnicka, M. Jaskólski (red.), Słownik historii doktryn politycznych, t. 1, Warszawa 2014.
Bastid P., Benjamin Constant et sa doctrine, t. II, Paris 1966.
Bastid P., Sieyès et sa pensée, Paris, 1939.
Baszkiewicz J., Francja nowożytna. Szkice z historii wieków XVII–XX, Poznań 2002.
Baszkiewicz J., Francja w Europie, Wrocław 2006.
Baszkiewicz J., Meller S., Rewolucja Francuska 17891794. Społeczeństwo obywatelskie, Warszawa 1983.
Baszkiewicz J., Nowy człowiek, nowy naród, nowy świat. Mitologia a rzeczywistość rewolucji francuskiej, Warszawa 1958.
Baszkiewicz J., Państwo suwerenne w feudalnej doktrynie politycznej do początków XIV w., Warszawa 1964.
Baszkiewicz J., U źródeł „demokracji parlamentarnej [w:] idem, Państwo, rewolucja, kultura polityczna, wstęp napisał i przygotował do druku H. Olszewski, Poznań 2009.
Baszkiewicz J., Władza, Wrocław 2009.
Bellamy D., Le gaullisme fut-il une critique du régime d’Assemblée?, „Revue d'histoire politique” 2013, nr 3.
Bély L., Absolutisme [w:] idem (red.), Dictionnaire Louis XIV, Paris 2015.
Berman H.J., Prawo i rewolucja. Kształtowanie się zachodniej tradycji prawnej, tłum. S. Amsterdamski, Warszawa 1995.
Bielecki R., Co to jest gaullizm?, Warszawa 1978.
Bodin J., Sześć ksiąg o Rzeczypospolitej, tłum. Z. Izdebski i in., Warszawa 1958.
Borne Ė., De Gaulle et le bonapartisme, „Commentaire” 1980, nr 10.
Bosiacki A., Polski klasyczny liberalizm. O recepcji liberalizmu w polskiej myśli politycznej pierwszej połowy XIX w., „Studia Iuridica Lublinensia” 2016, vol. XXV, 3.
Bożek M., Koncepcja władzy neutralnej Benjamina Constanta [w:] L. Dubel (red.), Idee jako źródło instytucji politycznych i prawnych, Lublin 2003.
Bożek M., Znaczenie koncepcji władzy neutralnej Benjamina Constanta we współczesnym konstytucjonalizmie [w:] R. Małajny (red.), Konstytucjonalizm a doktryny polityczno-prawne. Najnowsze kierunki badań, Katowice 2008.
Bracławski J., Wola powszechna i jej stabilność według koncepcji J.J. Rousseau, „Przegląd filozoficzny – nowa seria” 2012, nr 4.
Braudel F., L’identité de la France: Espace et histoire, Paris 1986.
Cassirer E., Le problème Jean-Jacques Rousseau, Paris 1987.
Clavreul C., Sieyès et la genèse de la representation moderne, „Revue française de la théorie juridique” 1987, nr 6.
Coban A., Rousseau and the modern state, London 1968.
Constant B., O monarchii konstytucyjnej i rękojmiach publicznych, przeł. W. Niemojowski, red. nauk. i wstęp A. Bosiacki, Warszawa 2015.
Constant B., O wolności starożytnych i nowożytnych, tłum. Zuzanna Kosno, „Arka” 1992, nr 42.
Constant B., Wykłady z polityki konstytucyjnej [w:] B. Sobolewska, M. Sobolewski, Myśl polityczna XIX i XX w. Liberalizm, Warszawa 1978.
Cranston M., The Sovereignty of the Nation [w:] C. Lucas (red.), The French Revolution and the creation of modern political culture, vol. 2: The political culture of the French Revolution, Oxford 1988.
d’Entrèves A.P., Natural Law, Londyn 1970.
de Gaulle Ch., Pamiętniki wojenne, t. 1: Apel (1940–1942), tłum. J. Nowacki, Warszawa 1967.
de Jouvenel B., Traktat o władzy, tłum. K. Śledziński, Warszawa 2013.
de Tocqueville A., Dawne rządy i rewolucja, tłum. W.M. Kozłowski, Warszawa 2009.
Debré M., Les idées constitutionnelles du général de Gaulle, Paris 1974.
Derek J., Ideał nowego państwa Jana Jakuba Rousseau i Rewolucja Francuska, „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” 2009, nr 45.
Descimon R., Guéry A., Un Ėtat des temps modernes? [w:] A. Burguière, J. Revel (red.), Histoire de la France. L’Ėtat et les pouvoirs, Paris 1989.
Duverger M., La Monarchie républicaine. Comment les démocraties se donnent des rois, Paris, 1974.
Esmein A., Prawo konstytucyjne, tłum. K. Lutostański, W. Konopczyński, Kraków 1921.
Feldman J.P., Le constitutionnalisme selon Benjamin Constant, „Revue française de droit constitutionnel” 2008, nr 4.
Forsyth M., Reason and Revolution. The Political Thought of the Abbé Sieyès, New York 1987.
Gauchet M., L’héritage jacobin et le problème de la représentation, „Le Débat” 2001, nr 116.
Gauchet M., La Révolution des pouvoirs. La souveraineté, le peuple et la répresentation (1789–1799), Paris 1995.
Gojosso Ė., L’Encadrement juridique du pouoir selon Montesquieu, „Revue française de droit constitutionnel” 2007, nr 3.
Gonin L., L’Obsolence de l’Ėtat moderne. Analyse diachronique et contextuelle à l’exemple de l’Ėtat français, Genève 2011.
Grzybowski K., Historia doktryn politycznych i prawnych. Od państwa niewolniczego do rewolucji burżuazyjnych, Warszawa 1968.
Hall A., Naród i państwo w myśli politycznej Charles’a de Gaulle’a, Warszawa 2005.
Hazareesingh S., De Gaulle, le mythe napoléonien et la consécration de la tradition consulaire républicane, „Cahiers Jaurès” 2008, nr 3.
Hugenin F., Histoire intellectuelle des droites, Paris 2013.
Izdebski H., Doktryny polityczno-prawne. Fundamenty współczesnych państw, Warszawa 2015.
Izdebski H., Historia administracji, Warszawa 2009.
Izdebski H., Historia myśli politycznej i prawnej, Warszawa 2013.
Jackson R., Suwerenność. Ewolucja idei, tłum. J. Majmurek, Warszawa 2011.
Jaume L., Citoyenneté et souveraineté: le poids de l’absolutisme [w:] K.M. Baker (red.), The French Revolution and the Creation of Modern Political Culture, t. 1: The Political Culture of the Old Regime, Oxford 1987.
Jaworski I., Konstytucja jakobińska z 1793 r., „Czasopismo Prawnicze i Ekonomiczne” 1923, nr 1.
Kowalczyk S., Personalizm – postawy, idee, konsekwencje, Lublin 2012.
Król M., Wielcy władcy, Warszawa 2014.
Krzynówek-Arndt A., Suwerenność: krytyka kategorii w paradygmacie komunikacyjnym i personalistycznym, „Horyzonty Polityki” 2015, nr 14.
Laquièze A., Le regime présdentiel sous la V République, „Droits” 2006, nr 43.
M.L. Martin, Cabanis A., Histoire politique et constitutionelle de la France (1789–1990), Paris 1999.
Małajny R., Trzy teorie podzielonej władzy, Warszawa 2001.
Manent P., Intelektualna historia liberalizmu, tłum. M. Miszalski, Kraków 1994.
Marat J.P., Pisma wybrane, tłum. K. Libera, Warszawa 1951.
Maritain J., Człowiek i państwo, tłum. A. Grobler, Kraków 1993.
Martin M.L., Cabanis A., Histoire politique et constitutionelle de la France (1789–1990), Paris 1999.
Maulin Ė., Carré de Malberg et le droit constitutionnel de la Révolution française, „Annales historiques de la Révolution française” 2002, nr 2.
Monteskiusz, O duchu praw, tłum. T. Boy-Żeleński, Warszawa 2009.
Morabito M., Bourmand D., Historia konstytucyjna i polityczna Francji (1789–1958), tłum. A. Jamróz, Białystok 1996.
Nemo P., Histoire des idées politiques aux temps modernes et contemporains, Paris 2013.
Pélot M., Lescuyer B., Histoire des idées politiques, Paris 1990.
Pietrzyk-Reeves D., Republikańska wersja umowy społecznej, [w:] Z. Rau, M. Chmieliński, Umowa społeczna i jej krytycy w myśli politycznej i prawnej, Warszawa 2010.
Prélot M., Lescuyer G., Histoire des idées politiques, Paris 1990.
Quétel C., La Bastille. Histoire vraie d’une prison légendaire, Paris 1989.
Rabier M., Deus sive populus. Joseph de Maistre, Jean-Jacques Rousseau et la question de la souveraineté, „Ius Politicum” 2013, nr 11.
Rosanvallon P., La démocratie inachevée. Histoire de la souveraineté du peuple en France, Paris 2000.
Rousseau J.J., O umowie społecznej, tłum. M. Starzewski, Warszawa 2002.
Roussel Ė., Charles de Gaulle, Paris 2002.
Russel B., Dzieje zachodniej filozofii i jej związki z rzeczywistością polityczno-społeczną od czasów najdawniejszych do dziś, tłum. T. Baszniak, A. Lipszyc i M. Szczubiałka, Warszawa 2012.
Ryszka F., Wstęp do nauki o polityce (uwagi metodyczne), Warszawa 1981.
Schmitt C., Teologia polityczna i inne pisma, tłum. M.A. Cichocki, Warszawa 2012.
Sieyès E., Czym jest stan trzeci? Esej o przywilejach, tłum. M. Jarosz, Warszawa 2016.
Sowiński S., Suwerenność, ale jaka? Spór o suwerenność Rzeczpospolitej w polskiej eurodebacie, „Studia Europejskie” 2004, nr 1.
Sutor B., Etyka polityczna. Ujęcie całościowe na gruncie chrześcijańskiej nauki społecznej, Warszawa 1994.
Szczepański W.J., Europa w myśli politycznej de Gaulle’a, Warszawa 1979.
Szlachta B., Konstytucjonalizm czy absolutyzm? Szkice z francuskiej myśli politycznej XVI wieku, Kraków 2005.
Szlachta B., Suwerenność. W poszukiwaniu (problematycznych) źródeł koncepcji, „Horyzonty polityki” 2015, nr 14.
Szymanek J., Reprezentacja polityczna w ujęciu doktryny francuskiej, „Studia Iuridica Lublinensia” 2014, nr 22.
Szymanek J., Współczesne rozumienie pojęcia reprezentacji politycznej (zarys problemu), „Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny” 2005, nr 2.
Szyszkowski W., Beniamin Constant. Doktryna polityczno-prawna na tle epoki, Warszawa – Poznań – Toruń 1984.
Tardieu A., La révolution à refaire, t. 1: Le souverain captif, Paris 1936 i t. 2: La profession parlementaire, Paris 1937.
Thireau J.L., Les Idées politiques de Louis XIV, Paris 1973.
Thody P., French Caesarism from Napoleon I to Charles de Gaulle, London 1989.
Ujazdowski K.M., Geneza i tożsamość Konstytucji V Republiki Francuskiej, Kraków 2013.
Ujazdowski K.M., V Republika Francuska. Idee, konstytucja, interpretacje, Kraków 2010.
Wąsowicz M., Prawo i obywatel. Rzecz o historyczno-prawnych korzeniach europejskiego standardu ustrojowego, Warszawa 2015.
Wielomski A., Teokracja papieska 10731378. Myśl polityczna papieży, papalistów i ich przeciwników, Warszawa 2011.
Wróblewski A.N., Dwie interpretacje Monteskiusza, „Państwo i prawo” 1977, nr 12.
Zmierczak M., Ideologia liberalna w II Cesarstwie Francuskim, Poznań 1978.
