Powrót do źródeł. Przemówienie wygłoszone 21 października 1997 r. na uroczystości nadania doktoratu honoris causa Uniwersytetu Wileńskiego

Abstract

Magnificencjo, Prześwietny Senacie, Ekscelencjo, Panie i Panowie,

Z głębokim wzruszeniem odebrałem tak zaszczytny doktorat honoris causa Uczelni - którą teraz mogę, formalnie również, nazywać moją. W istocie była nią zawsze, odkąd przed 64 laty jako student Wydziału Prawa i Nauk Społecznych przekroczyłem progi wileńskiej Alma Mater, jaką był wówczas dla mnie Uniwersytet Stefana Batorego. Żywo odczułem i nadal odczuwam genius loci, niepowtarzalną atmosferę kompleksu gmachów Uniwersytetu skupionych wokół dziedzińca ks. Piotra Skargi. Przypominają one, że na tradycję Uniwersytetu Wileńskiego złożyły się: założona przed blisko 420 laty przez jezuitów Akademia Wileńska, przekształcona w dobie Oświecenia na Szkołę Główną Wielkiego Księstwa Litewskiego. Na jej bazie powstał Uniwersytet powołany przez cesarza Aleksandra I, ale kuratorem któreg był książę Adam Jerzy Czartoryski. Kolejny etap to Uniwersytet Stefana Batorego lat międzywojennych, wreszcie obecny litewski Uniwersytet Wileński. Litewskimi były w istocie wszystkie te uczelnie, niezależnie od tego, czy wykładano w nich w języku łacińskim, polskim czy litewskim. Związane bowiem były zawsze najściślej z krajem, w którym powstały i działały, z jego nauką, z jego młodzieżą, którą kształciły i kształcą do dziś.