Kary kościelne w Polsce wczesnośredniowiecznej

Abstract

Kościół oddziaływał na wiernych przede wszystkim przez nauczanie Słowa Bożego, udzielanie sakramentów, zachęty, perswazje, upomnienia oraz własny system kar. Karanie było wprawdzie środkiem dalszym ad animarum salutem procurandam, ale praktykowanym w celu lepszego zachowania dyscypliny kościelnej. Kary kościelne, mając charakter zadośćczyniący, były wymierzane do czasu poprawy przestępcy. Ten poprawczy charakter akcentowano szczególnie w odniesieniu do cenzur kanonicznych: ekskomuniki, interdyktu, suspensy. Formą kary była także pokuta utożsamiana z określonymi uczynkami religijności, pobożności lub miłości. Do początku XIII w. miała ona często charakter publiczny, w przeciwieństwie do upowszechniającej się od IV Soboru Laterańskiego (1215) pokuty sakramentalnej, jak penitentowi nakładał spowiednik w celu zadośćuczynienia za odpuszczone grzechy.W tym kontekście interesująca wydaje się recepcja na ziemie polskie ko cielnych środków represyjnych stosowanych wobec osób, które naruszyły normy kanoniczne.