Z dziejów zatwierdzenia III Statutu Wielkiego Księstwa Litewskiego

Abstrakt

Spór o zatwierdzenie III Statutu, o okoliczności, w jakich do tego doszło, trwa od pokoleń. Jako pewne przyjmuje się, że zostało ono wymuszone przez Litwę, która wykorzystując nieznajomość przez stronę polską wyniku bitwy byczyńskiej, wymogła na Zygmuncie — za cenę uznania jego wyboru lub natychmiastowego opuszczenia Krakowa, a zatem zagrożenia unii — zatwierdzenie przywiezionego zbioru praw. Nie wiadomo, czy Statut był znany sejmowi, czy miał jego aprobatę, czy król przed powzięciem decyzji radził się panów koronnych. Kwestią otwartą pozostaje hierarchia żądań litewskich, jaką rolę w rozmowach odgrywał czas — kiedy wiadomość ze Śląska dotarła czy mogła dotrzeć do Krakowa, i jaki był status obecnych w Krakowie posłów Wielkiego Księstwa.