Z dziejów angielskich defences: obrona konieczna i stan wyższej konieczności

Abstrakt

Obecny przyczynek stawia sobie za cel przybliżenie polskiemu historykowi prawa pewnej osobliwości, jaka cechowała, a poniekąd cechuje i dziś - niektóre z angielskich defences, stanowiących - w jakim stopniu - odpowiednik kontynentalnych okoliczności wykluczających przedmiotów bezprawność czynu (np. obrona konieczna, stan wyższej konieczności) lub win (np. niepoczytalno czy nieletniość ). Całkowitej adekwatności angielskich i kontynentalnych pojęć nie da się tu zresztą osiągnąć , skoro wśród defences napotykamy także defence of automatism, będącą odpowiednikiem fizycznego przymusu nieodpornego (vis absoluta). Przypomnijmy, iż w prawie polskim vis absoluta przecina w ogóle wszelką dyskusję o przestępstwie, skoro działanie osoby pozostającej pod jej wpływem nie stanowi w ogóle czynu w rozumieniu prawa. Nie jest bowiem „zahaczone” o jakikolwiek impuls jej woli (np. skutki gwałtownych ruchów osoby miotającej się w ataku epileptycznym czy pchniętej na szyb wystawową ). W Anglii natomiast defence of automatism ma status regularnej defence, w niczym nieustępującej self-defence czy defence of prevention, które razem składaj si na kontratyp zbliżony do kontynentalnej obrony koniecznej. Jak więc widać , angielskie defences noszą w sobie cechy i kreują argumenty, które w ujęciu kontynentalnym przynależy czasem do odrębnych porządków rozumowania legistycznego