Ekspensy kahału opatowskiego na sejmiki województwa sandomierskiego w 1752 r.

Abstract

W Rzeczypospolitej szlacheckiej organizacja samorządu żydowskiego była podobna do piramidy, której fundamenty stanowiły kanały (gminy) miejskie z przykahałkami (hebr. kehila). Były to w owym czasie zamknięte w sobie związki administracyjne i religijne ludności żydowskiej z własnym zarządem władzy (hebr. waad hakehila), składającym się z starszych (seniorów) kahalnych. Nad kahałami jako średni szczebel samorządu żydowskiego znajdowały się w XVI w. prowincje bądź ziemstwa (ziemie), a po rozdrobnieniu terytorialnym administracji kahalnej po wojnach drugiej połowy XVII w. i okręgi (medinot, aracot), które obejmowały swoim zasięgiem Żydów zamieszkałych w jednym lub dwóch województwach. Władze tegoż szczebla określane były jako zarząd prowincji, ziemstwa lub okręgu (hebr. waad medina) lub jako mały zarząd (hebr. waad katan). W skład zarządu wchodzili starsi (seniorzy) ziemstwa lub okręgu, reprezentanci poszczególnych kahałów. Okresowe spotkania wymienionych przedstawicieli określane były jako zjazdy (kongresy), a w wielu wypadkach w źródłach polskich i hebrajskich jako sejmiki. Obradom zjazdów (sejmików) żydowskich przewodniczył marszałek.
Sejmiki żydowskie zajmowały się m.in. sprawami finansowymi oraz były organem ustawodawczym dla Żydów danego ziemstwa.