Słowa kluczowe
egzaminy językowe
stara matura
nowa matura
egzaminy zewnętrzne
polski system edukacji
Jak cytować
Abstrakt
Matura is an important high-stakes examination present in the Polish education system since the late 18th century. It is taken on completion of high school and is compulsory for those who want to apply for higher education. As a result of an examination reform, in 2005 the exam took on a new form. Since then it has been a professional, external, standardised assessment used for the analysis of school and student performance, and – most importantly – in lieu of university entrance exams.
The article looks at the evolution of the foreign language component of the Matura exam over the last six decades: from an internal test prepared by local authorities and by schools, assessed arbitrarily by the test-takers’ teachers, to a professional examination prepared by expert institutions in compliance with quality standards and assessed by trained markers according to elaborate grading criteria. The paper follows the changes occurring in the assessment starting from 1960 up to 2023, when another examination reform brought about new modifications in the foreign language exam.
Finansowanie
Badanie dofinansowano ze środków przeznaczonych na utrzymanie i rozwój potencjału badawczego w dyscyplinie pedagogika nr WPiNH/PEDAG/SUB/8/2021-KON.
Bibliografia
Bąk B., Drozd G., Stec B., Nec L. (1997), Nowa Matura z języków obcych: j. angielski, j. niemiecki, j. francuski, j. rosyjski – egzamin ustny. Legnica: Wojewódzki Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Legnicy.
Council of Europe (2020), Common European framework of reference for languages: Learning, teaching, assessment – Companion Volume. Strasbourg: Council of Europe Publishing. Online: https://rm.coe.int/common-european-framework-of-reference-for-languages-learning-teaching/16809ea0d4 [DW 02.06.2023].
Czarnecka-Cicha B. (2008), Egzamin maturalny. Lata 2002–2008. Warszawa: Centralna Komisja Egzaminacyjna. Okręgowe Komisje Egzaminacyjne. Online: https://bip.oke.waw.pl/new/download/files/File/matura/2008/sprawozdanie_2008/cke_matura2002_2008.pdf [DW 14.01.2023].
Domoradzki S., Karpińska K. (2017), O egzaminie maturalnym z matematyki na obszarze zaboru pruskiego od XVIII do początku XX wieku. „Antiquitates Mathematicae”, nr 11(1), s. 157–201. DOI:10.14708/am.v11i0.5649 DOI: https://doi.org/10.14708/am.v11i0.5649
Kierznowski Ł. (2016), Egzamin maturalny w Polsce: analiza prawna. Białystok: Wydawnictwo Prawo i Partnerstwo.
Książek W. (2001), Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej – z upoważnienia ministra – na zapytanie nr 3018 w sprawie przygotowań do nowej matury w 2002 r. i konsultacji w tym zakresie. Online: http://orka2.sejm.gov.pl/IZ3.nsf/main/4EE204B0 [DW 2.06.2023].
Lewkowicz J., Zawadowska-Kittel E. (2008), Impact of the new school-leaving exam of English in Poland. “Cambridge ESOL: Research Notes”, nr 34, s. 27–31. Online: https://www.cambridgeenglish.org/images/23153-research-notes-34.pdf [DW 14.01.2023].
Majchrowska G. (1997), Matura – język angielski 1997/98. Materiały dla nauczycieli i uczniów: Informator. Z. 1. Katowice: Wojewódzki Ośrodek Metodyczny w Katowicach.
Majsiak J. (2015), Historia matury – Egzamin dojrzałości na przestrzeni wieków. „Nauczyciel”, nr 5, s. 28–33.
Ministerstwo Edukacji Narodowej (MEN) (2000), Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 lutego 2000 r. w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów (Dz.U. 2000 nr 17, poz. 215).
Ministerstwo Edukacji Narodowej (MEN) (2001), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 6 listopada 2001 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych (Dz.U. 2001 nr 29, poz. 323).
Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu (MENiS) (2003a), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych (Dz.U. 2003 nr 26, poz. 225).
Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu (MENiS) (2003b), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 kwietnia 2003 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów (Dz.U. 2003 nr 90, poz. 846).
Ministerstwo Edukacji Narodowej (MEN) (2018), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz.U. 2018, poz. 467).
Okręgowa Komisja Egzaminacyjna (OKE) w Krakowie (1999), W kierunku nowych egzaminów szkolnych. Kraków: Wydawnictwo Szkolne Omega.
Pancer I. (1996), Przed maturą 1997 – język angielski. Wojewódzki Zespół Egzaminacyjny. Gdańsk: Nowa Matura – Gdańsk.
Poszytek P. (2008), European standards of testing language proficiency and the Polish “Nowa Matura” examination in English. Kraków: Universitas.
Rada Europy (2003), Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie. Warszawa: CODN.
Regionalna Komisja Egzaminów Szkolnych w Krakowie (1998), Informator maturalny: język angielski. Matura 98. Kraków: Wydawnictwo Szkolne Omega.
Sendur A.M., Kościńska A. (2021), Kształcenie w sieci – teoria i praktyka. Przewodnik dla nauczycieli języków obcych i nie tylko. Kraków: Oficyna Wydawnicza KAAFM.
Sendur A.M. (2023), Foreign language skills and sub-skills in the Polish Matura Exam: An overview of test tasks over the last six decades, (w:) Krawiec M., Dong D., Trambley J., Hsiung P.-S. (red.), Various facets of foreign language education. Hamburg: Dr KovacVerlag, s. 79–103.
Smolik M. (2012), Języki obce na egzaminach zewnętrznych: innowacje w latach 2012–2015. „Języki Obce w Szkole”, nr 1, s. 22–31. Online: https://jows.pl/brepo/panel_repo_files/2021/07/21/cgvs3y/jezyki-obce-w-szkole-nr-1-2012-1.pdf [DW 14.01.2023].
Smolik M. (2021), IV Kongres Edukacji – Egzamin maturalny z języka obcego od roku 2023. Online: youtube.com/watch?v=mo5uqMD9ixA [DW 03.06.2023].
Trzcińska B. (2015), Egzamin maturalny z języka angielskiego 2015: wyniki i wnioski. „Języki Obce w Szkole”, nr 3, s. 21–28. Online: https://jows.pl/brepo/panel_repo_files/2023/01/10/qkeans/jows-3-2015-trzcinska.pdf [DW 02.06.2023].
Wiśniewska-Olejnik M. (2019), Maturus znaczy dojrzały. Historia egzaminu maturalnego z języka polskiego z nutą refleksji. „Horyzonty Polonistyki”, nr 1(28), s. 18–25.
Wojewódzka Komisja Egzaminów Szkolnych przy Kuratorze Oświaty w Krakowie (1996), Zarys raportu „Dojrzewanie do Nowej Matury w regionie Polski Południowej i Południowo-Wschodniej” na spotkanie Kuratorów Oświaty Bielska-Białej, Chełma, Kielc, Krakowa, Krosna, Lublina, Nowego Sącza, Przemyśla, Rzeszowa, Tarnobrzegu, Tarnowa, Zamościa w dniu 27 września 1996 r. w Krakowie.
https://www.cambridgeenglish.org/exams-and-tests/linguaskill/information-about-the-test/ [DW 17.01.2023].
https://www.pearsonpte.com/scoring/automated-scoring [DW 17.01.2023].
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Przedstawiany utwór (artykuł) upubliczniany jest na podstawie umowy z autorem i na licencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Użytkownicy mają obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych,
- utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).