Słowa kluczowe
sądownictwo
Tanzimat
reformy
Rada Stanu
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 241
Liczba pobrań: 227
Abstrakt
W artykule dokonano przeglądu ustrojowego prawodawstwa osmańskiego z lat 1867–1868 dotyczącego powołania oraz organizacji Rady Stanu (Şura-yı Devlet) Imperium Osmańskiego. Szczególnej analizie poddano treść rozporządzenia organicznego Rady Stanu oraz materiały źródłowe dotyczące przyczyn powołania Rady Stanu, w tym przemówienia sułtana Abdülaziza (Nutk-ı Hümâyûn), i pracę La Turquie et le Tanzimât autorstwa Edourda Engelhardta. Analiza historii osmańskiej Rady Stanu do 1868 r. uwzględnia także przegląd najważniejszych osmańskich instytucji ustrojowych odpowiadających za proces ustawodawczy oraz sądownictwo quasi-administracyjne w epoce poprzedzającej powołanie Şura-yı Devlet.
Bibliografia
Aristarchi bey (Gregoire), Legislation ottomane: ou Recueil des lois, reglements, ordonnances, traités, capitulations et autres documents officiels de l’Émpire Ottoman, red. D. Nicolaides, t. 2, Constantinople 1874.
Engelhardt E., La Turquie et le Tanzimât, ou, Histoire des réformes dans l’Empire ottoman depuis 1826 jusqu’à nos jours, t. 2, Paris 1884.
Firth C.H., Rait R.S. (red.), Acts and Ordinances of the Interregnum, 1642–1660, London 1911, http://www.british-history.ac.uk/no-series/acts-ordinances-interregnum/pp2-4 [dostęp: 2.11.2023].
Kili S., Gözübüyük A.Ş., Türk Anayasa Metinleri, Istambuł 2000.
Konstytucja Republiki Tureckiej, tłum. K. Wojciechowska-Litwinek, D. Haftka-Işık, K. Stanek, Ö. Emiroğlu, Warszawa 2013.
Kraelitz-Greifenhorst F. von, Die Verfassungsgesetze des Osmanischen Reiches, Wien 1919.
Şemseddin S., Kamus-ı Türki, https://turki.cagdassozluk.com/ [dostęp: 1.11.2023].
TDV İslâm Ansiklopedisi, Ankara 2003 (wyd. 28), Ankara 2020 (wyd. 31).
Ustawa o zmianie Konstytucji Republiki Tureckiej nr 6771 z dnia 21.01.2017 r. (Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun), https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/02/20170211-1.htm [dostęp: 2.11.2023].
Young G., Corps de droit ottoman; recueil des codes, lois, règlements, ordonnances et actes les plus importants du droit intérieur, et d’études sur le droit coutumier de l’Empire ottoman, t. 1, Oxford 1905.
Adamczyk A., Kierunki reformy administracji terytorialnej Imperium Osmańskiego w latach 1839–1876, „Przegląd Prawa Publicznego” 2011, nr 10, s. 75–94.
Adamczyk A., Ustrój polityczny Turcji w latach 1918–1960, Warszawa 2013.
Akgündüz A., Bilinmeyen Osmanli, İstanbul 2000.
Akgündüz A., Islamic public law, Rotterdam 2011.
Andic F., Andic S., Reforming Ottoman Governance: Success, Failure and the Path to Decline, Piscataway 2014. DOI: https://doi.org/10.31826/9781463235772
Aydın M., Türk Hukuk Tarihi, Stambuł 2005.
Babinger F., Z dziejów imperium Osmanów. Sułtan Mehmed Zdobywca i jego czasy, tłum. T. Zabłudowski, Warszawa 1977.
Baelde M., Les Conseils collatéraux des Anciens Pays-Bas (1531–1794), „Revue du Nord” 1968, nr 197, s. 203–212. DOI: https://doi.org/10.3406/rnord.1968.2656
Bazylow L., Historia Rosji, t. 2, Wrocław 1985.
Davison R.H., Reform in the Ottoman Empire, 1856–1876, New Jersey 1963. DOI: https://doi.org/10.1515/9781400878765
Ekinci E.B., Osmanlı Hukuku. Adalet ve Mülk, İstanbul 1974.
Ember, G. Der österreichische Staatsrat und die ungarische Verfassung 1761–1768: (Erste Mitteilung), „Acta Historica Academiae Scientiarum Hungaricae” 1959, t. 6, nr 1/2, s. 149–182.
Eraslan Z., Şûrâ-yı Devletten Danıştaya: Yapısal ve Fonksiyonel Dönüşüm (1868–1922), Ankara 2018.
Eryılmaz B., Tanzimat ve Yönetimde Modernleşme, İstanbul 2017.
Gedikli F., Şura-yı Devlet Belgeler, Biyografik Bilgileri ve Örnek Kararlarıyla, İstanbul 2018.
Gürpınar D., Ottoman Imperial Diplomacy: A Political, Social and Cultural History, London – New York 2014. DOI: https://doi.org/10.5040/9780755607747
İnalcik H., Imperium Osmańskie. Epoka klasyczna 1300–1600, tłum. J. Hunia, Kraków 2006.
Izdebski H., Historia administracji, Warszawa 2000.
Karahanoğulları O., Türkiye’de İdari Yargı Tarihi, Ankara 2017.
Karal E.Z., Osmanlı tarihi. 7. Cilt, Islahat Fermani Devri (1861–1876), Ankara 2003.
Kołodziejczyk D., Turcja, Warszawa 2011.
Kołodziejczyk D., Zaproszenie do osmanistyki: typologia i charakterystyka źródeł muzułmańskich sąsiadów dawnej Rzeczypospolitej: Imperium Osmańskiego i Chanatu Krymskiego, Warszawa 2013.
Koranyi K., Powszechna historia państwa i prawa, t. 4, Warszawa 1967.
Krzymkowski M., Koncepcja ustanowienia Rady Stanu (w związku z projektem Rzecznika Praw Obywatelskich Janusza Kochanowskiego), „Zeszyty Prawnicze” 2013, t. 13, nr 4, s. 211–228. DOI: https://doi.org/10.21697/zp.2013.13.4.10
Krzymkowski M., Rada Stanu Księstwa Warszawskiego, Poznań 2011.
Kurt R.S., Osmanlı Devleti’nin Tanzimat Dönemi’nde Kaza Yönetiminin İdari Yapısı ve Yargısal Fonksiyonu, İstanbul 2022.
Lewis B., Narodziny nowoczesnej Turcji, tłum. K. Dorsz, Warszawa 1972.
Maciejewski T., Historia administracji i myśli administracyjnej. Czasy nowożytne i współczesne (XVI–XX w.), Warszawa 2013.
Malec D., Malec J., Historia administracji i myśli administracyjnej, Kraków 2003.
Sarnecki P., Ustroje konstytucyjne państw współczesnych, Warszawa 2013.
Sever Demir S., The Place and Importance of The Tughra Form in Turkish Calligraphy: The Example of Sultan Suleiman the Magnificent, „Mevzu: Sosyal Bilimler Dergisi” 2023, nr 10, s. 669–693. DOI: https://doi.org/10.56720/mevzu.1336213
Shaw S.J., Historia Imperium Osmańskiego i Republiki Tureckiej, t. 1, tłum. B. Świetlik, Warszawa 2016.
Shaw S.J., The Central Legislative Councils in the Nineteenth Century Ottoman Reform Movement before 1876, „International Journal of Middle East Studies” 1970, t. 1, nr 1, s. 51–84. DOI: https://doi.org/10.1017/S0020743800023904
Stirn B., Conseil d’État, Paris 1991.
Şükrü Hanioğlu M., A Brief History of the Late Ottoman Empire, Princeton 2008. DOI: https://doi.org/10.1515/9781400829682
Szpoper D., Rada Państwa (1810–1917). Od subsydiarnego organu władzy rosyjskich imperatorów do izby wyższej parlamentu, „Opolskie studia Administracyjno-Prawne” 2016, t. XIV, nr 2, s. 91–117. DOI: https://doi.org/10.25167/osap.1558
Szulc D., Wybrane aspekty reform skarbowości Imperium Osmańskiego w latach 1839–1876. „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2022, z. 1, s. 301–320. DOI: https://doi.org/10.14746/cph.2022.1.14
Szymański A., System konstytucyjny Turcji, Warszawa 2006.
Tural E. (red.), Türk İdare Tarihi, Eskişehir 2013.
Wituch T., Tureckie przemiany: dzieje Turcji 1878–1923, Warszawa 1980.
Zürcher E.J., Turcja. Od sutanatu do współczesności, tłum. A. Gąsior-Niemiec, Kraków 2013.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Dawid G. Szulc
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.