Słowa kluczowe
starożytna Mezopotamia
Jak cytować
Abstrakt
Prawa Ešnunny, których autorstwo można obecnie z dużym prawdopodobieństwem przypisać Dadušy, władcy tego państwa z przełomu XIX i XVIII w. p.n.e., są najstarszym zbiorem prawnym spisanym w języku akadyjskim. Nie zachowały się one na oryginalnej steli, jak Prawa Hammurabiego, lecz na odpisach na trzech glinianych tabliczkach odkrytych w XX w., które obejmują tylko część oryginalnego tekstu. Zachowane paragrafy dotyczą przede wszystkim spraw gospodarczych i rodzinnych, w czym co do materii w znacznej mierze pokrywają się z przepisami Praw Hammurabiego. Z tego względu w nauce niejednokrotnie podnoszono tezę o wzajemnym pokrewieństwie obu zbiorów jako monumentów prawnych. Jednak patrząc na język Praw Ešnunny i Praw Hammurabiego, można stwierdzić, że pierwszy zbiór, spisany kilkadziesiąt lat przed drugim, nie wywarł nań znaczącego, a może wręcz żadnego wpływu, a podobne sprawy i ich rozstrzygnięcia wskazują raczej na pokrewieństwo praw zwyczajowych w obu krajach, Ešnunnie i Babilonii.
Bibliografia
Al-Rawi F., Assault and Battery, „Sumer” 1982, nr 38.
Charpin D., Histoire Politique du Proche-Orient Amorrite (2002–1595) [w:] D. Charpin, D.O. Edzard, M. Stol (red.), Mesopotamien, die altbabylonische Zeit, „Orbis Biblicus et Orientalis” 160/4, Göttingen 2004.
Charpin D., Writing Law and Kingship in Old Babylonian Mesopotamia, Chicago – London 2010. https://doi.org/10.7208/chicago/9780226101590.001.0001
Eckart O., Rechtsgeschichte der Redaktionen im Kodex Ešnunna und im „Bundesbuch”: Eine Redaktionsgeschichtliche und rechtsvergleichende Studien zu altbabylonischen und altisraelitischen Rechtsüberlieferungen, Zurich 1989.
Edzard D.O., Die „zweite Zwischenzeit“ Babyloniens, Wiesbaden 1957.
Eichler B.L., Literary Structure in the Laws of Eshnunna [w:] F. Rochberg-Halton (red.), Language, Literature, and History: Philological and Historical Studies presented to Erica Reiner, New Haven 1987.
Fijałkowska L., Edward Lipiński, Prawo bliskowschodnie w starożytności. Wprowadzenie historyczne [Oriental Law in Antiquity. Historical Introduction], Lublin: Wydawnictwo KUL 2009, pp. 492, „Palamedes” 2010, nr 5.
Goetze A., The Laws of Eshnunna, „Sumer” 1948, nr 4/2. https://doi.org/10.1515/juru.1948.1948.10.263
Goetze A., The Laws of Eshnunna, „The Annual of the American Schools of Oriental Research” 1951–52, nr 31. https://doi.org/10.2307/3768534
Kienast B., Die Altorientalischen Codices zwischen Mündlichkeit und Schriftlichkeit [w:]
H.-J. Gehrke (red.), Rechtskodifizierung und soziale Normen im interkulturellen Vergleich, Tübingen 1994.
Korošek V., Keilschriftrecht [w:] B. Spuler (red.), Orientalisches Recht, „Handbuch der Orientalistik” 1/3, Leiden 1964.
Kunderewicz C., Zbiór praw z Esznunny, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1966, t. 18, z. 1.
Kunderewicz C., Najstarsze prawa świata, Warszawa 1972.
Lipiński E., Prawo bliskowschodnie w starożytności. Wprowadzenie historyczne, Lublin 2009.
Neumann N., Recht im Antiken Mesopotamien [w:] U. Manthe (red.), Rechtskulturen der Antike: Vom Alten Orient bis zum Römischen Reich, München 2003.
Roth M. T., Law Collections from Mesopotamia and Asia Minor, Atlanta 1995.
Stol M., Review of Old Babylonian Letters from Tell Asmar. by R. M. Whiting, Jr., „Arcbiv für Orientforscbung” 1988, t. 35.
Tyborowski W., Prawa Hammurabiego, dīnat mīšarim, Poznań 2019.
Tyborowski W., Złoto Mezopotamii. Najem siły roboczej w Babilonii okresu starobabilońskiego (XIX–XVII w. przed Chrystusem), Poznań 2015.
Westbrook R., Old Babylonian Period [w:] R. Westbrook (red.), A History of the Ancient Near Eastern Law, Leiden 2003. https://doi.org/10.1163/9789047402091
Westbrook R., The Old Babylonian Term napṭarum, „Journal of Cuneiform Studies” 1994, nr 46. https://doi.org/10.2307/1359939
Yaron R., The Laws of Eshnunna, Jerusalem – Leiden 1988.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Witold Tyborowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.