Formowanie się politycznej i ustrojowej wspólnoty polsko-litewskiej w latach 1385-1501

Abstrakt

Akt krewski z 14 VIII 1385 r., kładący podwaliny pod unię Polski z Litwą, nie sprecyzował ściśle formy związku tych dwu państw. Formuła wieczystego włączenia ziem Litwy i Rusi do Korony Królestwa Polskiego (promittit terras suas Litvaniae et Russiae Coronae Regni Poloniae perpetuo applicare)¹ była równocześnie nieprecyzyjna i nieżyciowa. Wyobrażano sobie prawdopodobnie, że Litwa z Rusią, stanowiąca rzeszę księstw pod zwierzchnią władzą wielkiego księcia, zachowa tę swoją polityczną budowę, tyle tylko, że jej książęta podlegać będą królowi polskiemu. W dokumencie wystawionym przez Jagiełłę 13 III 1386, a więc tuż po koronacji, tytułuje się on (według oryginału) rex Poloniae, Litwaniae, Russiae [...]² Wielkie Księstwo Litewskie jak gdyby przestało istnieć. I byłaby to naturalna konsekwencja jego inkorporacji do Korony. Taką samą tytulatyrę znajdujemy w dokumencie o 4 dni wcześniejszym, jednak zachowanym w kopii³. Ale już 26 III 1386 pojawia się tytulatura, odtąd konsekwentnie w najbliższych latach stosowana: rex Poloniae, Lithuaniae princeps supremus et haeres Russiae⁴.