Carla Schmitta krytyka liberalizmu w latach 1916-1938. Próba syntezy i interpretacji
pdf

Słowa kluczowe

Carl Schmitt
liberalizm
pozytywizm
krytyka techniki
Hans Kelsen

Jak cytować

Engelking, W. (2019). Carla Schmitta krytyka liberalizmu w latach 1916-1938. Próba syntezy i interpretacji. Czasopismo Prawno-Historyczne, 71(2). https://doi.org/10.14746/cph.2019.2.6

Abstrakt

Artykuł jest analizą krytyki, której niemiecki filozof prawa i teoretyk polityki poddał w swoich pisanych przed 1939 r. pracach liberalizm – jako filozofię polityczną, system zarządzania państwem, jak również system prawny, tj. pozytywizm z liberalizmu wynikający. Autor skupia się na prześledzeniu owej krytyki od pierwszych dzieł Schmitta, czyli analiz filologicznych, poprzez schmittiańską krytykę konstytucji Republiki Weimarskiej z 1919 r., dochodząc do sporu prowadzonego przez myśliciela z Plettenbergu z Hansem Kelsenem; stara się pokazać pewne stałe elementy poczynionej przez Schmitta krytyki (akcentowanie wpływu rozwoju technologicznego na proces polityczny, teorię obszaru centralnego) jak również te, które zmieniały się w czasie (stosunek Schmitta do Hobbesa jako ojca liberalizmu, jego namysł nad neutralizacją sfery publicznej). Tekst uzupełnia analiza pozytywnego – w pewnym przynajmniej sposobie – remedium na liberalizm, jakie Schmitt wynalazł, czyli teoria stanu wyjątkowego, analizowanego po pierwsze na gruncie art. 48 konstytucji Republiki Weimarskiej, po drugie zaś: jako zsekularyzowanego pojęcia teologicznego „stanu bez nazwy”.

https://doi.org/10.14746/cph.2019.2.6
pdf

Bibliografia

G. Balakrishnan, „The Enemy. An Intellectual Portrait of Carl Schmitt”, London 2000.

M. Croce, A. Salvatore, „The Legal Theory of Carl Schmitt”, New York 2010.

J. Cropsey, „Foreword”, [w:] H. Meier, „Carl Schmitt and Leo Strauss: The Hidden Dialogue”, przeł. J. Harvey Lomax, Chicago 1995.

W. Dziedziak, „Słuszność jako wartość prawa”, „Studia Iuridica Lublinensia” 15 (2011).

H. Falk, „The >>Theological Nihilism<< of Friedrich Gogarten. On a Context in Karl Löwith’s Critique of Carl Schmitt”, „European Review” 2 (22) 2014.

H. Grunwald, „Courtroom to Revolutionary Stage: Performance and Ideology in Weimar Political Trials”, Oxford 2012.

J. Hallowell, „The Decline of Liberalism as Ideology”, London 1946.

M. Horkheimer, T. W. Adorno, „Dialektyka oświecenia”, przeł. M. Łukasiewicz, posłowiem op. M. J. Siemek, Warszawa 2012.

Kalyvas, „Democracy and the Politics of the Extraordinary: Max Weber, Carl Schmitt and Hannah Arendt”, Cambridge 2008.

H. Kelsen, „God and the State”, „Logos” 11 (1922/23), s. 63.

H. Kelsen, „The Essence and Value of Democracy”, przeł. N. Urbinati, B. Graff, red. C. Accetti, New York 2013.

K. Koźmiński, K. Kaleta, „Charakter władzy suwerennej w koncepcjach ładu konstytucyjnego Hansa Kelsena i Carla Schmitta”, „Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna” 2/2013.

G. Lukacs, „O niektórych osobliwościach historycznego rozwoju Niemiec”, przeł. J. Kałążny, [w:] „Sonderweg. Spory o >>niemiecką drogę odrębną<<”, Poznań 2008.

.J. P. McCormick, „Irracjonalny wybór i krwawa walka. Wprowadzenie do teorii Carla Schmitta”, przeł. A. Warso, „Kronos” 2008.

H. Meier, „The Lesson of Carl Schmitt: Four Chapters on the Distinction between Political Theology and Political Philosophy”, Chicago 2011.

R. Mehring, „Liberalism as a >>Metaphysical System<<. The Methodological Structure of Carl Schmitt’s Critique of Political Rationalism”, [w:] „Law as Politics. Carl Schmitt’s Critique of Liberalism”, red. D. Dyzenhaus, Durham-London 1998.

R. Mehring, „Carl Schmitt. A Biography”, przeł. D. Steuer, Cambridge 2014.

L. von Mises, „Omnipotent Government. The Rise of the Total State and Total War”, Indianopolis 2011.

Ch. Mouffe, „Polityczność”, przeł. J. Erbel, wstęp M. Gdula, Warszawa 2008.

F. Nietzsche, „Z genealogii moralności. Pisma polemiczne”, przeł. L. Staff, Warszawa 1904.

P. Nowak, „Metamorfozy potwora”, [w:] idem, „Podpis księcia. Rozważania o mocy i słabości”, Warszawa 2013.

H. Orłowski, „Spory o Sonderweg, o niemiecką >>drogę odrębną<<”, [w:] „Sonderweg. Spory o >>niemiecką drogę odrębną<<”, Poznań 2008.

K. Prokop, „Stany nadzwyczajne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”, Białystok 2005

J. Rawls, „Political Liberalism”, New York 2005.

F. Ryszka, „Carl Schmitt w nauce prawa i polityki XX wieku. Twórca i dzieło. Szkic do portretu i wybrane wątki teorii”, „Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi” 1996, t. XIX.

F. Ryszka, „Intelektualiści a hitleryzm. Szkic o rewolucji konserwatywnej w Niemczech”, „Kwartalnik Historyczny” 1959, R. LXVI.

M. G. Salter, „Carl Schmitt. Law as Politics, Ideology and Strategic Myth”, London-New York 2012

H. Schambeck, „Nauka prawa Hansa Kelsena”, „Studia Iuridica Toruniensia”, tom VIII.

Schmitt, „Lewiatan w teorii państwa Thomasa Hobbesa: sens i niepowodzenie politycznego symbolu”, przeł. M. Falkowski, Warszawa 2008.

Schmitt, „The Concept of the Political: Expanded Edition”, przeł. G. Schwab, Chicago-London 2007.

Schmitt, „Epoka neutralizacji i apolityzacji”, tłum. W. Kunicki, [w:] „Rewolucja konserwatywna w Niemczech 1918-1933”, red. W. Kunicki, Poznań 1999.

C. Schmitt, „Teologia polityczna i inne pisma”, przeł. M. A. Cichocki, Warszawa 2012.

C. Schmitt, „Teoria partyzanta. Uwagi na marginesie >>Pojęcia polityczności<<”, przeł. B. Cymbrowski, Warszawa 2016.

C. Schmitt, „Nauka o konstytucji”, przeł. M. Kurkowska, R. Marszałek, red. M. A. Cichocki, T. Krawczyk, Warszawa 2013.

C. Schmitt, „Dyktatura. Od źródeł nowożytnej idei suwerenności do proletariackiej walki klas”, przeł. K. Wudarska, Warszawa 2016.

C. Schmitt, „The Plight of European Jurisprudence”, „Télos” Spring 1990.

B. Schupmann, „Carl Schmitt's State and Constitutional Theory”, Oxford 2018.

R. Skarzyński, „Konserwatyzm. Zarys dziejów filozofii politycznej”, Warszawa 1998.

R. Skarzyński, „Od chaosu do ładu. Carl Schmitt i problem tego, co polityczne”, Warszawa 1991.

Stern, „The Politics of Cultural Despair. A Study in the Rise of the German Ideology”, Berkeley 1961.

C. Strathausen, „Myth or Knowledge? Reading Carl Schmitt’s >>Hamlet or Hecuba<<”, „Télos” 2010 (153).

C. Thornhill, „Political Theory in Modern Germany: An Introduction”, Cambridge 2000.

M. Zmierczak, „Kształtowanie się koncepcji państwa prawnego (na przykładzie niemieckiej myśli polityczno-prawnej”, [w:] „Państwo prawa”, red. J. Kowalski, Warszawa 2008.

E. Voegelin, „Nowa nauka polityki”, przeł. P. Śpiewak, Warszawa 1992.