Ocena sprawności polskiego powojennego wymiaru sprawiedliwości w osądzaniu zbrodni prawa międzynarodowego na przykładzie prac wykonanych przez Główną Komisję Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce na terenie obozu karno-śledczego w Żabikowie i wykorzystaniu ich w procesie Arthura Greisera

Article Sidebar

PDF
Opublikowane: wrz 25, 2019
DOI: https://doi.org/10.14746/cph.2019.1.11
Słowa kluczowe:
obóz karno-śledczy w Żabikowie, zbrodnie wojenne, Arthur Greiser, Główna Komisja Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce

Main Article Content

Tomasz Mielcarek
absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
https://orcid.org/0000-0001-8829-9155

Abstrakt

Artykuł stanowi ocenę fragmentu działalności polskiego wymiaru sprawiedliwości, bezpośrednio po II wojnie światowej, związanej z osądzaniem zbrodni prawa międzynarodowego. Celem pracy, jest wykazanie czy nowym polskim władzom, budującym zręby państwa socjalistycznego, udało się stworzyć sprawnie działający system ścigania i sądzenia zbrodniarzy nazistowskich. By odpowiedzieć na tak zakreśloną tezę, w artykule ukazana jest działalność części składowych ukształtowanego systemu, w którego skład weszły: Główna Komisja Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, Wojskowa Misja Badania Zbrodni Wojennych w Europie, a także Najwyższy Trybunał Narodowy, na przykładzie badania zbrodni popełnionych w obozie karno-śledczym w Żabikowie i związany z tym proces Arthura Greisera. Efektem przeprowadzonych badań jest pozytywna ocena funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, w kwestii ścigania i sądzenia zbrodniarzy prawa międzynarodowego. Artykuł podejmuje problematykę, która doczekała się znaczących publikacji jedynie w okresie PRL. Podjęcie tego tematu ze współczesnej perspektywy, wydaje się zasadne i potrzebne. Ponadto udzielenie odpowiedzi na tezę zawartą w temacie, oparte o konkretny przykład zbrodni popełnionych w obozie karno-śledczym w Żabikowie, pozwoliło na ujawnienie niepublikowanych dotąd dokumentów, wytworzonych przez Główną Komisję Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Mielcarek, T. (2019). Ocena sprawności polskiego powojennego wymiaru sprawiedliwości w osądzaniu zbrodni prawa międzynarodowego na przykładzie prac wykonanych przez Główną Komisję Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce na terenie obozu karno-śledczego w Żabikowie i wykorzystaniu ich w procesie Arthura Greisera. Czasopismo Prawno-Historyczne, 71(1), 261-294. https://doi.org/10.14746/cph.2019.1.11
Numer
Tom 71 Nr 1 (2019)
Dział
Debiuty
PRACE PUBLIKOWANE W CZASOPIŚMIE DOSTĘPNE SĄ NA LICENCJI CREATIVE COMMONS:
do 2020 r.
Licencja Creative Commons
od 2021 r.
© Copyright by Wydział Prawa i Administracji UAM w Poznaniu

Referencje

  1. Źródła
  2. Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej
  3. IPN BU 737/2
  4. IPN GK 196/32
  5. IPN GK 178/126
  6. IPN GK 178/127
  7. IPN GK 178/129
  8. IPN GK 178/3
  9. IPN GK 162/136
  10. IPN GK 178/2
  11. IPN GK 178/3
  12. IPN GK 196/31
  13. IPN GK 178/129
  14. IPN GK 196/34
  15. IPN GK 162/286
  16. IPN Lu 194
  17. Archiwum Akt Nowych
  18. AAN, KRN, sygn. 240
  19. Archiwum Państwowe w Poznaniu
  20. ReichsstatthalterimReichsgauWartherland, sygn. 2958
  21. Akty prawne
  22. Dz.U. z1928r. nr 33, poz. 313 z późn. zm.
  23. Dz.U.z 1932 r. nr 60, poz. 517 z późn. zm.
  24. Dz.U.z 1946 r. nr 5, poz. 45 z późn. zm.
  25. Dz.U. z 1946 r. nr 59, poz. 325 z późn. zm.
  26. Artykuły prasowe
  27. Greiser i Fisher sprowadzeni do Warszawy, „Rzeczpospolita”, 1 kwietnia 1946 r.
  28. Graiser wydany władzom polskim, „Głos Wielkopolski”, 15 marca 1946 r.
  29. Jutro o godz. 7 rano Greiser zawiśnie na szubienicy, „Głos Wielkopolski”, 20 lipca 1946 r.
  30. Społeczeństwo potępia mowę Churchilla i domaga się sądzenia Greisera w Poznaniu, „Głos Wielkopolski”, 1 kwietnia 1946 r.
  31. Zbrodnicza trójka z Greiserem na czele już jedzie do Polski, „Głos Wielkopolski”, 28 marca 1946 r.
  32. Głos Wielkopolski, nr 185, 1 września 1945 r., s. 3.
  33. Opracowania
  34. Książkowe
  35. Cyprian T., Sawicki J., Ludzie i sprawy Norymbergii, Poznań 1967.
  36. Cyprian T., Sawicki J., Prawo Norymberskie – bilans i perspektywy, Warszawa 1948.
  37. Cyprian T., Sawicki J., Siedem procesów przed Najwyższym Trybunałem Narodowym, Poznań 1962.
  38. Datner S., Wilhelm Koppe – nieukarany zbrodniarz hitlerowski, Warszawa 1963.
  39. Epstein C., Wzorcowy nazista, Arthur Greiser i okupacja Kraju Warty, Wrocław 2010.
  40. Główna Komisja Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, Proces Artura Greisera przed Najwyższym Trybunałem Narodowym, Warszawa 1946.
  41. Główna Komisja Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce i jej oddziały terenowe w 1945 roku, wybór dokumentów. Oprac: Motas M., Warszawa 1995.
  42. Gomolec L., Kubiak S., Terror hitlerowski w Wielkopolsce, Poznań 1962.
  43. Gondek L., Polskie Misje Wojskowe 1945- 1949 r. Warszawa 1981.
  44. Gumkowski J., Kułakowski T., Zbrodniarze hitlerowscy przed Najwyższym Trybunałem Narodowym, Warszawa 1967.
  45. Klafkowski A., Ściganie zbrodniarzy wojennych w Niemieckiej Republice Federalnej w świetle prawa międzynarodowego, Poznań 1968.
  46. Kładoczny P., Prawo jako narzędzie represji w Polsce Ludowej 1944–1956, Warszawa 2004.
  47. Koczwańska – Kalita D., (Nie)chciane dziecko III RP, Kraków 2015.
  48. Kubicki L., Zbrodnie wojenne w świetle prawa polskiego, Warszawa 1963.
  49. Majerus J., Ewakuacja Obozu w Żabikowie w 1945 r. Luboń 2003.
  50. Malepszak S., Żabikowo – dzieje wsi i fundacji Augusta Cieszkowskiego, Luboń 1990.
  51. Markwitz – Bielerzewska A., Wspomnienia więźniarki Żabikowa, Żabikowo 2011.
  52. Nawrocki S., Policja hitlerowska w tzw. Kraju Warty w latach 1939-1945. Poznań 1970.
  53. Olszewski M., Fort VII w Poznaniu, Poznań 1971.
  54. Olszewski M., Straty i martyrologia ludności polskiej w Poznaniu 1939-1945, Poznań 1973.
  55. Olszewski M., Żabikowo Hitlerowski Obóz Karny w Żabikowie koło Poznania, Poznań 1979.
  56. Pilichowski Cz., Fałszerstwo czy prowokacja? Odwetowcy w roli oskarżycieli. Warszawa 1977.
  57. Pilichowski Cz., Trybunał Norymberski i zasady norymberskie, a sprawa ścigania i karania hitlerowskich zbrodniarzy wojennych w latach 1945-1971, Warszawa 1971.
  58. Płonka K., Martyrologium obozu hitlerowskiego w Żabikowie 1943-1945.
  59. Sawicki J., Ludobójstwo. Od pojęcia do konwencji 1933–48, Kraków 1949.
  60. Serwański E., Wielkopolska w cieniu swastyki, Warszawa 1970.
  61. Strzelecki A., Ewakuacja, likwidacja i wyzwolenie KL Auschwitz. Oświęcim 1982.
  62. Wietrzykowski A., Zbrodnie niemieckie w Żabikowie, Poznań 1946.
  63. Ziółkowska A., Obozy pracy przymusowej dla Żydów w Wielkopolsce w latach okupacji hitlerowskiej (1941 – 1943), Poznań 2005.
  64. Artykuły
  65. Bojarska B., Obóz w Żabikowie pod Poznaniem, Przegląd Zachodni, Rocznik XXI, rok 1965, t. I, nr 1-2.
  66. Radomski J. A., Misje wojskowe na Zachodzie z ramienia komunistycznych władz z Polski i ich zadania 1945–1948, Zeszyty Historyczne, Si vis pacem, para bellum: bezpieczeństwo i polityka Polski, Włocławek- Częstochowa 2013.
  67. Rudawski B., Proces Arthura Greisera przed Najwyższym Trybunałem Narodowym, Przegląd Zachodni, Nr 5/2016.
  68. Woźniak M., Więźniowie więzienia policyjnego poznańskiego gestapo w latach 1943-1945. Kronika Wielkopolski, Poznań 1985.