Jakie uprawnienia kościelne przekazał cesarz Otton III księciu Bolesławowi Chrobremu na synodzie/zjeździe gnieźnieńskim w roku 1000? Po raz drugi

Abstrakt

W toku ożywionej zbliżającą się rocznicą dyskusji nad treścią postanowień kościelnych i politycznych w Gnieźnie w 1000 r. ukazało się wiele rozpraw zarówno podsumowujących obecny stan badań nad tymi zagadnieniami, jak i też artykułów analitycznych, wnoszących do tego stanu badań nowe interpretacje i poglądy. Jest rzeczą zrozumiałą, że właśnie te drugie, zanim przejdą od ustaleń w zakresie egzegezy faktów źródłowych do dziedziny faktów historycznych, ustalających nowy stan rzeczy, a z chwilą ich akceptacji uzyskają rangę faktów historiograficznych, muszą się jako takie poddać weryfikacji zainteresowanych badaczy. Jednym z takich artykułów była moja rozprawka pt. Zakres uprawnień władczych nad Kościołem polskim nadanych przez cesarza Ottona III księciu Bolesławowi w Gnieźnie w roku 1000.

Pogląd wyrażony w tym szkicu poddał krytyce Dariusz Sikorski w artykule pt. Jakie uprawnienia mieli cesarze do władania polskim Kościołem przed rokiem 1000? (Na marginesie pewnej koncepcji Gerarda Labudy). Punktem wyjścia dla rozpoczynającej się pożądanej ze wszech miar dyskusji jest znany tekst kroniki Anonima tzw. Galla z opisem tzw. zjazdu gnieźnieńskiego w 1000 r., na którym wedle tego kronikarza między innymi Otton III - cytuję według przekładu Romana Grodeckiego - „ponadto też odstąpił jego władzy oraz jego dostojników wszystko to, co w zakresie zaszczytów kościelnych należało do cesarstwa w królestwie polskim, a także w innych podbitych już przez Bolesława krajach barbarzyńców, oraz w tych, które podbije w przyszłości”. Przekład ten, nie zmieniając w nim podstawowej treści, ale nadając mu stylistycznie i rzeczowo nieco inną formę, przejął do nowego wydania przekładu kroniki Marian Plezia.