Rozwód Carviliusa Rugi – czy naprawdę pierwszy?

Abstract

Na początku byt wiek zloty... – zaczyna Ovidius swoją wersję mitu o czterech wiekach ludzkości. Ten właśnie mit obrazuje doskonale mentalność starożytnych, którzy historię ludzkości wyobrażali sobie jako ciągły upadek. Antiquitas to dla Rzymian synonim doskonałości. Prawo rzymskie opierało się początkowo przede wszystkim na mores maiorum sankcjonowanych i wynoszonych do rangi norm prawnych przez kapłanów. I właśnie owe mores maiorum w ciągu całych burzliwych dziejów Rzymu stanowiły drogowskaz moralny, a stopniowe odchodzenie od nich było jednoznaczne z upadkiem obyczajów. O tempora, o mores! – rozpaczał nad współczesnością Cicero widząc, jak daleko Rzym odszedł od owej antiquitas. W traktacie De republica powołał się właśnie na obyczaje przodków pisząc: Firmiter enim maiores nostri stabilia matrimonia esse voluerunt. Mówca podkreśla, że przodkowie życzyli sobie, aby małżeństwa były trwałe. Nie zachował się, niestety, szerszy kontekst tej wypowiedzi, ale możemy przypuszczać, że chodziło o porównanie przeszłości ze współczesnym mu rozluźnieniem obyczajów.