Keywords
autonomy of Silesian Voivodeship
Silesian Voivode
Second Polish Republic
How to Cite
Abstract
The article discusses the role of the Silesian Voivode as the head of the Silesian Voivodeship Office in Katowice in the interwar period. The author showed the structure of the office and the principles of its work. In addition, she presented the issue of combining school and fiscal matters within the Silesian Voivodeship Office, which wasn’t the case in other voivodships and was resulted from the contemporary political, social and economic situation of the Upper Silesian part of the Voivodeship. The key aim was to defend the Polish raison d’etat in this region and to integrate the Silesian Voivodeship with the rest of Poland. This article has been prepared on the basis of archival sources, acts of universally applicable law, as well as on the literature on the subject, especially of the interwar period.
References
Archiwum Państwowe w Katowicach, Zespół: Urząd Wojewódzki Śląski w Katowicach, sygn. 12/27/0/14.1/1, Tytuł: I Oddział Ogólny [Przejęcie administracji skarbowej na Górnym Śląsku przez władze polskie] Archiwum Państwowe w Katowicach, Zespół: Urząd Wojewódzki Śląski w Katowicach, sygn. 12/27/0/14.1/1a, Tytuł: I Oddział Ogólny [Przejęcie administracji skarbowej na Górnym Śląsku przez władze polskie] Archiwum Państwowe w Katowicach, Zespół: Urząd Wojewódzki Śląski w Katowicach, sygn. 12/27/0/14.1/8, Tytuł: I Oddział Ogólny [Akta generalne. Organizacja Wydziału Skarbowego i Urzędów Skarbowych].
Archiwum Państwowe w Katowicach, Zespół: Urząd Wojewódzki Śląski w Katowicach, sygn. 12/27/0/1/121, Tytuł: Wydział Prezydialny [Organizacja, obsada personalna, kancelaria, zakres aprobaty pism urzędowych Wydziału Oświecenia Publicznego Urzędu Województwa Śląskiego: projekty, zarządzenia i opinie].
Archiwum Państwowe w Katowicach, Zespół: Urząd Wojewódzki Śląski w Katowicach, sygn. 12/27/0/1/171, Tytuł: Wydział Prezydialny [Kancelaria władz administracyjnych I i II instancji: instrukcje, zarządzenia, opinie].
Ustawa konstytucyjna z dnia 15 lipca 1920 r. zawierająca statut organiczny Województwa Śląskiego (Dz. U. Nr 73, poz. 497).
Ustawa konstytucyjna z dnia 8 marca 1921 r. dotycząca uzupełnienia ustawy konstytucyjnej z dnia 15 lipca 1920 r. zawierającej statut organiczny Województwa Śląskiego (Dz.Ust.Rz.P. No 73, poz. 497, Dz. U. Nr 26, poz. 146).
Ustawa z dnia 17 lutego 1922 r. o państwowej służbie cywilnej (Dz. U. Nr 21, poz. 164).
Ustawa z dnia 17 lutego 1922 r. o organizacji władz dyscyplinarnych i postępowaniu dyscyplinarnym przeciwko funkcjonariuszom państwowym (Dz. U. Nr 21, poz. 165) .
Ustawa z dnia 20 grudnia 1922 r. w sprawie nowego uregulowania poborów urzędników, nauczycieli i funkcjonariuszy górnośląskiej części Województwa Śląskiego (Dz. U.Śl. z 1923 r. Nr 2, poz. 13).
Ustawa z dnia 8 lutego 1928 r. o Śląskim Funduszu Gospodarczym (Dz. U. Śl. Nr 4, poz. 7).
Ustawa z dnia 17 czerwca 1931 r. w sprawie zmiany ustawy z dnia 8 lutego 1928 r. o Śląskim Funduszu Gospodarczym (Dz. U. Śl. Nr 4, poz. 7, Dz. U. Śl. z 11931 r. Nr 15, poz. 29).
Rozporządzenie z dnia 17 czerwca 1922 r. w przedmiocie ustroju władz administracyjnych i samorządowych na obszarze Województwa Śląskiego (Dz. U. Śl. Nr 1, poz. 2).
Rozporządzenie z dnia 10 lipca 1922 r. w przedmiocie organizacji władz i urzędów skarbowych na obszarze Województwa Śląskiego (Dz. U. Śl. Nr 6, poz. 22).
Rozporządzenie z dnia 10 lipca 1922 r. w przedmiocie utworzenia dwóch seminariów nauczycielskich w części górnośląskiej Województwa Śląskiego (Dz. U. Śl. Nr 6, poz. 28).
Rozporządzenie Wojewody Śląskiego z dnia 21 sierpnia 1922 r. w przedmiocie urządzenia szkolnictwa powszechnego w górnośląskiej części Województwa Śląskiego (Dz. U. Śl. Nr 19, poz. 63).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 13 sierpnia 1931 r. wydane w porozumieniu z Ministrami: Pracy i Opieki Społecznej, Przemysłu i Handlu, Robót Publicznych, Rolnictwa, Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w sprawie organizacji urzędów wojewódzkich oraz trybu załatwiania spraw w tych urzędach (Dz. U. Nr 76, poz. 611).
Buchwald-Cieślak D., Statut Organizacyjny Urzędu Wojewódzkiego Krakowskiego z 1932 r. jako przykład organizacji urzędów wojewódzkich w II Rzeczypospolitej, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2017, t. XX.
Ciągwa J., Pierwsza nowela ustawy konstytucyjnej z dnia 15 lipca 1920 roku, zawierającej statut organiczny województwa śląskiego, „Z Dziejów Prawa” 2012, t. 5.
Ciągwa J., Wpływ centralnych organów Drugiej Rzeczypospolitej na ustawodawstwo śląskie w latach 1922–1939, Katowice 1979.
Dąbrowski W., Autonomja Województwa Śląskiego (Studjum prawnicze), Warszawa 1927.
Długajczyk E., Agendy polityczno-śledcze Policji Województwa Śląskiego w latach 1922–1939, „Szkice Archiwalno-Historyczne” 2010, nr 6.
Drogoń A., Koncepcje doktrynalne i wymiar praktyczny postulowanych zmian statutu organicznego województwa śląskiego w okresie II RP, „Z Dziejów Prawa” 2017, t. 10(18).
Glimos-Nadgórska A., Polskie szkolnictwo powszechne województwa śląskiego (1922–1939), Katowice 2000.
Hojka Z., Struktura administracyjna województwa śląskiego w pierwszych latach po podziale Górnego Śląska [w:] S. Rosenbaum, M. Węcki (red.), Rok 1922 na Górnym Śląsku. Granice – administracja – społeczeństwo, Katowice – Warszawa 2019.
Janicki S., Dziesięć lat przynależności Śląska do Rzeczypospolitej, Katowice 1932.
Kafliński J., Nitribit A., Ustawa o państwowej służbie cywilnej z objaśnieniami i przepisy dyscyplinarne, Warszawa 1932.
Kallas M., Historia ustroju Polski X–XX w., Warszawa 1996.
Kozyra W., Urząd Wojewódzki w Lublinie w latach 1919–1939, Lublin 1999.
Kumaniecki K., Langrod J., Wachholz S., Zarys ustroju, postępowania i prawa administracyjnego w Polsce, Kraków – Warszawa 1939.
Łączewski J., Michał Grażyński jako reprezentant „idei zachodniej” w obozie piłsudczykowskim, „Studia Śląskie” 1983, t. 42.
Łukaszczuk A., Służba cywilna II Rzeczypospolitej, „Przegląd Prawa i Administracji” 2010, t. LXXXIII.
Macura J., Rozwój administracji skarbowej w województwie śląskim [w:] A. Kankofer (red.), Księga pamiątkowa polskiej administracji skarbowej na Górnym Śląsku, Katowice 1929.
Mroczka K., Pozycja i rola wojewody w systemie decydowania publicznego w okresie II Rzeczypospolitej (w latach 1919–1928) w kontekście tworzenia struktur administracji terytorialnej, „Wrocławskie Studia Politologiczne” 2019, t. 26. https://doi.org/10.19195/1643-0328.26.9 DOI: https://doi.org/10.19195/1643-0328.26.9
Olstowski P., Wojewodowie pomorscy w latach II Rzeczypospolitej (1920–1939). Szkic do portretu zbiorowego, „Zapiski Historyczne” 2015, t. LXXX, z. 3. https://doi.org/10.15762/ZH.2015.45 DOI: https://doi.org/10.15762/ZH.2015.45
Wanatowicz M. W., Ludność napływowa na Górnym Śląsku w latach 1922–1939, Katowice 1982.
Wasiutyński B., Ustrój władz administracyjnych rządowych i samorządowych, Poznań 1937.
Wojtczak K., Wojewoda w okresie przemian w ustroju politycznym i administracyjnym między II a III Rzeczypospolitą Polską [w:] J. Korczak (red.), Administracja publiczna pod rządami prawa. Księga pamiątkowa z okazji 70-lecia urodzin prof. zw. dra hab. Adama Błasia, Wrocław 2016.
Z Komisji Skarbowo-Budżetowej Sejmu Śląskiego. Ukrywanie przekroczeń budżetowych. – Niepewne (!) rezerwy kasowe! – Niewesołe horoskopy opieki społecznej. – O czem wie tylko p. wojewoda? – Co będzie z dodatkiem wojewódzkim?, „Polonia” z 4 marca 1932 r., R. IX, nr 2660.
License
Copyright (c) 2022 Aleksandra Błaszczak
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.