Rosyjskie czynniki rządowe wobec reformy szkolnej Aleksandra Wielopolskiego w świetle petersburskiego rękopisu ekspertyzy prawnej zatytułowanej Uwagi nad projektem stworzenia instytucji naukowych w Królestwie Polskim opublikowanym w polskiej gazecie »Dziennik Powszechny«
PDF

Jak cytować

Szpoper, D. (2018). Rosyjskie czynniki rządowe wobec reformy szkolnej Aleksandra Wielopolskiego w świetle petersburskiego rękopisu ekspertyzy prawnej zatytułowanej Uwagi nad projektem stworzenia instytucji naukowych w Królestwie Polskim opublikowanym w polskiej gazecie »Dziennik Powszechny«. Czasopismo Prawno-Historyczne, 70(1), 11–66. https://doi.org/10.14746/cph.2018.1.1

Liczba wyświetleń: 399


Liczba pobrań: 250

Abstrakt

A bill concerning public education together with an accompanying explanatory statement were created between June and October 1861. The aforementioned bill and justification were created under the direction of count Alexander Wielopolski, marquis Gonzaga-Myszkowski, the Presiding Chief Director in the Governmental Committee of Faith and Public Enlightenment of the Kingdom of Poland. Both of these documents were published on the pages of a newspaper entitled “Public Daily” (Polish Dziennik Powszechny) in Warsaw. The Russian authorities in Saint Petersburg ordered a legal opinion to be drawn up in November-December of 1861. Its contents were used to analyze the proposed education reform in the Kingdom of Poland.
https://doi.org/10.14746/cph.2018.1.1
PDF

Bibliografia

Rosyjskie Państwowe Archiwum Historyczne (Rossijskij Gosudarstwiennyj Istoriczeskij Archiw) w Sankt Petersburgu – Fond 908, Piotr Wałujew, op.1, d. 156.

Projekt Organizacji Zakładów Naukowych w Królestwie Polskim, „Dziennik Powszechny. Pismo Urzędowe, Polityczne i Naukowe”, [Warszawa] 16 (28) X 1861, nr 24.

Powody do Projektu Organizacji Wychowania Publicznego w Królestwie, „Dziennik Powszechny. Pismo Urzędowe, Polityczne i Naukowe”, [Warszawa] 21 X–2 XI 1861, nr 28.

Barzykowski S., Historia powstania listopadowego, t. I, Poznań 1883.

Berg M., Zapiski o polskich spiskach i powstaniach, cz. I-II, Warszawa 1906.

Bismarck O. von, Licznaja korrespondencija iz Sankt–Peterburga 1859– 1862 gg., tłumaczenie i komentarze W.S. Dudariewa, Sankt – Peterburg 2013.

Cohn A.J., Szkoła Rabinów, [w:] Z dziejów gminy starozakonnych w Warszawie w XIX wieku, t. I, Szkolnictwo, Warszawa 1907.

Cziczerin B.N., Moskwa sorokowych godow, [w:] idem, Wospominanija, t. I, Moskwa 2010.

Dokudowskij W.A., Wospominanija generał-majora Wasilija Abramowicza Dokudowskowo. Pierwoj połowiny nastojaszczewostoletija (do 1863 goda), [Riazań] 1898.

Feliński Z.S., Pamiętniki, Warszawa 1986.

Grabski W., Historia Towarzystwa Rolniczego, t. I, Historia rozwoju rolnictwa i sprawy włościańskiej w pierwszej połowie XIX wieku, Warszawa-Kraków 1904.

[Gusakowskij P.N.], Ministerstwo justicii za sto let 1802-1902. Istoriczeskij oczerk, S.[ankt]-Petersburg 1902.

Janowski J. K., Pamiętniki o powstaniu styczniowem. Czasy przedpowstaniowe 1854– 1862, t. III, Warszawa 1931.

Korespondencja namiestników Królestwa Polskiego z lat 1861– 1863, red. S. Kieniewicz, I. Miller, Warszawa -Kraków– Gdańsk 1973.

Kraushar A., Siedmiolecie Szkoły Głównej Warszawskiej 1862-1869, Wydział Prawa i Administracji, Notatki do historyi szkół prawa w Polsce, Warszawa-Kraków 1883.

Lisicki H., Aleksander Wielopolski, t. II, Kraków 1878.

Materiały do dziejów uwłaszczenia w Królestwie Polskim, opr. K. Śreniowska, S. Śreniowski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1961.

Milutin D.A., Wspominanija 1860-1862, Moskwa 1999.

Podwysockij A., Zapiski oczewidca o sobytiach w Warszawie w 1861 i 1862 godach, Sankt-Peterburg 1869.

Przyborowski W., Historia dwóch lat 1861-1862, cz. I, Kraków 1893; cz. II, Kraków 1895.

Rożdestwienskij S.W., Istoriczejskij obzor diejatielnosti Ministerstwa narodnowo proswieszczenija 1802-1902, S.[ankt]-Peterburg, 1902.

Skałkowski A.M., Aleksander Wielopolski w świetle archiwów rodzinnych (1861-1877), t. II-III, Poznań 1947.

Szczerbatow A.P., Generał–feldmarszał kniaź Paskiewicz. Jewozniżń i diejatielnost’, t. V, 1832– 1847 gg., Sankt – Petersburg 1896.

Szczerbatow A.A., Na służbie Moskwie i otieczestwu, Moskwa 2009.

Szczerbatow A.P., Rządy księcia Paskiewicza w Królestwie Polskim (1832– 1847), Warszawa 1900.

Szymanowski W., Listy o wypadkach w Polsce 1861– 1862, Warszawa 1936.

Wałujew P.A., Dniewnik ministra wnutriennych dieł w dwuch tomach, t. I, 1861-1864, Moskwa 1961.

Baszkiewicz J., Historia Francji, Wrocław-Warszawa-Kraków 2003.

Christoforow I., Imperator Wsierossijskij Aleksandr II Nikołajewicz, 17 aprela 1818 – 1 marta 1881, Moskwa 2015.

Dylągowa H., Dzieje Unii Brzeskiej (1596– 1918), Warszawa– Olsztyn 1996.

Gosudarstwiennyje diejatieli Rossijskoj impierii. Gławywysszich i centralnych uczreżdenij 1802-1917. Biobibłograficzeskij sprawocznik, S.[ankt]-Peterburg 2001.

Grebielskij P., A. Mirwis, Dom Romanowych. Biograficzeskije swedienija o czlenach carstwowa wszewodoma, ich predkach i rodstwiennikach, Sankt – Peterburg 1992.

Kostiuszko I.I., Krestianskaja reforma 1864 goda w Carstwie Polskom, Moskwa 1962.

Kucharzewski J., Epoka paskiewiczowska. Losy oświaty, Warszawa–Kraków 1914.

Manteuffel T., Centralne władze oświatowe na terenie b. Królestwa Kongresowego (1807– 1915), Warszawa 1929.

Mitiurin D.W., Paskiewicz. Umirotworitiel Jewropy, Sankt – Peterburg 2004.

Nowak M., Aktywność polityczna Zygmunta Wielopolskiego. Z dziejów myśli ugodowej w Królestwie Polskim w drugiej połowie XIX wieku, Kielce 2013.

Pipes R., Siergiej Siemionowicz Uwarow: Żiznie opisanie, Moskwa 2013.

Poznański K., Reforma szkolna w Królestwie Polskim w 1862 roku, Wrocław–Warszawa–Kraków 1968.

Prawiłowa Je., Finansy impierii. Diengi i włast’ w politike Rossiji na nacjonalnych okrainach, 1801– 1917, Moskwa 2006.

Ramotowska F., Rząd carski wobec manifestacji patriotycznych w Królestwie Polskim 1860– 1862, Wrocław-Warszawa–Kraków–Gdańsk 1971.

Rzemieniuk F., Unickie szkoły początkowe w Królestwie Polskim i w Galicji 1772-1914, Lublin 1991.

Spasowicz W., Życie i polityka margrabiego Wielopolskiego, [w:] idem, Pisma, t. III, [Sankt] Petersburg 1892.

Rużyckaja I.W., Zakonodatielna diejatielnost’ w carstwowanije imperatora Nikołaja I, Moskwa - Sankt-Peterburg 2015.

Stafiorowa E.Ł., A.W. Gołowin i liberalnyje reformy w proswieszczeniji, Moskwa 2007.

Sziłow D.M., Ju.A. Kuźmin, Czleny Gosudarstwiennowo sowieta Rossijskoj impierii 1801-1906. Biobibłograficzeskij sprawocznik. S.[ankt]-Peterburg 2007.

Szpoper D., Aleksander Wielopolski i próba ustrojowej rekonstrukcji Królestwa Polskiego w latach 1861– 1862, [w:] Próba ustrojowej rekonstrukcji Królestwa Polskiego w latach 1861 1862. W 150. rocznicę reform margrabiego Aleksandra Wielopolskiego, red. L. Mażewski, Olsztyn [2012].

Szpoper D., Rada Państwa (1810-1917). Od subsydiarnego organu władzy rosyjskich imperatorów do izby wyższej parlamentu, [w:] „Opolskie Studia Administracyjno-Prawne”, t. XIV/2, Opole 2016.

Witkowski W., Historia administracji w Polsce 1764–1989, Warszawa 2007.

Wodzianowska I., Rzymskokatolicka Akademia Duchowna w Petersburgu 1842-1918, Lublin 2007.

Wortman R.S., The development of a russian legal consciousness, Chicago 1976 w autoryzowanym tłumaczeniu M.D. Dołbiłowa i F.L. Sewastianowa: R.S. Wortman, Włastitieli i sud’i. Rozwitie prawowowo soznanija w impieratorskoj Rossiji, Moskwa 2004.

Zeldicz J., Piotr Aleksandrowicz Wałujew i jewo wriemia. Istoriczeskoje powestwowanije, Moskwa 2006.