Z Profesorem Michałem Pietrzakiem rozmawia Henryk Olszewski

Abstrakt

Michał Pietrzak, emerytowany profesor zwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego, należy do grona badaczy, którzy położyli niezaprzeczalne, nie zawsze w środowisku w pełni dostrzegane zasługi dla nauk historyczno-prawnych. W swej ponad pół wieku trwającej karierze naukowej poszerzył ich kontury, włączając do nich tematy, które przedtem albo nie były przedmiotem dociekań historyka prawa, albo lokowały się na obrzeżach dyscypliny. Jest jednym z pionierów badań nad ustrojem i prawem II Rzeczpospolitej. W jego tekstach o Polsce Odrodzonej od początku silnie eksponowany był wątek kontynuacji w dziejach narodu i państwa, a także w dziejach kultury politycznej i prawnej. Było to zrozumiałe, bo Autor swobodnie poruszał się również po historii dawnej Polski. Michał Pietrzak nigdy nie był czynnym politykiem i polityczne ambicje były Mu obce, ale głębokie poczucie polskości i autentyczne przeświadczenie o powikłanej bliskości nauki i polityki nie pozwalały Mu na obojętność w stosunku do społecznych i ustrojowych metamorfoz, jakie dokonywały się w Polsce na Jego oczach. Toteż w ostatnich dekadach przechodził coraz częściej do studiów nad Polską współczesną, najczęściej i najchętniej do analiz nad skomplikowanymi relacjami między państwem a Kościołem. Rychło stał się w tej materii jednym z pierwszych naukowych autorytetów. Jego kompetencji dowodził m.in. fakt, że powierzono Mu autorstwo rozdziału poświęconego Polsce Odrodzonej w akademickim podręczniku Historii ustroju Polski, który uzyskał wiele wydań i dobrą sławę w środowisku. Jego niestrudzona i wiedziona pryncypiami aktywność narażała Go na konflikty ze światem polityki. Przez lewicę PRL był atakowany, bo chciał państwa demokratycznego i praworządnego, prawica obozu posierpniowego miała Mu za złe, że broni rozdziału Kościoła od państwa i opowiada się za państwem laickim.