Słowa kluczowe
doktryna prawna dotycząca symboli państwowych
prawo karne
orzecznictwo Sądu Najwyższego
niszczenie, usuwanie, obraza symboli państwowych
Jak cytować
Abstrakt
Polskie symbole państwowe są ważnym elementem państwowości, dlatego zawsze wymagały odpowiedniej ochrony prawnej. Ponad stuletnia historia funkcjonowania regulacji prawnej pozwala na analizę tej ogromnej spuścizny, a także zgłębienie przez czytelnika ogromnego dorobku prawa, który został zgromadzony w minionych okresach dziejowych. W tym celu podjęto analizę aktów prawnych, judykatury przede wszystkim Sądu Najwyższego oraz doktryny od 1918 do 1939 r. W pierwszej części czytelnik ma możliwość zapoznania się z regulacją prawną ochrony symboli państwowych od powstania nowego państwa polskiego i do rozpoczęcia II wojny światowej. W tej części omówiono kodeksy karne byłych państw zaborczych Niemiec i Rosji, obowiązujące w Rzeczypospolitej Polskiej przejściowo do czasu uchwalenia własnego kodeksu w 1932 r. Dalej analizie poddano ustawę z dnia 1 sierpnia 1919 r. o godle i barwach Rzeczypospolitej Polskiej oraz rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godle i barwach państwowych oraz o insygniach, sztandarach i pieczęciach. Następnie dość szczegółowo ukazano proces kodyfikacji przyszłego pierwszego Kodeksu karnego RP, a także regulacji prawnej dotyczącej symboli państwowych przyjętej ostatecznie w 1932 r. Uzupełnieniem analizy jest przytoczenie ówczesnego orzecznictwa Sądu Najwyższego, które w wielu przypadkach zawiera wykładnię regulacji prawnej dotyczącej wspomnianego obszaru tematycznego. Obraz uzupełnia doktryna prawnicza, w tym opinie wybitnych ówczesnych prawników, praktyków i komentatorów, a także autorów kodeksu, takich jak J. Makarewicz, W. Makowski, A. Mogilnicki, E. Rappaport i in.
Bibliografia
Kodeks Karny Dz. U. R. P. 1932 Nr 60, poz. 571.
Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej. Sekcja prawa karnego, t. 3, z. 1, Lwów 1925.
Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej. Sekcja prawa karnego, Projekt wstępny części szczególnej kodeksu karnego, oprac. W. Makowski, t. 4, z. 1–2, Lwów 1926.
Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej. Sekcja prawa karnego, Projekt części szczególnej kodeksu karnego w redakcji przyjętej w pierwszym czytaniu, Lwów 1929.
Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej. Sekcja prawa karnego, Projekt części szczególnej kodeksu karnego w redakcji przyjętej w drugim czytaniu, t. 5, z. 2, Warszawa 1930.
Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej. Sekcja prawa karnego, Projekt kodeksu karnego w redakcji przyjętej w drugim czytaniu. Uzasadnienie części szczególnej, t. 5, z. 4, Warszawa 1930.
Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej. Sekcja prawa karnego, Uzupełnienie uzasadnienia projektu kodeksu karnego, t. 5, z. 6, Warszawa 1930.
Ustawa z 1 sierpnia 1919 r. o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 69, poz. 416).
Zbiór Orzeczeń Izby drugiej (Karnej) Sądu Najwyższego, WMS, Warszawa 1931.
Zbiór Orzeczeń Izby Karnej Sądu Najwyższego ogłoszonych w 1938 r., WMS, Warszawa 1938.
Zbiór Orzeczeń Izby Karnej Sądu Najwyższego, WMS, Warszawa 1934.
Zbiór Orzeczeń Izby Karnej Sądu Najwyższego, WMS, Warszawa 1935.
Dbałowski W., Sawicki J. i in. (red.), Orzecznictwo sądów polskich, Warszawa 1936.
Górnicki L., Komisja Kodyfikacyjna II RP: pozycja ustrojowa, struktura organizacyjna, podejmowanie decyzji, „Prawo. Studia Historycznoprawne” 2019, t. 328. https://doi.org/10.19195/0524-4544.328.7 DOI: https://doi.org/10.19195/0524-4544.328.7
Grabowski R., Polskie symbole narodowe i państwowe, „Przegląd Prawa i Administracji” 2011, nr 87.
Jamontt J., Rappaport E.S., Kodeks karny r. 1932, z dostosowanemi do kodeksu tezami z orzeczeń Sądu Najwyższego, odpowiedniemi ustępami uzasadnienia projektu komisji kodyfikacyjnej: część szczególna, Warszawa 1932.
Kilińska-Pękacz A., Prawnokarna ochrona symboli państwowych, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2015, nr 10–12.
Kodeks karny obowiązujący tymczasowo w Rzeczypospolitej Polskiej na ziemiach b. zaboru rosyjskiego z dodaniem przepisów przechodnich i ustaw zmieniających i uzupełniających postanowienia karne kodeksu, odpowiednich przepisów Kodeksu Karnego Niemieckiego i Ustawy Karnej Austrjackiej, obowiązujących w pozostałych dzielnicach Rzplitej, oprac. W. Makowski, t. 3, cz. 20–37 K.K., Warszawa 1922.
Kulesza J., Glosa do wyroku z 4.7.2013 r. II AKa 114/13, „Państwo i Prawo” 2015, nr 5.
Lityński A., Pół wieku kodyfikacji prawa w Polsce (1919–1969). Wybrane zagadnienia, Tychy 2001.
Lityński A., Wydział Karny Komisji Kodyfikacyjnej II Rzeczypospolitej, Katowice 1991.
Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, Lwów 1935.
Makarewicz J., Wykładnia kodeksu karnego, działania wrogie, „Gazeta Sądowa Warszawska” nr 2, 20 stycznia 1936 r.
Makowski W., Kodeks karny: komentarz, Warszawa 1937.
Nisenson J., Siewierski M., Kodeks karny i prawo o wykroczeniach z komentarzem i orzecznictwem Sądu Najwyższego do 30 listopada 1934 r., Warszawa 1935.
Opinie o projekcie kodeksu karnego, oprac. R. Lemkin, Warszawa 1931.
Peiper L., Komentarz do kodeksu karnego prawa o wykroczeniach i przepisów wprowadzających, Kraków 1933.
Sobolewski K., Laniewski A., Polski kodeks karny. Komentarz, Lwów 1932.
Wusatowski Z., Kodeks karny. Prawo o wykroczeniach oraz Przepisy wprowadzające kodeks karny i prawo o wykroczeniach, Kraków 1932.
Zgoliński I., Prawnokarna ochrona symboli państwowych, „Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie” 2019, t. XII, nr 1.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Olga Byndiu
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
od 2023 r. 