Ofïcjalaty okręgowe w późnośredniowiecznej archidiecezji gnieźnieńskiej

Abstrakt

Oficjał —jak wiadomo — był stałym sędzią biskupim. W Polsce pojawił się w drugiej połowie XIII w. Rezydował z reguły w stolicy diecezji i obejmował swoją jurysdykcją cały obszar tej diecezji. Od XV w. coraz częściej używał określenia generalis1. Już u schyłku XIII w. pojawili się jednak w Polsce pierwsi oficjałowie okręgowi, foralni, którzy sprawowali funkcje oficjalskie na mniejszym, określonym obszarze diecezji. Za najstarszy ze znanych tworów tego typu uważa się oficjalat foralny pomorski w diecezji włocławskiej, za następny — oficjalat czerski, późniejszy warszawski, w diecezji poznańskiej.