Keywords
person of public trust
notary public self-government
state notary offices
individual notary offices
How to Cite
Abstract
The present article attempts to delineate the systemic position of the notary public according to the Polish Notary Public Act of 24 May 1989. This new regulation was an act connected with the political transformation in Poland and it constituted the first step towards the return to the notary public traditions which had been developed during the interwar period. The systemic solutions of the Polish Notary Public Act of 1989 constituted a compromise between the aspirations of the notaries and the position of the authorities, which were determined by the contemporary political situation. This act’s most important achievements included defining a notary as a person of public trust in Article 1 § 2, the reactivation of the notary public self-government, and allowing the establishment of individual notary offices. The Council for Notary Affairs appointed to the Ministry of Justice was the first central self-government body of notaries in years, and it allowed them to express their opinions and put forward proposals in matters which were important for the notary public system in Poland. After initial difficulties associated with the establishment of the system of financing of individual notary offices, this organizational format of notary activity became popular and it attested to the clear and obvious will of notaries to abandon the state notary model.
References
Rozporządzenie z mocą ustawy Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1933 r. – Prawo o notariacie (Dz. U. Nr 84, poz. 609 ze zm.).
Uchwała nr 126 Rady Ministrów z dnia 13 sierpnia 1990 r. w sprawie wynagrodzenia zasadniczego notariuszy prowadzących indywidualne kancelarie notarialne (M.P. Nr 33, poz. 262).
Ustawa z dnia 25 maja 1951 r. – Prawo o notariacie (Dz. U. Nr 36, poz. 276 ze zm.).
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. Nr 24, poz. 141 ze zm.).
Ustawa z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych (Dz. U. Nr 27, poz. 111 ze zm.).
Ustawa z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz. U. Nr 31, poz. 214 ze zm.).
Ustawa z dnia 20 czerwca 1985 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 31, poz. 137 ze zm.).
Ustawa z dnia 24 maja 1989 r. – Prawo o notariacie (Dz. U. Nr 33, poz. 176 ze zm.).
Uzasadnienie projektu ustawy prawo o notariacie, druk sejmowy nr 494 Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej IX kadencji.
Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 listopada 1989 r. w sprawie określenia okręgów sądów wojewódzkich, na obszarze których działają okręgowe zgromadzenia notariuszy (Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości Nr 5, poz. 31).
Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 grudnia 1989 r. – Regulamin urzędowania państwowych biur notarialnych (M.P. Nr 2, poz. 18).
Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 grudnia 1989 r. w sprawie utworzenia i określenia siedzib państwowych biur notarialnych oraz ich oddziałów (M.P. Nr 44, poz. 359 ze zm.).
Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 maja 1990 r. w sprawie szczegółowych zasad i sposobu finansowania państwowych biur notarialnych oraz indywidualnych kancelarii notarialnych (Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości Nr 3, poz. 25).
Bystrzycka Z., Nadzór nad notariatem, „Rejent” 1991, nr 3, s. 7–16.
Dworak M., Uwagi na temat roli asesora notarialnego w organizacji i funkcjonowaniu notariatu polskiego, „,Rejent” 1995, nr 4, s. 96–112.
Florczak M., Odpowiedzialność cywilna notariuszy, „Rejent” 1995, nr 4, s. 113–145.
Jacyszyn J., Notariusz – zawodem zaufania publicznego [w:] R. Sztyk (red.), III Kongres Notariuszy Rzeczypospolitej Polskiej: referaty i opracowania, Warszawa – Kluczbork 2006.
Jankowski A., Alarm w notariacie, „Prawo i Życie” 1990, nr 16, s. 1, 4.
Malec D., Dzieje notariatu polskiego, Kraków 2007.
Malec D., Polski notariat w okresie PRL, „Nowy Przegląd Notarialny” 2005, nr 3, s. 83–93.
Oleszko A., Notariat w systemie wymiaru sprawiedliwości, Warszawa 2015.
Oleszko A., Nowe prawo o notariacie, „Państwo i Prawo” 1989, z. 12, s. 49–58.
Oleszko A., Prawo o notariacie, Kluczbork – Lublin 2008.
Oleszko A., Prawo o notariacie. Część ustrojowa, Kluczbork – Lublin 2009.
Oleszko A., Prawo o notariacie. Komentarz. Część I (art. 1–78), Warszawa 2011.
Oleszko A., Przemiany ustrojowe polskiego notariatu, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia”, Sectio G Ius, 1994, t. XLI, s. 173–182.
Oleszko A., Przymus notarialny, „Rejent” 1994, nr 5, s. 9–30.
Oleszko A., Status prawny notariusza w systemie ustroju państwowego, „Rejent” 2005, nr 12, s. 9–24.
Oleszko A., Ustrój polskiego notariatu, Kraków 1999.
Oleszko A., Z zagadnień ustrojowych notariatu, „Rejent” 1993, nr 9, s. 9–27.
Resort sprawiedliwości w 1989 roku, Warszawa 1989.
Salagierski Cz. W., Prawa i obowiązki notariuszy, „Rejent” 1992, nr 10, s. 22–44.
Serafin S., Przeobrażenia notariatu polskiego, „Rejent” 1991, nr 1, s. 7–13.
Sprawozdanie stenograficzne z 47 posiedzenia Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniu 27 kwietnia 1989 roku, Warszawa 1989.
Sprawozdanie stenograficzne z 49 posiedzenia Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniu 24 maja 1989 roku, Warszawa 1989.
Sztyk R., Notariusz jako płatnik danin publicznych, „Rejent” 1994, nr 9, s. 26–43.
Sztyk R., Odmowa dokonania czynności notarialnej, „Rejent” 1991, nr 3, s. 79–96.
Sztyk R., Rola notariatu w przeobrażeniach gospodarczych jako gwarancja bezpieczeństwa obrotu cywilnego, „Rejent” 1995, nr 4, s. s. 69–95.
Sztyk R., Zabezpieczenie praw i słusznych interesów stron oraz innych osób czynności notarialnej, „Rejent” 2001, nr 5, s. 206–229.
Sztyk R., Zasady ustalania siedzib i ilości kancelarii notarialnych, „Rejent” 1996, nr 4–5, s. 114–143.
Tymecki B., Nowe prawo o notariacie, „Przegląd Sądowy” 1991, nr 5–6, s. 22–39.
Urbanik A., Notariat polski w drugiej połowie XX wieku, „Rejent” 2016, nr 5, s. 109–119.
Woś T., Pozycja ustrojowa notariusza na gruncie pierwszego polskiego Prawa o notariacie z dnia 27 października 1933 r. Część pierwsza, „Studia Iuridica Lublinensia” 2020, nr 5, DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2020.29.5.343-361
s. 343–361.
Woś T., Pozycja ustrojowa notariusza na gruncie pierwszego polskiego Prawa o notariacie z dnia 27 października 1933 r. Część druga, „Studia Iuridica Lublinensia” 2021, nr 4, s. 573–592. DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2021.30.4.573-592
Żaba A., Słuszność jako wartość w pracy notariusza, „Studia Iuridica Lublinensia” 2016, nr 2, s. 257–266. DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2016.25.2.257
License
Copyright (c) 2023 Tomasz Woś
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
A CREATIVE COMMONS:
to 2020
from 2021
from 2023
