Ochrona praw i wolności obywatelskich w austriackiej monarchii konstytucyjnej (1867-1914)

Abstract

Sądową ochronę praw wolnościowych w monarchicznej Austrii zapewniał działający od 1869 r. Trybunał Pastwa (Reichsgericht). Był specjalną  instytucją powołaną do rozstrzygania sporów publiczno-prawnych, a w szczególności rozpoznawał zażalenia obywateli państwa z powodu naruszenia poręczonych im przez konstytucję praw politycznych. Katalog praw wolnościowych zawierała ustawa zasadnicza o powszechnych prawach obywateli z 21 XII 1867 r. Uchwalona z inicjatywy Rady Pastwa, stanowiła - wraz z ustawą o Trybunale Państwa - ważną część Konstytucji Grudniowej, która określiła ustrój cesarskiej Austrii aż do jej upadku. Konstytucja ta wypływała z założeń klasycznego liberalizmu i pozytywizmu prawniczego. Zmierzała zatem do ograniczenia potęgi państwa przez wprowadzenie podziału władzy i zagwarantowanie prawnego obszaru swobód obywatelskich. Przed bezprawną ingerencję pastwa w sferę indywidualnej wolności miał chronić obywatela Trybunał Państwa. Sądowa kontrola konstytucyjności działań egzekutywy uznana została za podstawowy warunek pastwa prawnego (Rechtsstaat).