Powiat piltyński w XVII w. - jego geneza i status w Rzeczypospolitej

Abstrakt

Poniższy tekst powstał jako jeden z rezultatów badań prowadzonych przez autora od połowy roku 1998 w ramach współpracy między Instytutem Historii PAN w Warszawie oraz Centrum Badań nad Historią i Kulturą Europy Środkowo-Wschodniej (GWZO) w Lipsku (Niemcy). Współpraca z ową ostatnią instytucją umożliwiła w ramach trzyletniego projektu przeprowadzenie intensywnej kwerendy archiwalnej przede wszystkim w Państwowym Archiwum Historycznym Łotwy w Rydze. Projekt ten realizowany był w ramach szerszego tematu badawczego, kierowanego w Centrum w Lipsku przez prof. Michaela G. Mullera, poświęconego strukturom stanowym w Europie środkowo-wschodniej w okresie nowożytnym. To wyznaczało kierunek kwerendy, poświęconej terytoriom inflanckim, w tym powiatowi piltyńskiemu. Uwieńczeniem projektu dotyczącego powiatu piltyńskiego ma być przygotowywane obecnie obszerne opracowanie sejmiku powiatu piltyńskiego w latach 1617-1717 na tle skomplikowanych dziejów tego obszaru oraz jego statusu ustrojowego. W tym kontekście uzasadnione wydawało się opublikowanie artykułu sygnalizującego prowadzone badania nad mało znaną częścią dawnej Rzeczypospolitej, prezentującego podstawowe informacje o jego genezie i statusie ustrojowym w ramach państwa polsko-litewskiego, jednocześnie przedstawiającego koncepcję książki, która przez pryzmat funkcjonowania sejmiku i innych instytucji stanowych ma ukazać znaczenie tego niewielkiego terytorium na krawędzi państwa polsko-litewskiego dla dziejów całej Rzeczypospolitej.