Wpływ czynników pozaprawnych na kształt reformy sądowej w Królestwie Polskim z lat 1875-1876

Abstrakt

Fiasko koncepcji Wielopolskiego, a następnie wybuch i klęska powstania styczniowego z 1863 r. przesądziły o celach i metodach carskiej polityki w Królestwie Polskim. Celem stała się ostateczna likwidacja ustrojowo-politycznych i prawnych odrębności Królestwa od Rosji i pełna jego unifikacja z cesarstwem. W sferach wysokiej biurokracji petersburskiej zwyciężył ostatecznie centralizacyjny kurs polityczny wobec Królestwa; przekonano do niego liczące się warstwy społeczeństwa rosyjskiego. Rolę istotną w tej kwestii odegrali rosyjscy słowianofile, a głównie publikujący w gazecie Dień (Dzień) Hilferding i Samarin. W artykułach Samarina nakreślone zostały nie tylko cele rosyjskiej polityki w Królestwie Polskim, ale również metody ich realizacji. Charakterystyczne, że sformułowanie i realizację podejmowanych w Królestwie Polskim po upadku powstania styczniowego reform powierzono Mikołajowi Milutinowi i że tenże, jeszcze jesienią 1863 r. wyjeżdżając do Warszawy w celu „zapoznania się na miejscu ze sprawami Królestwa Polskiego i stanem miejscowego zarządu cywilnego oraz przedstawienia szczegółowego planu środków uspokojenia kraju i dalszego jego ustroju", zaprosił do współpracy Samarina i Czerkaskiego i z nimi odbył tę podróż.