Możliwość prowadzenia postępowania karnego w sprawie zbrodni popełnionych w czasie Powstania Warszawskiego przed sądami polskimi. Przypadek Heinza Reinefartha
PDF

Słowa kluczowe

Powstanie Warszawskie
zbrodnie nazistowskie
Instytut Pamięci Narodowej
Rzeź Woli
ściganie zbrodni prawa międzynarodowego

Jak cytować

Kuczyńska, H. (2019). Możliwość prowadzenia postępowania karnego w sprawie zbrodni popełnionych w czasie Powstania Warszawskiego przed sądami polskimi. Przypadek Heinza Reinefartha. Czasopismo Prawno-Historyczne, 70(2), 331–360. https://doi.org/10.14746/cph.2018.2.13

Abstrakt

Celem artykułu jest rozważenie tego, czy dopuszczalne z punktu widzenia prawa karnego polskiego i prawa Unii Europejskiej jest prowadzenie postępowania karnego w sprawie zbrodni popełnionych w czasie Powstania Warszawskiego przed organami polskimi. Już na pierwszy rzut oka pojawiają się liczne problemy związane z historycznym charakterem czynów zarzucanych oskarżonemu: oskarżeni zmarli, a także często ma miejsce res iudicata (przesłanka rzeczy osądzonej). Występują więc przesłanki z artykułu 17 § 1 pkt 5, 6 i 7 k.p.k., które stanowią negatywne przesłanki prowadzenia postępowania i muszą prowadzić do jego umorzenia. W tej konkretnej sprawie ściganie odbywa się na podstawie przepisów ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, która reguluje tryb postępowania w zakresie ścigania przestępstw popełnionych na osobach narodowości polskiej lub obywatelach polskich innych narodowości w okresie od dnia 8 listopada 1917 r. do dnia 31 lipca 1990 r. w postaci m.in. zbrodni nazistowskich., jako przykład zbrodni, w przypadku której dopuszczalne jest prowadzenie postępowania karnego. Na przykładzie Rzezi Woli, zbrodni przypisywanej H. Reinefarthowi, zostanie wykazane, jakie prawne trudności spotykały śledztwo toczące się w tej sprawie.

https://doi.org/10.14746/cph.2018.2.13
PDF

Bibliografia

Beulke W., Strafprozessrecht, Heidelberg 2005.

Cherif Bassiouni M., Accountability for Violations of International Humanitarian Law and Other Serious Violations of Human Rights, w: M. Cherif Bassiouni (red.), Post-Conflict Justice, Ardsley, New York 2002.

Cieślak M., Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, Warszawa 1984.

Davies N., Powstanie ’44. Kraków 2006.

Dekret z dnia 22 stycznia 1946 r. o Najwyższym Trybunale Narodowym (Dz.U. z 1946 r. Nr 5, poz. 45).

Dz. U. z 1946 r., Nr 69, poz. 377 z późn. zm.

Dz. U. z 1952 r. Nr 2, poz. 9, z późn. zm.

Dz. U. z 1970 r., Nr 26, poz. 208.

Dz. U. z dnia 16 stycznia 1952 r.

Dz. Urz. UE C 83/389 z dnia 30.3.2010.

Dz.U. 2003 nr 78 poz. 708.

Grzebyk P., Hidden in the glare of the Nuremberg trial: impunity for the Wola massacre as the greatest debacle of post-war trias, refeat wygłoszony na konferencji: "Debacles, Illusions and Failures in the History of International Adjudication", zorganizowanej przez Instytut Maksa Plancka w Luksemburgu, w dniach 24-25 listopada 2016 r. w Luksemburgu.

Hartmann A., Schmidt R., Strafprozessrecht, Hannover 2010.

Havel B. F., Public Law and the Construction of Collective Memory, w: M. Cherif Bassiouni (red.), Post-Conflict Justice, Ardsley, New York 2002.

Konwencja wykonawcza układu między rządami państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach, podpisanego w Schengen w dniu 14 czerwca 1985 r., Dz.Urz. UE z 2000, L 239, s. 13.

Król E. C., Bömelburg H.-J., Thomae M. (red.): Der Warschauer Aufstand 1944. Ereignis und Wahrnehmung in Polen und Deutschland, Ferdinand Schöningh, Paderborn 2011.

Lach A., Glosa do wyroku TS z dnia 29 czerwca 2016 r., C-486/14, „Przegląd Sądowy” 2017, nr 11-12.

Marti P., Sprawa Reinefartha. Kat Powstania Warszawskiego czy szacowny obywatel, Warszawa 2016.

Richie A., Warszawa 1944. Tragiczne Powstanie, Warszawa 2013.

Roxin C., Schünemann B., Strafverfahrensrecht, München 2008.

Rozmowa z Marcinem Napiórkowskim, Wyścig pochodu z konduktem, „Polityka” 2016, nr 40(3079).

Sakowicz A., Glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 29 czerwca 2016 r. w sprawie C-486/14. Postępowanie karne przeciwko Piotrowie Kossowskiemu, „Białostockie Studia Prawnicze” 2017, nr 22(1).

Sakowicz A., Zasada ne bis in idem w prawie karnym, Białystok 2011.

Sawicki J., Przed polskim prokuratorem, Warszawa 1958.

Sawicki J., Zburzenie Warszawy. Zeznania generałów niemieckich przed polskim prokuratorem członkiem polskiej delegacji przy Międzynarodowym Trybunale Wojennym w Norymberdze. Warszawa 1949.

Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r., Dz.U.2016.749 tekst jedn.

Waltoś S., Hofmański P., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2013.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13.07.1965 r., sygn. IV KR 98/65, OSNKW 1965/11/133.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2006 r., IV KO 22/05, OSNKW 2006/7-8/75.

Wyrok Trybunału z dnia 5 czerwca 2014 r. w sprawie M., sygn. C 398/12, pkt 28.

Wyrok TSUE z dnia 11 lutego 2003 r., Gözütok i Brügge, sygn. C 187/01 i C 385/01, pkt 28 i 38.

Wyrok TSUE w sprawie przeciwko Van Esbroeckowi, sygn. C-436/04.

Wyrok TSUE z dnia 18 lipca 2007 r. w sprawie przeciwko N. Kraaijenbrink, sygn. C 367/05.