Abstrakt
W artykule przedstawiono zagadnienie „pojedynku amerykańskiego”, który polega na zawarciu porozumienia dwóch osób co do uzależnienia samobójstwa jednego z nich od ściśle określonych warunków lub okoliczności losowych. Najczęściej objawiał się w postaci losowania kul, gdzie wyciągający kule czarną miał popełnić samobójstwo. Przed wejściem w życie Kodeksu karnego z 1932 r. karalność pojedynku amerykańskiego znały kodeks karny węgierski oraz kodeks karny rosyjski. Mimo że wielu przedstawicieli doktryny uznawało „pojedynek amerykański” za pośrednie podżeganie do samobójstwa, to Kodeks karny z 1932 r. tworzył odrębny czyn zabroniony mocą przepisu art. 229. Istocie „pojedynku amerykańskiego”, w odróżnieniu od pojedynku w jego klasycznej formie, nie poświęcono zbyt wiele uwagi. Warto zaznaczyć, że określenie „pojedynek amerykański” jest podwójnie błędne, gdyż brak w nim zwykłych cech pojedynku, a jego etiologia nie wskazuje na pochodzenie amerykańskie.
Bibliografia
American duels cause of many suicides?, „The Morning Press” z 8.02.1914 r.
Boziewicz W., Polski kodeks honorowy, Kraków 1919.
Allen D.W., Reed C., The Duel of Honor: Screening For Unobservable Social Capital, „American Law and Economics Association” 2006, t. 8 (1), https://www.researchgate.net/publication/5207104_The_Duel_of_Honor_Screening_For_Unobservable_Social_Capital [dostęp: 20.11.2022]. DOI: https://doi.org/10.1093/aler/ahj006
Golec M., Pojedynki w Polsce, Warszawa 2011.
Kodeks karny obowiązujący tymczasowo w Rzeczypospolitej Polskiej na ziemiach b. zaboru rosyjskiego: z dodaniem przepisów przechodnich i ustaw, zmieniających i uzupełniających postanowienia karne kodeksu; odpowiednich przepisów Kodeksu Karnego Niemieckiego i Ustawy Karnej Austrjackiej, obowiązujących w pozostałych dzielnicach Rzplitej oraz Komentarza i orzeczeń Sądu Najwyższego, t. 3: Część XX–XXXVII K.K., oprac. W. Makowski, Warszawa 1922.
Kozielewicz W., Pojedynek amerykański jako forma namowy do samobójstwa [w:] M. Mozgawa (red.), Samobójstwo, Warszawa 2017.
Kożuchowski A. , Przed powstaniem styczniowym, „Polityka” z 27.10.2011 r., https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/historia/1520010,1,przed-powstaniem-styczniowym.read [dostęp: 20.11.2022].
Kutrzeba S., Pojedynki w Polsce, Kraków 1909.
Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, Lwów 1932.
Makowski W., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 1937.
McAleer K., Dueling. The cult of honor in fin-de-siècle Germany, Princeton 1994.
Milewski S., Ciemne sprawy międzywojnia, Warszawa 2002.
Papierkowski Z., Samobójstwo i pojedynek amerykański, „Przegląd Prawa i Administracji imienia Ernesta Tilla” 1927, nr 6–7.
Peiper L., Komentarz do kodeksu karnego: prawa o wykroczeniach i przepisów wprowadzających wraz z niektóremi ustawami dodatkowemi i wzorami orzeczeń do prawa o wykroczeniach, Kraków 1933.
Projekt Kodeksu Karnego w redakcji przyjętej w drugiem czytaniu przez Sekcję Prawa Karnego Komisji Kodyfikacyjnej R.P. Uzasadnienie części szczególnej [w:] Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej, Sekcja Prawa Karnego, t. 5, z. 4, Warszawa 1930.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. – Kodeks karny. Dz.U. z 1932 r., nr 60, poz. 571.
Szyndler B., Pojedynki, Warszawa 1987.
Świda W., Pojedynek w polskim Kodeksie Karnym, „Głos Sądownictwa” 1934, r. 6, nr 7/8.
Świda W., Pojedynek ze stanowiska polityki kryminalnej, Wilno 1927.
Tarczyński A., Kodeks i pistolet. O niektórych przejawach honoru w międzywojennej Polsce, Bydgoszcz 1997.
Wrzyszcz A., Suicide in the law applicable in Poland until 1970, „Visnyk of Lviv University” 2018, nr 67, http://publications.lnu.edu.ua/bulletins/index.php/law/article/view/9572 [dostęp: 20.11.2022]. DOI: https://doi.org/10.30970/vla.2018.67.247
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Jarosław Janikowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.