Urząd powiatowego radcy sądowego w Prusach na przykładzie prowincji pomorskiej (1742-1849)

Abstract

Reformy sądownictwa w Prusach w XVIII w. podobnie jak zmiany w administracji były elementem przekształceń zmierzających do stworzenia z mozaiki terytoriów monarchii Hohenzollernów jednolitego scentralizowanego państwa. Mimo zmian w administracji, prawie czy sądownictwie występowało nadal wiele partykularyzmów i odrębności. Spowodowane było to feudalnym, a w XIX w. neostanowym charakterem państwa, w którym szlachta w sojuszu z konserwatywną biurokracją odgrywała dominującą rolę polityczną i społeczną. Efektem wspomnianych reform, zwłaszcza wprowadzenia landrechtu w 1794 roku, było przekształcenie Prus nie tyle w państwo prawa (Rechtsstaat) - gdyż nastąpiło to dopiero po wprowadzeniu konstytucji w 1850 r. - co państwo ustaw (Gesetzstaat), w którym przepisy oraz wykonująca je biurokracja, w tym też sądownicza, stały się elementem przeciwwagi dla władzy absolutnej monarchy.