Łacińskie terminy i paremie w polskim orzecznictwie do prawa rzeczowego BGB w latach 1920-1939

Abstrakt

Wykorzystywanie łacińskich terminów i reguł w argumentacji sędziów stosujących prawo polskie skupiło w ostatnim czasie uwagę wielu badaczy. Analiza tej stosunkowo częstej praktyki wskazuje, że wykorzystywane w ten sposób łacińskie słowa i paremie tylko w części mają podstawę w rzymskich tekstach prawnych. Różne jest także ich znacznie w sędziowskiej argumentacji. Fakt, że sędziowie sięgają jednak do łacińskiej terminologii W. Wołodkiewicz ocenił syntetycznie jako wyraz „obecności doktryny romanistycznej we współczesnej jurysprudencji polskiej”. Powstaje jednak pytanie, czy taki stan rzeczy tłumaczyć można jako wyraz mitu „rzymskiej mądrości” w myśleniu niektórych sędziów, czy też jest to przejawem uniwersalności myśli wyrażonej w przywoływanych regułach i terminach. John Finnis uważa, że utrwalone zasady interpretacji są „pewną krystalizacją (...) zasad którymi powinna kierować się suwerenna władza ustawodawcza”, a ich stosowanie przez prawników świadczy o potrzebie stabilności i przewidywalności w relacjach pomiędzy osobami oraz pomiędzy osobami i rzeczami.