Słowa kluczowe
odpowiedzialność sędziów
odpowiedzialność prokuratorów
Trzecia Rzesza
trzeci proces norymberski
Jak cytować
Abstrakt
Sędziowie niemieckich sądów specjalnych w okupowanej Polsce podczas II Wojny Światowej skazując Polaków na karę śmierci dopuszczali się zbrodni przeciwko ludzkości. Na karę śmierci został skazany Polak, który jako ekspedient w sklepie pomagał wysiedlanym Polakom w ten sposób, że sprzedawał im mięso, do którego kupowania nie mieli oni prawa. Tak samo ukarano Polaka wysiedlonego z całą rodziną własnego gospodarstwa rolnego za to że utrzymywał się z nielegalnego handlu. Skazano na karę śmierci polskiego mleczarza, który zaniedbywał niemieckie krowy, dające przez to mniej mleka. Żaden z sędziów, którzy wydawali takie wyroki nie poniósł odpowiedzialności w Republice Federalnej. W komunistycznych Niemczech wschodnich skazano na karę 8 lat więzienia sędziego sondergerichtu w Poznaniu, który brał udział w karaniu śmiercią 71 osób oskarżonych o drobne wykroczenia. Wyrok ten zasługuje na respekt z perspektywy współczesności.
Bibliografia
Backhaus F., Boll M., Gross R. (red.), Fritz Bauer der Staatsanwalt. NS-Verbrechen vor Gericht, Frankfurt am Main – New York 2014.
Bauer F., Die Humanität der Rechtsordnung. Ausgewählte Schriften, J. Perels, I. Wojak (red.), Frankfurt am Main-New York 1998.
Benz H., Graml H., Weiβ H. (red.), Enzyklopädie des Nationalsozialismus, München 1997.
Braunbuch. Kriegs- und Naziverbrechen in Der Bundesrepublik. Staat. Wirtschaft. Verwaltung. Armee. Justiz. Wissenschaft, Nationalrat der Nationalen Front des Demokratischen Deutschland. Dokumentationszentrum der Staatlichen Archivverwaltung der DDR, Berlin 1965.
Cyprian T., Nieznana Norymberga. Dwanaście procesów norymberskich, Warszawa 1965.
Freisler R., Grau F., Krug K., Rietsch O., Deutsches Strafrecht, t. 1, Berlin 1941.
Friedrich J., Freispruch für die Nazi-Justiz. Die Urteile gegen NS-Richter seit 1948 r. Eine Dokumentation, Berlin 1998.
Görtemaker M., In eigener Sache. Das BMJ und Seine Beiträge zur Aufarbeitung der NS-Vergangenheit [w:] M. Görtemaker, Ch. Safferling (red.), Die Rosenburg. Das Bundesministerium der Justiz und die NS-Vergangenheit – eine Bestandsaufnahme, Bonn 2013.
Görtemaker M., Safferling Ch. (red.), Die Rosenburg. Das Bundesministerium der Justiz und die NS-Vergangenheit – eine Bestandsaufnahme, Bonn 2013.
Görtemaker M., Safferling Ch., Die Akte Rosenburg. Das Bundesministerium der Justiz und die NS-Zeit, München 2016.
Herbert U., Justiz und NS-Vergangenheit in der Bundesrepublik 1945-1950 [w:] M. Görtemaker, Ch. Safferling (red.), Die Rosenburg. Das Bundesministerium der Justiz und die NS-Vergangenheit – eine Bestandsaufnahme, Bonn 2013.
Klee E., Das Personenlexikon zum Dritten Reich. Wer was vor und nach 1945 ?, Frankfurt am Main 2003.
Kulesza W., Crime of bending the law (Rechtsbeugung) by German special courts in occupied Poland. A contribution to research [w:] M. Bainczyk, A. Kubiak-Cyrul (red.), State's Responsibility for International Crimes. Reflections upon the Rosenburg Exhibition, Stuttgart 2021.
Kulesza W., Crimen laesae iustitiae. Odpowiedzialność karna sędziów i prokuratorów za zbrodnie sądowe według prawa norymberskiego, niemieckiego, austriackiego i polskiego, Łódź 2013.
Kulesza W., Lex iniusta non est lex [w:] S. Wojtczak, J. Wyporska-Frankiewicz (red.), Wyzwania współczesnej polityki prawa. Pani Profesor Małgorzacie Król uczniowie i przyjaciele, Warszawa 2022.
Kulesza W., Odpowiedzialność karna za zbrodnie sądowe prokuratorów III Rzeszy w Niemczech Zachodnich i Wschodnich, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2021, t. LXXIII, z. 1.
Kulesza W., Okupacyjny nadburmistrz i sędziowie Sądu Specjalnego w Toruniu (czyli o paradoksach historyczno-prawnych), „Studia Iuridica Toruniensia” 2021.
Kulesza W., Polacy wpisani na volkslistę a obowiązek służby w Wehrmachcie w świetle wyroków Sądu Specjalnego w Toruniu, „Studia Iuridica Toruniensia” 2018, t. XXIII.
Kulesza W., Przedmowa do polskiego wydania [w:] H. Langbein, Auschwitz przed sądem. Proces we Frankfurcie nad Menem 1963-1965. Dokumentacja, Wrocław – Warszawa – Oświęcim 2011.
Kulesza W., Przestępcze naginanie prawa przez niemieckie sądy specjalne w okupowanej Polsce. Przyczynek do badań [w:] M. Bainczyk, A. Kubiak-Cyrul (red.), Odpowiedzialność państwa za zbrodnie międzynarodowe. Refleksje wokół wystawy „Rosenburg”, Poznań 2021.
Kulesza W., Sąd Specjalny (Sondergericht) w Łodzi [w:] Gmach i jego tajemnice. Sąd Okręgowy w Łodzi, Łódź 2017.
Kulesza W., Ustalenie prawdy jako cel postępowania sądowego – refleksje historyczne [w:] H. Czaczkowska, M. Kuciński (red.), Dialog wielokulturowości i prawda, Bydgoszcz 2018.
Kulesza W., Wysiedlenia z kraju Warty (Warthegau) w świetle procesu Gauleitera Artura Greisera [w:] J. Żelazko (red.), Ludność cywilna w łódzkich obozach przesiedleńczych, Łódź 2010.
Lemiesz W., Paragraf i zbrodnia, Warszawa 1963.
Marxen K., Schlüter H., Terror und „Normalität”. Urteile des nationalsozialistischen Volksgerichtschof: Eine Dokumentation, „Juristische Zeitgeschichte Nordrhein – Westfalen“ 2004, t. 13.
Ostendorf H., Die – widersprüchlichen – Auswirkungen der Nürnberger Prozesse auf die westdeutsche Justiz, [w:] G. Hankel, G. Stuby (red.), Strafgerichte gegen Menschheitsverbrechen. Zum Völkerstrafrecht 50 Jahre nach den Nürnberger Prozessen, Hamburg 1995.
Peschel-Gutzeit L.M., Aufarbeitung von Systemunrecht durch die Justiz: Anspruch und Wirklichkeit [w:] U. Drobing (red.), Die Strafrechtsjustiz der DDR im Systemwechsel. Partei und Justiz. Mauerschützen und Rechtsbeugung, Berlin 1989.
Pospieszalski K.M., Hitlerowskie „prawo” okupacyjne w Polsce, Poznań 1952.
Rautenberg E.C., In Memoriam Nürnberger Juristenprozess: Die Auseinandersetzung mit dem NS –Justizunrecht in den beiden deutschen Teilstaaten, „Goltdammer‘s Archiv für Strafrecht” 2012, nr 1.
Schenk D., Albert Forster gdański namiestnik Hitlera. Zbrodnie hitlerowskie w Gdańsku i Prusach Zachodnich, Gdańsk 2002.
Schenk D., Auf dem rechten Auge blind. Die braunen Wurzeln des BKA, Köln 2001.
Schenk D., Die Post von Danzig. Geschichte eines deutschen Justizmords, Reibek bei Hamburg 1995.
Schenk D., Generalstaatsanwalt Dr. Fritz Bauer im Widerstreit politischer Interessen [w:] A. Liszewska, J. Kulesza (red.), Pro dignitate legis et maiestate iustitiae. Księga Jubileuszowa z okazji 70. Rocznicy urodzin Profesora Witolda Kuleszy, Łódź 2020.
Schenk D., Poczta Polska w Gdańsku. Dzieje pewnego niemieckiego zabójstwa sądowego, Gdańsk 1999.
Schlüter H., „… für die Menschlichkeit im Strafmaβ bekant…”. Das Sondergericht Litzmannstadt und sein Vorsitzender Richter, „Juristische Zeitgeschichte Nordrhein – Westfalen” 2005, t. 14.
Solf U., Versuche, Nazi-Richter zur Verantwortung zu ziehen, Ludwigsburg 1995.
Steinke R., Fritz Bauer oder Auschwitz vor Gericht, München – Berlin 2014.
Vorbaum T., Die „strafrechtliche Aufarbeitung“ der nationalsozialistischen Justizverbrechen in Nachkriegszeit [w:] M. Görtemaker, Ch. Safferling (red.), Die Rosenburg. Das Bundesministerium der Justiz und die NS-Vergangenheit - eine Bestandsaufnahme, Bonn 2013.
Wardyńska M., Wysiedlenia ludności polskiej z okupowanych ziem polskich włączonych do III Rzeszy w latach 1939-1945, Warszawa 2017.
Wieland G., Besonderheiten der Strafverfahren zu Ahndung von Nazi-Justizverbrechen, „Neue Justiz“ 1984, nr 8.
Zajadło J., Formuła Radbrucha, Gdańsk 2001.
Zimmerman S., Historisches und Politisches Vorverständnis [w:] A. Eser, J. Arnold (red.), Strafrecht in Reaktion auf Systemunrecht. Vergleichende Einblicke in Transitionsprozesse, t. 2, Freiburg im Breisgau 2000.
Licencja
od 2023 r. 