Kobiety i włościanie w krakowskich księgach sądów duchownych z roku 1648

Abstrakt

W wydrukowanych faktycznie w 1991 r. na lamach „Roczników Dziejów Społecznych i Gospodarczych” artykułach omówiłem w przekroju 1548 r. traktowane zwykle po macoszemu przez źródła historyczne grupy społeczne kobiet i chłopów.

Teraz chciałbym ten problem przesunąć o sto lat do r. 1648 i stosować możliwie podobne zabiegi badawcze, aby dokonać porównania między środkiem Odrodzenia (1548) a środkiem Baroku (1648). Rok 1648 to zresztą jeden z niewielu, o którym można by rzec: o roku ów! Był to bowiem ostatni rok Srebrnego Wieku Rzeczypospolitej i pierwszy „Potopu”, który jednak nie dotarł wtedy jeszcze na Ziemię Krakowską.

Podstawę źródłową niniejszego opracowania tworzy całość przechowywanych w Archiwum Archidiecezjalnym w Krakowie Episcopaliów (t. 55) i Officialiów krakowskich (t. 132) z roku 1648. Przerobiłem 440 aktów Episcopaliów, w czym znalazło się 92 dotyczących kobiet (21%) i 27 dotyczących chłopów (6%). W Officialiach przejrzałem 1140 aktów, w czym 149 kobiecych (13%) i 99 chłopskich (9%).