Sejm dawnej Rzeczypospolitej jako najwyższy organ reprezentacyjny

Abstract

Współczesny naród polski jest dziedzicem całości swego historycznego dorobku, niezależnie od tego, jakie siły społeczne go kształtowały. W tym aspekcie należy także ujmować dzieje sejmu polskiego, pamiętając o istniejącym w społeczeństwie „głodzie historycznej ciągłości", jak to określił Bogusław Leśnodorski. Patriotyczne i humanistyczne porozumienie w obrąbie naszego tak zróżnicowanego społeczeństwa urzeczywistnia się najskuteczniej, gdy znajduje wspólnie akceptowany wyróżnik w postaci symboli czy instytucji, które osadzone w przeszłości, ciągnące swój rodowód z odległych nieraz wieków, zachowują równocześnie żywotność, służą współczesności. One to zawierają w sobie czynnik tradycji, o której tak pisał Jerzy Szacki: „Jeśli badamy tradycję, nie chodzi nam o to, co z przeszłości się dochowało, ale o to, jak oceniane są współcześnie zachowane elementy. Interesuje nas nie dziedzictwo społeczne jako takie, lecz pewna jego część, a mianowicie ta, która podlega wartościowaniu". Oczywiście to pozytywne — dodajmy — wartościowanie nie może być jedynym celem ekspozycji, która powinna zawierać również, i to w szerokim zakresie, elementy poznawcze. Bez nich zresztą tradycja stałaby się tylko tendencyjnym schematem. ... 

Punkt wyjścia dla rozważań o reprezentacji w dawnej Polsce stanowi określenie „narodu politycznego", to jest warstw i grup uprawnionych do udziału w życiu politycznym państwa. Specyficzną cechą polskiego narodu politycznego był — jak. wiadomo — jego jednostanowy, ograniczony wyłącznie do szlachty charakter. Stąd sejm Korony Królestwa Polskiego, a następnie — po unii lubelskiej — polsko-litewskiej Rzeczypospolitej — składał się wyłącznie z przedstawicieli szlachty.