Qui domini voluntate census sil. Wymogi, przebieg i skutki manumissio censu

Abstrakt

Zarówno niewolnictwo jak i wyzwolenie były, zdaniem rzymskich jurystów, instytucjami iuris gentium. To jednak, w jakiej formie należało dokonać wyzwolenia i jakie wywoływało ono skutki prawne, każda społeczność regulowała już w ramach własnego ius civile. Rzymianie znali formalne sposoby wyzwolenia, które skutkowały nadaniem obywatelstwa, a także sposoby nieformalne. Te drugie dawały początkowo jedynie faktyczną, a nie prawną wolność. Dopiero lex lunia Norbana nadała wyzwoleńcom nieformalnym status civitatis Latynów juniańskich.