Zjazdy prawnicze i ich rola w procesie integrowania systemu prawnego II Rzeczypospolitej

Abstrakt

Międzywojenne państwo polskie, w skład którego wchodziły ziemie znajdujące się wcześniej pod rządami trzech różnych monarchii, sprawę ponadzaborowej integracji z oczywistych względów stawiać musiało wśród najważniejszych zadań. Różnego rodzaju odmienności dostrzegalne były nie tylko tam, gdzie należało stosować mocno zróżnicowane przepisy prawne, ale odnosiły się także do sfery obyczaju, preferowanego systemu wartości, sympatii politycznych itp. Zacieranie różnic prawnych wydawało się jednak zadaniem najpilniejszym, albowiem niejednolitość na tym polu najsilniej obniżała jakość życia publicznego. Przypuszczano ponadto, iż w dziedzinie prawnej zmiany przeprowadzić można w stosunkowo krótkim czasie, wymagają bowiem wyłącznie odpowiednich działań ustawodawczych. Z pewnością trudnych, nie tak jednak poważnych, jak te, które odnosiły się do odmienności odkładających się w świadomości społecznej. Szybko okazało się, że problem porozbiorowych różnic prawnych nie sprowadzał się tylko do nieprzystawalności przepisów odziedziczonych po zaborcach. Dużo poważniejszą konsekwencją hołdowania przez wiele dziesięcioleci odmiennym rozwiązaniom prawnym było wytworzenie się mocno odrębnych od siebie reguł swoistej obyczajowości prawniczej, standardów niezawisłości sędziowskiej czy wreszcie obejmowania zawodów prawniczych niejednakowym zakresem autorytetu społecznego. Nie ulegało zatem wątpliwości, że i tu długi czas będzie potrzebny do likwidacji pozaborowego dziedzictwa, ale jednocześnie świadomość tego faktu prowadziła do wniosku, iż wszelkie integracyjne przedsięwzięcia trzeba zainicjować jak najwcześniej.